Iðjuþjálfinn - 01.06.2000, Síða 18

Vinstri (n = 23) Hægri (n = 19)
NSIS Tíðni % Tíðni % X2 p-gildi
Tjáskipti Wemicke's aphasia 7 30.4 0 0 6.70 .008
Anomia 5 21.7 0 0 4.69 .030
Broca's aphasia 6 26.1 0 0 5.78 .016
p < 0.05
5. mynd. Taflan sýnir mismun á færni einstaklinga með skaða í vinstra eða hægra
heilahveli reiknaðan með Chi-Square
vinstra heilahveli.
Auk þess greindi A-ONE á milli
skertrar hreyfigetu í hægri og vinstri lík-
amshelmingi, hreyfiverkstols og gaum-
stols á eigin líkama á NSIS kvarðanum.
Þessar niðurstöður samræmast einnig
kenningum um sérhæfingu heilahvel-
anna eins og getið var um hér að ofan.
Það er almennt viðurkennt að hægra
heilahvelið sé ríkjandi hvað varðar at-
hygli á umhverfið og sjálfan sig, þess
vegna er gaumstol til vinstri, vegna skaða
í hægra heilahveli mun algengara en
gaumstol til hægri sem stafar af skaða í
vinstra heilahveli (Guðrún Arnadóttir,
1990,1998; McKeough, 1996). Samkvæmt
Guðrúnu Árnadóttur (1990, 1998) er
verkstol oftast tengt skaða í vinstra heila-
hveli.
Takmarkanir og styrkleikar
Velta má fyrir sér takmörkunum rann-
sóknarinnar. Ein af þeim er sú að þrátt
fyrir að boðið væri upp á upprifjunar-
tíma, áður en rannsóknin hófst var ekki
hægt að gera ráð fyrir því að þannig væri
hægt að koma í veg fyrir hugsanleg mis-
tök í greiningu á röskun á taugaatferli.
Það að fimm iðjuþjálfar tóku þátt í gagna-
söfnuninni ýtir undir mismun og lægri
áreiðanleika á milli iðjuþjálfa (inter-rater
reliability). Einn liður í að bæta þessa
annmarka rannsóknarinnar væri að
kanna áreiðanleika (inter-rater reliability)
á milli iðjuþjálfa áður en farið er að safna
gögnum fyrir aðra rannsókn af svipuðum
toga. Þannig væri hægt að ganga úr
skugga um hversu sammála iðjuþjálfar
eru um sjálfsbjargargetu og röskun á
taugaatferli einstaklinga sem fengið hafa
heilablóðfall. Einnig er æskilegt að hafa
stærra úrtak svo betur sé hægt að alhæfa
niðurstöðumar.
Það sem eykur áreiðanleika rannsókn-
arinnar er að svipaðar niðurstöður feng-
ust úr þessari rannsókn og öðrum rann-
sóknum sem getið er um í heimildum.
Sýnt var fram á að A-ONE mælitækið
greinir tengsl á milli færni við daglegar
athafnir og röskunar á taugaatferli í kjöl-
far heilablóðfalls. Einnig kom fram að A-
ONE greinir á milli færni einstaklinga
sem fengið hafa heilablóðfall í hægra eða
vinstra heilahveli sem samræmist kenn-
ingum um sérhæfingu heilahvelanna.
Samfara niðurskurði í heilbrigðiskerfinu
undanfarin ár er mikilvægt fyrir iðju-
þjálfa að sýna fram á árangur við íhlutun
með notkun réttmætra og áreiðanlegra
matstækja. A-ONE er mælitæki sem er
hentugt til notkunar bæði í rannsóknar-
skyni og við hefðbundna athugun iðju-
þjálfa á færni skjólstæðinga sinna við at-
hafnir daglegs lífs. Höfundur vill koma á
framfæri þakklæti til stjórnar Sjúkrahúss
Reykjavíkur, allra þátttakenda í rann-
sókninni og til iðjuþjálfanna þeirra Guð-
rúnar Árnadóttur, Ernu Magnúsdóttur,
Kolbrúnar Héðinsdóttur, Lillý H. Sverris-
dóttur og Sigrúnar Ólafsdóttur, fyrir að-
stoð þeirra við rannsóknina.
Summary
• Introduction: Stroke can cause a variety
of neurobehavioral impariments (i.e.
cognitive, perceptual and motor def-
icits). These neurobehavioral dysfunct-
ions may have a negative effect on the
performance of activities of daily liv-
ing (ADL). The purpose of this study
was to examine the relationships
between the ability to perform acti-
vities of daily living tasks and neuro-
behavioral impairments as a result of
cerebrovascular accident (CVA), and
whether there was a difference in per-
formance between right and left hem-
isphere damage. Understanding of
these relationships enables occupation-
al therapists to plan individualized tr-
eatment programs.
• Methods: Data was gathered on 42 indi-
viduals, 18 (42.9%) women and 24
(51.1%) men who had sustained right
or left CVA. Mean age was 70.64 years
(SD = 9.05 years), ranging from 45 to
87 years. The Ámadóttir OT-ADL Ne-
urobehavioral Evaluation (A-ONE)
was used to ghater data. Spearman
Rank Order Correlation Coefficient
was used to correlate neurobehavioral
and independence items from the
different scales of the A-ONE. Mann-
Whitney U test was used to discrim-
inate between the performance of right
and left CVA subjects.
• Results: Many significant relationships
were found between ADL perfor-
mance of the whole sample (42), sub-
groups of left (23) and right (19) hem-
ispehere CVA and neurobehavioral
impairments. Few differences in abili-
18 IÐJUÞJÁLFINN 1/2000