Gerðir kirkjuþings - 1984, Qupperneq 10

2
er hægt að byrja í dag vegna undanþágu, er fékkst til þess að undirbúa þinghaldið og fyrir það skal verk-
fallsnefndinni þakkað, sem veitti undanþáguna. Vegna þeirra vandræða, sem þjóðin hefir lent í og sök-
um þeirra illu afleiðinga, sem af þeim skapast, hafa margir spurt, hvort ekki sé hægt að finna aðra og
betri leið til þess að jafna kaup og kjör fólksins í landinu. - Vonandi tekst að finna þá leið og fyrirbyggja
aðra eins holskeflu yfir þjóðarskútuna. Enn er ekki séð fyrir hvernig fer um fjöregg okkar. Við biðjum
til Guðs um friðsamlega og farsæla lausn á deilumálum.
Hvað er kirkjuþing? - Ég leita svars hjá Páli postula, er hann segir: ,,Þér eruð bygging, sem hefur að
grundvelli postulana og spámennina, en Krist Jesú sjálfan að hyrningarsteini. í honum er öll byggingin
samantengd og vex svo, að hún verður heilagt musteri í Drottni.” (Ef. 2:20, 21.) Svo veglegt og mikið er
hlutverk þeirra, sem kirkjuþing skipa. Það er að efla íslenska kristni, vinna að trúar- og menning-
aráhrifum þjóðkirkjunnar í þjóðfélaginu. Staða kirkjuþings gagnvart Alþingi er sú, að kirkjuþing hefir
ráðgjafaratkvæði og tillögurétt um öll þau mál, er kirkju og klerkastétt og söfnuði varða og heyra undir
löggjafarvaldið.
Þegar kirkjuþing er orðið árleg stofnun tel ég eðlilegt að þróunin verði sú að þingið fái alfarið í sínar
hendur ýmis þau mál, er varða t. d. skipulag og starfshætti kirkjunnar. Reynslan sýnir að það væri hag-
kvæmari og greiðfærari leið til árangurs. Samband ríkis og þjóðkirkjunnar ákveður stjórnarskráin, það
er: að styðja og vernda kirkjuna, og það er kirkjunni mjög dýrmætt. Og hér vil ég beina þakklæti til
dóms- og kirkjumálaráðherra, Jóns Helgasonar, og til ráðuneytis hans, fyrir mikið og gott samstarf, oft
á tíðum dagleg samskipti.
Eftir um það bil einn mánuð mun Baldur Möller láta af störfum ráðuneytisstjóra fyrir aldurs sakir.
Hann hefir þjónað dóms- og kirkjumálaráðuneytinu allt frá því að hann kom frá prófborðinu í lögfræði
1941, að einu ári undanskildu, - fyrst sem fulltrúi, síðan deildarstjóri, og loks ráðuneytisstjóri frá 1961. -
Ég flyt honum þakkir kirkjuþings og kirkjunnar í heild fyrir störf hans og þjónustu að kirkjunnar mál-
um á löngum starfsferli. Ég þakka honum einkum lögfræðilega ráðgjöf, vináttu og samstarf sem ég met
mikils, og bið honum og fjölskyldu hans blessunar Guðs á ókomnum árum.
Kirkjuþing tekur nú til starfa. Eins og turninn hái, sem við sitjum undir, bendir til himins, eins eigum
við þangað hæst í hæð að sækja styrk, vísdóm og kærleik til að byggja upp það mannfélag, sem við er-
um að mynda dag frá degi. Þjóðin þarf á kirkju sinni að halda, jafnvel nú meir en nokkru sinni áður. í
Kristi á sú mannfélagsbygging að hvíla, samtengjast og vaxa í eina heild, sem engin öfl geta sundrað. Við
erum hingað kvödd til þess að kalla á Krist að hverju verkefni og vandamáli. Á þann hátt munu gerðir
kirkjuþings standa sem örugg bygging, - kirkjan himinborna í ölduróti tímans. Reisum það andlega hús
þessa daga þinghaldsins. ,,Guði séu þakkir, sem gefur oss sigurinn fyrir Drottin vorn Jesú Krist.”
Með þessum orðum lýsi ég því yfir, að 15. Kirkjuþing hinnar íslensku þjóðkirkju er sett.
Ávarp kirkjumálaráðherra, Jóns Helgasonar
Við upphaf Kirkjuþings er metin staða þeirra mála, sem það er vettvangur til að fjalla um, og hvernig
að þeim þurfi að vinna til þess að þau nái fram að ganga. Á síðasta Alþingi var samþykkt breyting á lög-
um um skipun prestakalla og prófastsdæma og um Kristnisjóð, þannig að nú er heimilt að ráða 2 prest-
vígða menn til að sinna prestsþjónustu um stundarsakir í þeim prestaköllum, þar sem prestur er veikur
eða prestakallið prestslaust af öðrum ástæðum. Jafnframt var fellt niður annað prestsembættið í Vest-
mannaeyjum. Þá var á síðasta Alþingi lagt fram frumvarp til laga um kirkjusóknir, safnaðarfundi og
héraðsfundi o.fl. og ennfremur frumvarp til laga um sóknargjöld o.fÉ Það urðu mér mikil vonbrigði að
þessi frumvörp skyldu ekki verða að lögum þá. Þau voru bæði endurflutt í upphafi þessa þings og er það
einlæg von mín að afgreiðslu þeirra verði nú hraðað. Hef ég fengið loforð um það frá formönnum þeirra
nefnda, sem hafa þau til meðferðar. í frumvarpinu um sóknargjöld var fellt niður ákvæðið um heimild
til þreföldunar sóknargjalds vegna kirkjubygginga, þar sem þetta heimildarákvæði mætti þeirri and-
stöðu að ekki fékkst nægur stuðningur við að leggja það þannig fram. En ég hef óskað eftir við formann
þingnefndar að athuga möguleika á að bæta þar úr á einhvern hátt.
Kirkjueignanefnd, sem skipuð var samkvæmt ályktun Kirkjuþings, er nú senn að ljúka störfum.
Nefndinni var ráðinn starfsmaður í fullt starf meiri hluta þessa árs til að afla sögulegra heimilda um þessi