Fréttablaðið - 13.04.2016, Blaðsíða 14

Frá degi til dags
Útgáfufélag: 365 miðlar ehf. Stjórnarformaður: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir forStjóri: Sævar Freyr Þráinsson Útgefandi og aðalritStjóri: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
aðStoðarritStjórar: Fanney Birna Jónsdóttir fanney@frettabladid.is, Hrund Þórsdóttir hrund@stod2.is, Kolbeinn Tumi Daðason kolbeinntumi@365.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis
á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSn 1670-3871
fréttaBlaðið Skaftahlíð 24, 105 reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is ÞróunarStjóri: Tinni Sveinsson tinni@365.is helgarBlað: Ólöf Skaftadóttir olof@frettabladid.is og Viktoría Hermannsdóttir viktoria@frettabladid.is
menning: Magnús Guðmundsson magnus@frettabladid.is ljóSmyndir: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚtlitShönnun: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
Halldór
Fanney Birna
Jónsdóttir
fanney@frettabladid.is
Vegna atburða undanfarna daga og reynslu fyrri ára legg ég til, að mennta- og menn-ingarmálaráðuneytið láti vel menntað fólk
semja námskrá í lýðræði og lýðræðislegri hugsun
og geri lýðræði og lýðræðislega hugsun að skyldu-
námi í grunnskólum og framhaldsskólum landsins. Í
náminu væri rakin saga og inntak lýðræðis á Vestur-
löndum og bent á réttindi og skyldur almennings
og stjórnvalda í lýðræðisríki og höfð til hliðsjónar
Rannsóknarskýrsla Alþingis og niðurstöður Þjóð-
fundarins 2009.
Kappræða í stað samræðu
Til þess að kynna og kenna nemendum lýðræðislega
hugsun og lýðræðisleg viðhorf þarf að gefa kenn-
urum kost á að sækja námskeið – fjarnám – á vegum
Sagnfræði- og heimspekideildar Háskóla Íslands þar
sem meginþættir lýðræðis eru dregnir fram og saga
og inntak lýðræðis á Vesturlöndum kynnt.
Umræðuhefð sú sem þróast hefur á Íslandi
áratugum saman, einkennist af kappræðu í stað
samræðu og stingur mjög í stúf við umræðuhefð hjá
frændþjóðum okkar í Danmörku, Finnlandi, Noregi
og Svíþjóð, sem eru fremstu lýðræðisríki heims. Í
kennslu í lýðræði og lýðræðislegri hugsun þarf því
að leggja mikla áherslu á umræðu – samræðu – þar
sem hlustað er á viðmælandann og skoðanir annarra
virtar.
Margt ógert
Þótt mikið hafi áunnist í jafnrétti og lýðréttindum
undanfarna öld er margt ógert. Næst á eftir því að
gera ungu fólki kleift að eignast íbúð með eðlilegum
kjörum, reisa nýjan Landspítala og koma heilsu-
gæslu á landinu í sæmilegt horf og vinna gegn einelti
og hvers konar ofbeldi, er nám í lýðræði og lýðræðis-
legri umræðu og lýðræðislegri hugsun og lýðræðis-
legri hegðun mest aðkallandi í landi okkar.
Nám í lýðræði
– og íslensk umræðuhefð
Umræðuhefð
sú sem þróast
hefur á
Íslandi
áratugum
saman,
einkennist af
kappræðu í
stað sam-
ræðu.
Tryggvi Gíslason
fv. skólameistari
Samanburðarstjórnmál
Ragnheiður Ríkharðsdóttir
dró það upp á Alþingi í gær að
í tíð síðustu ríkisstjórnar hefði
Jóhanna Sigurðardóttir farið á
svig við jafnréttislög, stjórnin
skipað stjórnlagaráð þvert á
dóm Hæstaréttar og ákvarðanir
Svandísar Svavarsdóttur verið
felldar úr gildi fyrir dómi. Þessu
svaraði Steingrímur J. Sigfússon
með því að benda á að tveir ráð-
herrar hafa undanfarið tapað
dómsmálum. Umræðurnar opin-
bera helst við hvaða stjórnarfar
Íslendingar hafa búið undanfar-
in ár. Það þarf engum að koma
á óvart ef Bjarnabófar verða
sigurvegarar næstu kosninga, já
eða sjóræningjar.
Íslensk aflandsfélög
Stjórnmálafræðiprófessorinn
Hannes Hólmsteinn Gissurar-
son lagði það til í pistli í gær að
Ísland reyndi að verða sam-
keppnishæft við skattaskjól.
Vandinn væri að auðmenn
kjósi að geyma fé sitt annars
staðar. Íslensk stjórnvöld gætu
auð vitað ráðist í ríkulega auglýs-
ingaherferð í takt við Inspired
by Iceland til að laða erlent fjár-
magn til Íslands. Bankamenn og
Framsóknarflokkurinn myndu
dansa í myndbandinu við lagið
Hverfinu með Gísla Pálma og
enginn myndi segja orð um að
vegna gjaldeyrishaftanna er
ekki séns fyrir auðmennina að
fá peninginn sinn til baka.
snaeros@frettabladid.is
Í gær bárust þær gleðifréttir að Háskóli Íslands hefði hækkað um tæp fimmtíu sæti á lista Times Higher Education yfir bestu háskóla heims. Skólinn er nú í 222. sæti. Stökkið þýðir að háskólinn er nú í 13. sæti á listanum yfir skóla á Norðurlöndunum. Tímaritið Times Higher
Education birtir árlega lista yfir 400 bestu háskóla
heims og er einn áhrifamesti listi sinnar tegundar.
„Niðurstaðan er mikil viðurkenning fyrir alla þá sem
starfa hér og nema. Þá má ekki gleyma einkar öflugum
samstarfsaðilum innan lands og utan sem gera hann
enn betri, sem sagt Landspítalanum, Íslenskri erfða-
greiningu, Hjartavernd, Matís og alþjóðlegum sam-
starfsháskólum,“ sagði Jón Atli Benediktsson, rektor
Háskóla Íslands, af þessu tilefni.
Við mat á stöðu háskóla á listanum horfir Times
Higher Education til ýmissa atriða en þar má nefna
áhrif á alþjóðlegum vettvangi, rannsóknarstarf,
kennslu og námsumhverfi.
Til að komast í fremstu röð, eða framar, þarf
háskólinn að reyna að laða til sín afburðanemendur
og -fræðimenn, meðal annars frá útlöndum. Fyrsta
skrefið er að taka launa- og styrkjakerfi skólans til
gagngerrar endurskoðunar. Íslenskir kennarar eru á
mun lægri launum en kollegar þeirra á hinum Norður-
löndunum, háskólunum helst illa á stundakennurum
sem eru enn verr launaðir og styrkjum til rannsókna er
enn verulega ábótavant.
Háskólanemum hér á landi hefur fjölgað jafnt og
þétt á undanförnum árum og sérstaklega mikið upp
úr aldamótunum. Árið 2000 voru háskólanemar rúm-
lega tíu þúsund talsins en á síðustu árum hafa þeir
verið um 20 þúsund á ári. Þó sækir mjög hátt hlutfall
Íslendinga sér háskólamenntun út fyrir landsteinana.
Í kjölfar hrunsins hefur svokallaður spekileki, eða
brottflutningur einstaklinga sem búa yfir sérfræði-
þekkingu, verið tíðræddur. Slíkt hefur til að mynda
verið áberandi í heilbrigðiskerfinu, þar sem starfsfólk
er eftirsótt á alþjóðlegum vinnumarkaði og kýs að fara
snemma til framhaldsnáms í útlöndum eða koma ekki
heim úr slíku námi vegna óviðunandi kjara og starfs-
aðstæðna hér heima. Hið sama á við í fleiri greinum,
þar á meðal vísindagreinum. Innan haftanna hafa
áhyggjuraddir vegna flótta tækni- og þekkingarfyrir-
tækja úr landi einnig verið háværar. Þessar áhyggjur
eru réttmætar og ekki til þess fallnar að hjálpa til við
að bæta íslenskt háskólasamfélag.
Markmið Háskóla Íslands um að vera meðal þeirra
100 bestu er háleitt fyrir rúmlega 300 þúsund manna
samfélag. Allt að því óraunhæft þó það sé ekkert nema
gott að stefna hátt. Menntamálaráðuneytið gaf í lok
síðasta árs út veglega og yfirgripsmikla skýrslu um
háskóla- og vísindakerfið á Íslandi. Skýrslan er afrakstur
fyrsta áfanga í mótun heildstæðrar stefnu fyrir háskóla
og vísindastarfsemi og á að taka til æðri menntunar,
rannsókna, nýsköpunar og helstu stoðaðila málaflokks-
ins. Ljóst er að mikið verk er að vinna. Hugsa þarf stórt
og til langs tíma og allir sem að menntakerfinu koma
þurfa að vera opnir fyrir breytingum til hins betra.
Hugsum stórt
Til að komast
í fremstu röð,
eða framar,
þarf háskól-
inn að reyna
að laða til sín
afburðanem-
endur og
-fræðimenn,
meðal annars
frá útlöndum.
Undirritaðar umsóknir skulu berast sjóðnum á þar til
gerðum eyðublöðum í þríriti ásamt fylgigögnum fyrir
miðnætti hinn 28. apríl 2016 merktar:

„Tónskáldasjóður Rásar 2“
Laufásvegi 40, 101 Reykjavík

Umsóknarblöð má fá á heimasíðu STEFs.
Tónskáldasjóður
Rásar 2
1 3 . a p r í l 2 0 1 6 M I Ð V I K U D a G U r14 s K o Ð U n ∙ F r É T T a B l a Ð I Ð
SKOÐUN
1
3
-0
4
-2
0
1
6

0
4
:1
0
F
B
0
4
8
s
_
P
0
3
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
6
K
_
N
Ý.
p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
1
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
3
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
9
0
B
-5
8
0
0
1
9
0
B
-5
6
C
4
1
9
0
B
-5
5
8
8
1
9
0
B
-5
4
4
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
B

F
B
0
4
8
s
_
1
2
_
4
_
2
0
1
6
C
M
Y
K