Málfregnir - 01.12.2001, Page 35

þess að meta hvort svör viðkomandi væru
marktæk. 51 setning var svo með hinni nýju
setningagerð í mismunandi setningafræði-
legu umhverfi. Aðstoðarmaður fór í bekkina
sem prófaðir voru og leiðbeindi unglingun-
um við að fylla út spumingablaðið. Þátttak-
endur vom beðnir um að merkja við annan
af tveimur möguleikum, sjá (9).
(9) Fyrirmœli efst á prófblaði
Leiðbeiningar: Settu X í viðeigandi dálk
Já = Svona getur maður sagt!
Nei = Svona getur maður ekki sagt!
Þátttakendur vom einnig beðnir um að fylla út
blað með ýmsum persónuupplýsingum. Á því
blaði kom t.d. fram kyn þátttakandans, fæð-
ingarár, móðurmál, búsetusaga og menntun
foreldra. Eftir að búið var að útiloka þátttak-
endur sem samþykktu tvær eða fleiri af ótæku
viðmiðunarsetningunum höfðum við, eins og
kemur fram í (10), niðurstöður frá 1695 ung-
lingum í 10. bekk og 200 fullorðnum. Af
þessum 1695 unglingum em 845 drengir og
850 stúlkur. Allar niðurstöður, sem fjallað er
um í þessari grein, byggja á svömm þessara
1695 unglinga nema annað sé tekið fram.
(10) Fjöldi þátttakenda í hverjum lands-
hluta
Landshluti Unglingar Fullorðnir
Vesturland 181 34
Vestfirðir 95 24
Norðurland 262 27
Austurland 146 21
Vestmannaeyjar 72 16
Suðurland 218 19
Suðumes 138 20
Uthverfi Reykjavíkur 363
Reykjavtk vestan Elliðaáa 220 39
Samtals 1695 200
I töflunni kemur fram hversu margir þátttak-
endur voru úr hverjum landshluta. Eins og
kemur fram neðst í töflunni höfum við skipt
Reykjavík og nágrannasveitarfélögum (Sel-
tjarnarnesi, Kópavogi, Hafnarfirði og Mos-
fellsbæ) í tvo flokka sem við köllum annars
vegar úthverfi Reykjavíkur og hins vegar
Reykjavík vestan Elliðaáa og er þá farið eftir
staðsetningu skóla á Reykjavíkursvæðinu.
Gerð verður grein fyrir ástæðunni fyrir þess-
ari skiptingu í næsta kafla en á svæðinu, sem
er vestan Elliðaáa, eru þeir þátttökuskólar á
Seltjamamesi og í Reykjavík sem em vestan
Elliðaáa og norðan Fossvogs. Á svæðinu,
sem nefnt er úthverfi Reykjavíkur, eru hins
vegar þátttökuskólar í Grafarvogi, Árbæ,
Breiðholti, Mosfellsbæ, Kópavogi og Hafn-
arfirði. En snúum okkur nú að niðurstöðum
rannsóknarinnar.
4. Niðurstöður
Niðurstöður rannsóknar okkar benda til að
nýja setningagerðin sé algeng í máli ung-
linga í dag en eldra fólk samþykki hins vegar
yfirleitt ekki slíkar setningar. í töflunni í (11)
er sýnt hlutfall jákvæðra svara í hverjum
landshluta fyrir nýju setningagerðina með
t+lifandi] andlagi í þolfalli annars vegar og
þágufalli hins vegar. Hér er um að ræða próf-
setningar með hinni nýju setningagerð, svip-
aðar setningunum í (1) og (4) hér að framan.
Eins og kemur fram í töflunni er hlutfall
jákvæðra svara heldur hærra þegar andlagið
er í þágufalli en þegar það er í þolfalli og
þessi munur er tölfræðilega marktækur.
Einnig er hlutfall jákvæðra svara breytilegt
eftir landshlutum og sker Reykjavík sig þar
sérstaklega úr. Þegar við vomm að vinna úr
niðurstöðum rannsóknarinnar kom í ljós að
sumir skólar á Stór-Reykjavíkursvæðinu
skám sig úr að því leyti að þar samþykkti
miklu lægra hlutfall nemenda setningar með
hinni nýju setningagerð en annars staðar á
landinu. Sambærilegur munur á milli skóla
kom ekki fram í öðrum landshlutum en þó er
rétt að nefna að hlutfall jákvæðra svara á
næststærsta þéttbýlissvæði landsins, Akur-
eyri, var heldur lægra en á Norðurlandi al-
mennt en þessi munur var ekki tölfræðilega
35