Hagskýrslur um manntöl - 01.01.1913, Page 13

Hagskýrslur um manntöl - 01.01.1913, Page 13
með þólt stórar gloppur sjeu í þær. Fyrir Ijeð sem til þeirra var varið, voru engin líkindi til að meira gæti fengist, en feng- ið er. — Auk þessara tveggja manna sömdu þeir Ólafur Pálsson, síðar dómkirkjuprestur, Halldór Guðmundsson, síðar skólakenn- ari, Magnús Slephensen, siðar landshöfð- ingi og Westergaard, danskur maður í stjórnardeildinni, skýrslur um landshagi. þegar Bókmentafjelagið hætli að gefa úl Landshagsskýrslur 1875, var það starf lagt undir skrifstofu iandshöfðingja. Fyrstu árin var litið unnið að því verki. Fjár- veilingin voru einar 300 kr., og fyrir þær var sára lítið gjört. Að undirlagi Arn- ljóts Ólafssonar var fjárveitingin hækkuð siðar uppí 50 kr. fyrir örkina til þess að fá skýrslurnar samdar, og af því leiddi að skýrslurnar fóru að koma út 1882, og því var haldið áfram þólt fjár- veilingin væri færð niður i 40 kr. fyrir örkina. I5eir sem unnu að samningu þessara skýrslna, voru fyrst og fremst þáverandi landritarar, Jón Jónsson (frá Álaborg), Jón Jensson yfirdómari, Hannes Hafstein ráðherra og Jón Magnússon bæjarfógeti. Jeg byrjaði þegar eftir 1880, og hef unnið að þvi við og við til þessa. Miklu fleiri verður að nefna en þessa menn. Sighvatur Bjarnason bankastjóri vann lengi að skýrslugjörð, einkum verslunarskýrslum. þórður Jensson, Pjetur Zóphóníasson, Sigurður Briem og Vilhjálmur Briem unnu að ýmsum skýrslum um landshagi fyrir landshöfðingjadæmið. Eftir að III. skrif- stofa í Sljórnarráðsins lók við útgáfunni, hafa unnið að skýrslugjörð Eggert Briem skrifslofusljóri, Klemens lónsson landrit- ari, cand. polit. þorsteinn þorsteinsson, sem nú er hagstofustjóri, cand. polit. Georg Ólafsson, cand. philos. Páll Eggerl Ólason og cand. philos. Pjetur Hjaltested. Utan Stjórnarráðsins hefur landlæknir Guðmundur Björnsson gefið úl heilbrigðis- skýrslur árlega, og ritsímastjórnin skýrsl- ur um ritsímann. þess verður að geta hjer, að árið 1910 kom út ritgjörð prófessors Björns M. Ólsens um skattbændatal 1311 (Safn lil sögu íslands IV. 4.) ítarleg og röksludd ritgjörð um fólksfjöldann á landinu. Þar sem jeg kann engin rök að rekja móli því sem prófessorinn heldur fram, þá liafa getgátur hans verið teknar upp í II. kafia formála þessa. 1907 gaf Hagstofan í Kaupmannahöfn út útdrált úr Landshagsskýrslum vorum, sem eiginlega átti að vera einskonar hand- hók fyrir danska þingmenn. Ríkisþingið hafði veilt 7000 kr. til útgáfunnar. Ritið heitir: »Sammendrag af Statistiske Op- lysninger om Island« og eru 72 síður. Það er snildarlega samið, og hvergi er hlaupið yfir neitt frá síðari árum, sem hjer hefur verið gefið út. í formálanum fyrir því er sagður kostur og löstur á Landshagsskýrslum vorum. Jeg vil vísa til þess dóms, í stað þess að fara að dæma um skýrslurnar eftir 1875 sjálfur. En vil að eins geta þess, að fyrir þá borgun, sem fengist hefur fyrir vinnuna, er ekki unt að fara út í neinar verulegar liagfræðilegar ransóknir. Það hefði verið sama sem að vinna fyrir ekkert. Fjár- veitingarvaldið liefur að minsta kosti fengið svo góðar skýrslur fyrir framlög sín, sem það gal búist við að fá. Margur maðurinn álilur að hagskýrslu- gjörð sje mesla leiðindaverk, en það er alls ekki svo, þegar sá senr verkið vinnur, fer að sjá lífið, sem liggur falið hak við tölurnar. Verkið er þá líkast vinnu Iækn- isins, sem þreifar á lífæðinni lil að kynna sjer ástand þess, sem hann er sóttur til. Sá er einn munurinn, að liagfræðingur þreifar á lifæð þjóðarinnar, til þess að komast fyrir, og skýra frá því, hvernig lienni Iíði. Það vekur gleði ef ástandið er gott, en hrygð sje það ílt. Frá 1880 lil 1912 eru það ein tvö tímabil, en bæði
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168
Page 169
Page 170
Page 171
Page 172
Page 173
Page 174
Page 175
Page 176
Page 177
Page 178
Page 179
Page 180
Page 181
Page 182
Page 183
Page 184
Page 185
Page 186
Page 187
Page 188
Page 189
Page 190
Page 191
Page 192
Page 193
Page 194
Page 195
Page 196
Page 197
Page 198
Page 199
Page 200
Page 201
Page 202
Page 203
Page 204
Page 205
Page 206
Page 207
Page 208
Page 209
Page 210
Page 211
Page 212
Page 213
Page 214
Page 215
Page 216
Page 217
Page 218
Page 219
Page 220
Page 221
Page 222
Page 223
Page 224

x

Hagskýrslur um manntöl

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Hagskýrslur um manntöl
https://timarit.is/publication/1171

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.