Málfregnir - 01.12.2001, Blaðsíða 45

Málfregnir - 01.12.2001, Blaðsíða 45
plantur blómuplantur blómuleysar plantur tvínálar plantur einnálar plantur leyskrýndar plantur heilkrýndar plantur viðjuœtt sýrœtt sýruslekt hpmilia Tann stigskipaði bygnaðurin fyri skipan av plantum Til ber at seta allar plantur, sum tá vóru kendar, inn í hesa skipan, sum er ein felags stigskipaður bygnaður. Tað er merkisverk, hvussu reglubundið og vísindaliga gjógn- umfprt hetta arbeiðið er gjórt. Sjálvur tann stigskipaði bygnaðurin er felags, men yrkis- orðini eru fproysk. Tey hevur Rasmus Ras- mussen sjálvur gjprt ella funnið fram til, og her er veruliga talan um ein standard, sum frá er liðið. Hpvundurin sigur í inngangin- um, at evnaskipanin er tann sama, sum nýtt hevur verið í gomlum donskum skúlabók- um. Men sjálv yrkisorðini eru ikki týðingar av donskum plantuorðum, men eru fproysk. í hesum fpri er 011 tey neyðuga vitanin savnað í einum og sama manni, bæði tann fakliga og tann málsliga, og tá er stpðan tann besta, ið hugsast kann sæð úr yrkis- orðasjónamiiði. Mangir av teimum gomlu vóm jú fjplfrpðingar, teir dugdu mangt ymiskt. Og Rasmus Rasmussen var ein slík- ur maður. Hann hevði verið á donskum fólkaháskúla í endanum á 1800-árunum og stovnaði saman við einum 0ðmm stórum mentamanni, Símuni av Skarði, Fproya Fólkaháskúla í 1899. Rasmus Rasmussen man vera fyrsti l'oroyski yrkisorðafrpðing- urin. Jakob Jakobsen Tann f0royski málvísindamaðurin, fdolog- urin Jakob Jakobsen (1864-1918), myndaði mong orð í endanum á 1800-árunum, men eg vil ikki kalla hann fyri yrkisorðafr0ðing; hann var heldur ein reinur málreinsari, puristur, ein puristisk ildsál. Hann hugsaði sær sjálvandi, at hansara nýgerðir sum frá leið skuldu avloysa tey tilsvarandi tpku- orðini, t.e. at hesi nýggjyrði vóm hugsað sum partur av almannamálinum. Tað uddi við tpkuorðum í fproyskum í 1800-árunum, av tí at skriftmálið var danskt og hevði verið tað í 0ldir. Danskt var eisini statusmálið, tignarmálið, hámálið, eins og danskt var 45

x

Málfregnir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Málfregnir
https://timarit.is/publication/1146

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.