Málfregnir - 01.12.2001, Blaðsíða 28

gjalda skuldajöfnun hjá gjaldanda á móti
ógoldnum eftirstöðvum gjalda hans frá fyrri
árum, ef þær eru fyrir hendi, og að heimiluð
verði slík skuldajöfnun eftirstöðva gjald-
anna milli hjóna, m.a. vegna ákvæða um
millifærslu á nýttum persónuafslætti milli
hjóna, sem getur valdið vangreiðslu á stað-
greiðslu annars hjóna og ofgreiðslu á stað-
greiðslu hins vegna ráðstöfunar bamabóta,
sérstaklega þegar annað hjóna er tekjulaust
og skattkort beggja liggur inni hjá launa-
greiðanda þess sem hefur tekjur.
Vel getur verið að þeir sem hafa atvinnu af
því að lesa frumvörp séu orðnir svo æfðir í
þessum stíl að þeim nægi að lesa svona
málsgrein einu sinni. Mér nægði það ekki.
En verður ekki almennur lesandi, sem fylgj-
ast vill með í nútímaþjóðfélagi tímaleysis og
upplýsingaflóðs, að geta gert þá kröfu að
þurfa aðeins að lesa hverja málsgrein einu
sinni? Hefði ekki verið betra í dæminu, sem
ég las, að leysa málsgreinina upp og hafa
fleiri punkta? Ég hygg að fiestir lesi þannig
að þeir haidi áfram frá einum punkti til
annars. Sé langt á milli punkta er hætt við að
lesandi missi þráðinn og verði að byrja aftur.
En hvar finnum við þetta svokallaða
stofnanamál? Fyrirlesaramir hér á eftir
munu sjálfsagt benda á dæmi frá ýmsum
sviðum opinberrar stjómsýslu en sá texti,
sem ég hef verið að lýsa, finnst miklu víðar
en hjá opinberum stofnunum. Hann kemur
ekkert síður frá einkageiranum. Almenning-
ur á rétt á að geta fyrirhafnarlaust lesið það
sem honum er sent inn um lúguna eða það
sem hann vill geta kynnt sér af málefnum
líðandi stundar. Undanfarið hef ég lesið
nánast allt það efni sem finna má á heima-
síðum ráðuneytanna og mér til ánægju sá ég
að langoftast hafði verið vandað til verka.
Ef opinber stjómsýsla gengur á undan með
góðu fordæmi fylgja hinir á eftir. Margt má
enn bæta og mikilvægt er að vera ávallt vak-
andi og benda á misfellur og þar mætti
almenningur láta meira í sér heyra.
Sem betur fer er ekki svo illa komið fyrir
okkur enn að stórfyrirtæki, opinber sem al-
menn, telji sig þurfa að höfða til almennings
með enskum glósum til að véla hann til
viðskipta eða til að ná athygli hans almennt.
Ég ætla að enda mál mitt á að segja ykkur
sanna sögu frá einu nágrannalanda okkar.
Stjómunargeiri þýsks símafyrirtækis, sem
að hluta er í eigu opinberra aðila, óskaði
eftir því að andlit fyrirtækisins út á við yrði
nútímalegra og næði betur athygli við-
skiptavina í harðnandi samkeppni. Hvemig
var nú hægt að ná til sem allra flestra? Jú,
með símreikningum. Og viti menn: inn um
lúguna komu nýir reikningar og nú hétu
innanbæjarsamtöl CityCall, utanbæjarsamtöl
GermanCall og samtöl til útlanda GlobalCall
þótt þessi orð muni hvergi notuð á símreikn-
ingum í hinum enskumælandi heimi. Nú er
svo að mjög margir Þjóðverjar, sennilega um
þriðjungur, kunna enga ensku og þeir botn-
uðu ekkert í þessu. Fjöldinn allur hafði sam-
band við símafyrirtækið og neitaði að borga
reikninginn. Menn könnuðust ekki við að
hafa nokkru sinni hringt í herra eða frú
German Call og sáu þar af leiðandi enga
ástæðu til að borga fyrir slík símtöl.
I Þýskalandi er starfandi nýlegt félag sem
hefur það að markmiði að stuðla að verndun
tungunnar (Verein zur Wahrung der deut-
schen Sprache) og lokatakmark þess er að
félagið verði lagt niður þar sem þess verði
ekki lengur þörf. Það velur árlega „mál-
sóða“ ársins og er valið kynnt rækilega. „Sá
sem ekki vill hlusta verður að finna til,“
sagði formaður málvemdarfélagsins og
1998 fékk forstjóri símafélagsins þennan lítt
eftirsótta titil. Síminn flýtti sér að breyta
símreikningunum sem nú eru aftur á þýsku
og 4000 nýir félagar létu skrá sig í mál-
verndarfélagið. Málsóði ársins 1999 var
kjörinn forstjóri þýsku jámbrautanna, m.a.
fyrir það að salemi á brautarstöðvum hétu
allt í einu Mc-Clean. Það olli mörgunt við-
skiptavininum verulegum vandræðum en nú
mun þessu hafa verið breytt til fyrra horfs
og ekkert lát er á umsóknum almennings í
málvemdarfélagið.
28