Öldrun - 01.05.2008, Blaðsíða 11

11
ÖLDRUN – 27. árg. 1. tbl. 2008 www.oldrun.net
gigtarsjúklingnum hvernig best sé að beita liðunum við
daglega iðju og einnig hvernig hvíldarstöður eru réttar.
Því eins og þjálfun er mikilvæg þá er hvíld líka nauðsyn­
leg. Dæmi um liðvernd er að virða sársauka, nota liðina
í miðstöðu, nota frekar stóra liði en litla og forðast stöðu­
vinnu. Kennsla handaæfinga eru hluti af þessari fræðslu.
Til að fyrirbyggja styttingar í vöðvum og þar með stirð­
leika í liðum er nauðsynlegt að gera handaæfingar á
hverjum degi. Vefir í kringum liðina syttast ef þeir eru
ekki hreyfðir reglulega og valda þar með meiri verkjum
(Gigtarfélag Íslands, Yasuda, 2002).
Hjálpartæki
Samkvæmt vef Tryggingarstofnunar ríkisins er hjálpar­
tæki, tæki sem ætlað er að draga úr fötlun, aðstoða fatlaða
við að takast á við umhverfi sitt, auka eða viðhalda færni
og sjálfsbjargargetu eða auðvelda umönnun, með öðrum
orðum að auðvelda einstaklingum að sinna daglegri
iðju s.s. við eigin umsjá og heimilishald. Flestum er það
mikilvægt að geta annast sína daglegu iðju sem lengst
án utankomandi aðstoðar. Dæmi um hjálpartæki eru
baðkersbretti, salernisupphækkun, hneppari, fatapinni,
hnífar með vinkilhaldi, skrúfloksopnari (http://www.tr.is/
media/hjalpartaeki/reglugerd_nr460_2003_medsidari­
breytingum_1_2_3_4_jan2007.pdf ). Iðjuþjálfi metur þörf
fyrir hjálpartæki og veitir ráðgjöf varðandi val á þeim með
tilliti til færni skjólstæðings út frá færnimati sem gert er
við upphaf meðferðar. Eftir að færnimat hefur verið gert
er sótt um hjálpartæki til Tryggingarstofnunar ríkisins
(TR). Í nokkrum tilvikum koma einstaklingar eingöngu í
hjálpartækjaráðgjöf til iðjuþjálfa GÍ.
Spelkur
Iðjuþjálfar GÍ meta þörf fyrir spelkur til daglegra nota
og útbúa ýmsar gerðir spelkna allt eftir þörfum hvers og
eins, bæði til að nota á nóttu til hvíldar og að degi til vinnu.
Spelkur hafa reynst gigtarsjúklingum vel til að fyrirbyggja
kreppur og styttingar í vöðvum og liðum, draga úr bólgum
og verkjum. Spelkur draga úr álagi á veika liði og hindra
í sumum tilvikum óæskilegar hreyfingar s.s. yfirréttu
(hyperextension) í nærkjúku fingurs (PIP), Svanaháls­
aflögun (Yasuda, 2002).
Lokaorð
Með aukinni þekkingu á gigtarsjúkdómum hafa orðið
framfarir í meðferð þeirra á síðustu árum. Komið hafa
fram ný lyf sem bætt hafa lífsgæði fólks með gigtarsjúk­
dóma. Mikilvægt er fyrir gigtarsjúklinga að missa ekki
sjónar á því hvað það er sem skiptir þá máli. Kynna sér
þau meðferðarúrræði sem til eru og nýta þau sem henta
hverju sinni. Öll erum við sjálfstæðir einstaklingar og
viljum vera það sem lengst. Með því að notfæra sér þá
þjónustu sem í boði er þá á einstaklingurinn auðveldara
með að viðhalda líkamlegum og andlegum styrk sínum.
Heimildir
Althoff, B., og Nordenskjöld, U. (1995). Liðvernd [bæklingur]. Reykjavík:
Gigtarfélag Íslands.
Gigtarfélag Íslands. Sótt 21. mars 2008 af http://gigt.is/thjonusta/
idjuthjalfun
Kielhofner, G. (2002). Demensions of doing. Í: G. Kielhofner (Ritstj.), A model
of human occupation: Theory and application (3. útg. bls. 114­123). Balti­
more: Lippincott Williams & Wilkins.
Reglugerð um styrki Tryggingastofnunar ríkisins vegna hjálpartækja nr.
460/2003 með áorðnum breytingum. Sótt 21. mars 2008 af http://www.
reglugerd.is/interpro/dkm/WebGuard.nsf/key2/460­2003
Yasuda, Y. L. (2002). Rheumatoid arthritis and osteoarthritis. Í: C. A. Trombly
og M. V. Radomski (Ritstj.), Occupational therapy for physical dysfunction
(5.útg. bls. 1001­1024). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.
HRAFNISTA
HRAFNISTA
DVALARHEIMILIÐ
– ÁS –
HVERAGERÐI