Skagfirðingabók - 01.01.1990, Qupperneq 109

SKAGFIRSKIR HÓRKARLAR OG BARNSMÆÐUR ÞEIRRA
að eignast aldraða og heilsulasna konu varð hún vegna
okkar fátæktar og hennar heilsulasleika að fara á sína sveit
í Húnavatnssýslu, hvar hún deyði fyrir 12 árum, en með-
an hún var enn á lífi vildi mér til það óhapp að eiga barn
með ógiftri stúlku sem heitir Una Ogmundsdóttir og þar
ég veit að það er lögum gagnstætt að ég megi eiga þessa
stúlku, sem ég hefi áður orðið brotlegur með, svo flý ég
allraauðmjúkast og allraundirgefnast til yðar konunglegu
Hátignar með þá ansögning að mér mætti veitast allranáð-
ugast leyfi til að egta þessa mína barnsmóður þar ég með
hlutaðeiganda sóknarprests attesti vona að sanna að við
bæði séum skikkanleg, og líka hef ég ekki völ á neinni
stúlku sem so vel fari með mín litlu efni.3
Kruger stiftamtmaður fékk innblástur þegar hann las
umsóknina og útskýrði í löngu máli fyrir hinum háu herrum í
Kaupmannahöfn hvers vegna hórdómsbrot væru svona algeng
á Islandi. Annars vegar nefndi hann aðskilnað hjóna vegna
fátæktar, en hins vegar aldursmun hjóna. Kruger taldi, að það
væri mun algengara á Islandi en í Danmörku, að ungir menn
kvæntust öldruðum konum fyrir þá sök eina að þær ættu ein-
hverjar eignir, „naar hun ikkun har nogle faa Midler“.
Afleiðingin væri framhjáhald. Hér gerir Kruger ráð fyrir því að
bóndinn vilji ekki konuna gamla og verði að ná sér í aðra yngri
til að sofa hjá.
Sem dæmi um það sem Kruger hafði í huga má nefna 36 ára
aldursmun hjónanna Þorsteins Þorsteinssonar og Ragnheiðar
Jónsdóttur á Másstöðum í Skíðadal í Eyjafjarðarsýslu. Vorið
1823 sótti Þorsteinn um skilnað og vildi jafnframt ganga að eiga
ráðskonu þeirra, Guðrúnu Þorkelsdóttur, sem hann hafði eign-
5 ÞÍ. Kansellískjöl 123: 24. janúar 1831. Álitsgerð Kriigers er dagsett 28.
febrúar 1831 og 4. maísamaár skrifaði konungurundir giftingarleyfi Eilífsog
Unu.
107