Iðjuþjálfinn - 01.06.2000, Side 16

Iðjuþjálfinn - 01.06.2000, Side 16
 motor ideational body somatoa- spatial spatial L/tone persev organi topographi- apraxia apraxia neglect gnosia relation neglect eration zation cal orientat. Klæðast/ afklæðast skyrta -.356 -.194 -.652** -.485* -.156 -.608" _ -.332 buxur -.192 -.104 -.722’* -.227 -.151 -.626” -.356 sokkar -.046 -.025 -.585’ -.217 -.246 -.659” -.400 skór -.076 .025 -.683** -.184 -.176 -.867** _ -.359 festingar -.117 -.400 -.591* -.017 -.450 .113 Snyrta sig þvo sér .198 .023 -.535* .250 -.165 -.775** -.346 -.598** greiöa sér -.076 -.262 -.214 .157 -.610" -.034 -.768** -.654** bursta tennur -.109 -.324 -.114 -.199 -.109 -.148 -.356 -.426 raka sig/setja á sig krem -.061 -.251 -.197 .168 -.163 -.231 -.395 -.504* stjóma þvagi og hægðum .124 -.057 -.617** .227 -.518* -.558* -.585* -.668** baöa sig -.196 — -.244 .293 -.144 -.733” -.144 -.401 Flytja sig setjast upp í rúmi -.052 -.631” -.445 -.309 -.920” -.168 -.311 .042 fara i/úr rúmi -.085 -.668” -.451 -.327 -.905” -.187 -.355 .041 fara um -.088 _ -.619” -.456* -.518* -.410 -.314 -.340 -.379 fara á klósett -.293 _ -.671” -.491* -.282 -.862" -.470 -.017 fara í baökar -.209 -.688** -.490 -.380 -.877” _ -.427 -.069 Boröhald drekka boröa án áhalda .056 - .081 — - 1” -.194 - 1” .081 nota gaffal .081 — -.470* _ -.687** .106 -.687” .118 nota hnif -.201 - .073 - -.201 -.966" -.201 .055 p < 0.01 **, p < 0.05 * Ath. Somatoagnosia cr ekki mæld þegar flutningur og borðhald eru metin. Topographical disorientation er einungis mæld við flutning. 3. mynd. Taflan sýnir fylgni á milli ADL þátta og taugaatferlis hjá hægri heilahvelshópnum (n = 19) ýmsu atriða sem lúta að því að snyrta sig og borða, en engin tengsl fundust á milli þessara athafna og einkennisins gaumstol á eigin líkama. Slíkt gaumstol stafar oftast af skaða í hægra heilahveli (Guðrún Árnadóttir, 1990, 1998). Það að einstak- lingur þurfi aðstoð við að klæða sig þar sem hann klæðir ekki lömuðu hliðina eða gerir ekki ráð fyrir henni við að flytja sig úr rúmi í hjólastól, getur stafað af gaum- stoli á eigin líkama, þegar skaðinn er í hægra heilahveli. Einstaklingur með skaða í vinstra heilahveli getur einnig þurft aðstoð við að klæða lömuðu hliðina eða við að flytja sig. Orsökin er að hluta til sú að einkennið huglægt verkstol er til staðar ásamt erfiðleikum við að skipu- leggja verkið lið fyrir lið og að hluta til vegna lömunar í hægri líkamshelmingi. Að auki gæti einstaklingurinn átt í erfið- leikum með að skilja fyrirmæli, slíkt getur gert honum erfitt fyrir með framkvæmd hinna ýmsu athafna. Það sem einnig kom á óvart var að oft mátti sjá fylgni á milli einkennisins rúm- og afstöðuskynsörðugleika og hinna ýmsu ADL athafna í vinstri heilahvels- hópnum, en lítið var um það í hægri heilahvelshópnum. Oftast má rekja rúm- og afstöðuskynsörðugleika til skaða í hægra heilahveli eða ekki ríkjandi heila- hvels. Röskun á taugaatferli getur og mun skarast, til dæmis einkennin rúm- og af- stöðuskynsörðugleikar og huglægt verkstol (ideational praxia). Rýmdar- og tímatengdir þættir eiga sinn þátt í skipu- lagningu og röðun hinna ýmsu þátta í hverri athöfn. Ef iðjuþjálfa grunar að um huglægt verkstol sé að ræða en ekki erfið- leika með rúm- og afstöðuskynjun, getur hann fullvissað sig með því að spyrja ein- 16 IÐJUÞJÁLFINN 1/2000

x

Iðjuþjálfinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Iðjuþjálfinn
https://timarit.is/publication/1164

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.