Dagblaðið Vísir - DV - 03.10.2014, Blaðsíða 28

28 Umræða Helgarblað 3.–6. október 2014
Grobbmánuður Umsjón: Henry Þór BaldurssonKönnunHefur þú stöðvað
bifreið í stæði fyrir
hreyfihamlaða?
Ö
rugg búseta skiptir okkur öll
máli sama hvort við eigum
eða leigjum húsnæði. Við
viljum hafa raunhæft val um
hvort við kaupum eða leigj­
um húsnæði. Því miður höfum við
ekki haft þetta val á íslenskum hús­
næðismarkaði. Einnig er það mið­
ur að stuðningur við búsetuformin
hefur verið mjög misskiptur. Unnið
er að úrbótum í þessum málaflokki í
ráðuneyti félags – og húsnæðismála­
ráðherra, Eyglóar Harðardóttur.
Frumvörp í vinnslu
Þessa dagana er unnið hörðum
höndum að gerð frumvarpa er varða
húsnæðismarkaðinn, má þar nefna
frumvörp er varða húsnæðisbætur,
húsnæðismál, húsnæðissamvinnu­
félög og breytingar á húsaleigu­
lögum. Frumvörpin eru byggð á
tillögum Verkefnisstjórnar um fram­
tíðarskipan húsnæðismála, sem skil­
aði af sér hugmyndum til ráðherra í
vor. Verkefnisstjórnin var með víð­
tækt samráð í gegnum alla vinnuna,
við alla þá aðila er koma að þessum
málaflokki.
Undanfarin ár hafa margir starfs­
hópar verið að störfum og rætt hús­
næðismál og úrbætur í þeim efnum.
Ótal skýrslur hafa verið skrifaðar og
ýmsar góðar hugmyndir komið fram.
Það er hins vegar fyrst núna, sem far­
ið er að skrifa frumvörp þessa efn­
is og er vinnan á lokametrunum.
Engin drög að frumvörpum voru til,
þar sem taka átti á þessum stóra og
mikil væga málaflokki.
Það er því óhætt að halda því fram
að ríkisstjórn Sigmundar Davíðs
Gunnlaugssonar, sé að stíga stór
skref í átt að bættu húsnæðiskerfi,
fyrir alla landsmenn.
Húsnæðisbætur
Unnið er að breytingum á vaxtabóta
– og húsaleigubótakerfinu. Fyrir­
hugað er að sameina bæði kerfin í
nýtt stuðningskerfi, húsnæðisbæt­
ur. Í nýju kerfi mun umfang stuðn­
ingsins m.a. taka mið af fjölskyldu­
stærð og efnahag heimilanna, óháð
búsetuformi. Unnið er að gerð frum­
varps þessa efnis og stefnt er að því
að leggja það fram á haustþingi.
Húsnæðismál
Unnið er að endurskipulagningu
húsnæðismála og að gerð húsnæð­
isstefnu. Þar skal tilgreina hvert fé­
lagslegt hlutverk stjórnvalda eigi að
vera á húsnæðismálamarkaði. Jafn­
framt skal skýra stefnu stjórnvalda er
varðar húsnæðislán og hvaða lána­
form verða í boði á markaðnum.
Nauðsynlegt er að marka skýrar til­
lögur sem tryggi að jafnræði verði í
lánveitingum til húsnæðiskaupa eða
bygginga, um land allt. Unnið er að
gerð frumvarps þessa efnis og stefnt
er að því að leggja það fram á haust­
þingi.
Frumvörp sem
koma fram á vorþingi
Unnið er að því að efla lagaumgjörð
húsnæðissamvinnufélaga þannig
að þau falli vel að nýju framtíðar­
skipulagi húsnæðismála. Jafnfram
er unnið að endurskoðun húsaleigu­
laga með það að markmiði að treysta
umgjörð leigumarkaðar og efla úr­
ræði leigusala og leigutaka. Vinnsla
þessara mála er í fullum gangi og
vinnsla frumvarpanna komin langt
á leið. Stefnt er að því að koma þeim
inn til þinglegrar meðferðar strax á
vorþingi.
Komum málunum í gegn
Nauðsynlegt er að samstaða verði í
þinginu að koma þessum málum í
gegn. Það væri afar jákvætt fyrir okk­
ur öll, sama hvaða búsetuformi við
búum í. Í þessum frumvörpum mun­
um við sjá skýra stefnu um jafnan
stuðning við mismunandi búsetu­
form, reglur um lækkun leiguverðs,
hvata til að fjölga leiguíbúðum og
lagaumgjörð um bætt lánaumhverfi,
neytendum í hag. Þetta eru stórir og
mikilvægir þættir er varða heimilin í
landinu. n
Raunhæft val á húsnæðismarkaði
Elsa Lára Arnardóttir
þingmaður Framsóknarflokksins
Kjallari
N
ýr úrskurður Samkeppnis­
eftirlitsins vegna brota
Mjólkursamsölunnar á
samkeppnislögum markar
tímamót.
Mjólkursamsalan hefur í krafti
undanþágu fyrirtækisins frá sumum
ákvæðum samkeppnislaga getað
haft samráð við aðrar afurðastöðvar
um verð og tekið yfir fleiri og fleiri
afurðastöðvar, án þess að hömlur
samkeppnislaga við samrunum
kæmu í veg fyrir það. Í samkeppnis­
lögum er almennt bann við samráði
um verð og skiptingu markaða og það
bann nær ekki til Mjólkursamsölunn­
ar. Á þeim grunni hafa ýmsar afurða­
stöðvar sameinast undir merkjum
Mjólkursamsölunnar. Þessari undan­
þágu var ætlað að greiða fyrir fækkun
afurðastöðva til að lækka kostnað og
skipta verkum með þeim afurðastöðv­
um sem eftir stæðu.
Þessum árangri hefur fyrir löngu
verið náð. Mjólkursamsalan og tengd
fyrirtæki ráða nú nær öllum mjólkur­
markaði.
Mjólkursamsalan
gengur of langt
En Mjólkursamsalan og tengd
fyrirtæki hafa gengið lengra og túlk­
að undanþáguna á þann veg að hún
leyfi því öll bolabrögð sem hægt er
að hugsa sér í samkeppni. Dæmi
um slíkt er verðlagning sem ætl­
að er að skaða samkeppnisaðila
og setur óskylda vinnsluaðila í allt
aðra og lakari samkeppnisstöðu
en tengda vinnsluaðila. Dæmi um
slíkt er forsenda nýja úrskurðar­
ins. Mjólkur samsalan seldi Mjólku
í eigu Ólafs Magnússonar mjólk á
hærra verði en öðrum framleiðend­
um. Þegar Ólafur seldi svo Mjólku
til KS, fyrirtækis undir hatti Mjólk­
ursamsölunnar, lækkaði ekki bara
útsöluverð Mjólkur samsölunnar til
Mjólku, heldur fékk hinn nýi eigandi
endurgreiddan þann mismun sem
var á útsöluverðinu til Ólafs og út­
söluverðinu til hins nýja þóknanlega
eiganda!! Það er leitun að jafn ósvíf­
inni misnotkun á markaðsráðandi
stöðu.
Samkeppniseftirlitið kemst bless­
unarlega að þeirri niðurstöðu að
undanþágan í búvörulögum frá
meginreglu samkeppnislaga um
bann við verðsamráði dugi ekki sem
ein allsherjar fyrirfram syndakvitt­
un til handa Mjólkursamsölunni
fyrir alla misnotkun á markaðsráð­
andi stöðu. Undanþágan er líka
skýrlega afmörkuð við suma þætti
samkeppnislaga og hvergi er þess
getið í henni að misnotkun markaðs­
ráðandi stöðu sé heimil. Mjólkur­
samsalan geti því ekki á grundvelli
afmarkaðrar undanþágu farið fram
með óforskammaðri misnotkun
á markaðsráðandi stöðu, eins og í
samskiptunum við Mjólku og Kú.
Það er mjög gott að sjá.
Samfylkingin ein studdi
afnám undanþágunnar
Við í Samfylkingunni höfum um
árabil talað gegn þeirri fákeppnis­
hugsun sem einkennir lagaumgjörð
mjólkurvinnslunnar og talið að auk­
in samkeppni myndi auka verð­
mætasköpun í greininni, bæta hag
bænda og skila neytendum betra
vöruúrvali.
Í þeim anda lögðum við til á Al­
þingi í apríl 2011 að undanþágan
illræmda yrði afnumin. Niðurstöður
atkvæðagreiðslunnar voru athyglis­
verðar.
Einu stuðningsmenn málsins voru
þingmenn Samfylkingarinnar. All­
ir aðrir þingmenn, sem sumir hverjir
tala sig hása um ágæti viðskiptafrelsis
á tyllidögum, slógu skjaldborg um fá­
keppnina og úrelt viðskiptaumhverfi.
Allir viðstaddir þingmenn Sjálfstæð­
isflokks, Framsóknar og VG greiddu
atkvæði gegn tillögunni.
Við munum nú endurflytja þessa
tillögu. Það er uppörvandi að sjá
ýmsa þingmenn ríkisstjórnarflokk­
anna lýsa yfir andstöðu við undan­
þáguna nú síðustu daga. Það verður
gaman að sjá hvort sá nýfæddi stuðn­
ingur við frjálsa samkeppni dugar
alla leið til atkvæðagreiðslu í þingsal.
Nú reynir á ríkisstjórnarflokkana.
Ég sakna þess að forystumenn
ríkis stjórnarflokkanna og þá einkan­
lega Sjálfstæðisflokksins styðji ekki
með skýrum hætti afstöðu Samkeppn­
iseftirlitsins í þágu neytenda. Við eig­
um betra skilið en vera í heljargreip­
um þess einokunarvalds sem stendur
að baki stjórnarflokkunum báðum. n
Samstaða stjórnarflokkanna um mjólkursvindl
Árni Páll Árnason
formaður Samfylkingar
Kjallari
16,9%
83,1%
n Nei
n Já