Morgunblaðið - Sunnudagur - 13.09.2015, Blaðsíða 39

ur þeirri atkvæðagreiðslu. Cameron lofaði einnig að
sækjast ekki eftir endurkjöri sem leiðtogi flokksins
við lok kjörtímabilsins sem hófst í maí 2015. Nú er því
haldið fram að Cameron hafi gefið bæði þessi loforð í
þeirri trú að útilokað væri að hann næði hreinum
meirihluta í kosningunum. En það gerði hann og situr
uppi með loforðin.
Eftir kosningaafhroð og afsögn Milibands sem leið-
toga breytti Verkamannaflokkurinn um stefnu og
styður nú þjóðaratkvæðið um ESB, þótt hann muni
áfram berjast gegn úrsögn úr því.
Síðustu mánuðina hafa allar kannanir sýnt að kjós-
endur eru líklegir til að ákveða að Bretar verði áfram
í ESB, enda næði Cameron samningum sem túlka
mætti sem sigur. Er þá átt við samning sem tryggi að
Bretar haldi betur í fullveldi sitt en áður.
Innst inni vita allir að væntanlegir samningar við
ESB verða hrein sýndarmennska. Sett verður á svið
fundaröð og fréttir munu berast þaðan um að hinir
leiðtogararnir hafi á leynifundum, sem lekið verður
frá, sagt kröfur Breta svo ósvífnar að útilokað væri að
samþykkja þær.
Að loknum síðasta næturfundinum myndi Cameron
þó vinna óvæntan stórsigur og koma heim með upp-
blásna frasa. Félagar hans við samningaborðið í
Brussel myndu dæsa og stynja opinberlega yfir upp-
gjöf sinni fram yfir þjóðaratkvæðið og hafa lofað að
hlæja ekki upphátt fyrst á eftir.
Spennan meiri en ætlað var?
Öll er þessi atburðarás fyrirsjáanleg. En nú hefur ný
skoðanakönnun sýnt að meirihluti sé kominn fyrir því
að Bretar yfirgefi ESB. Það er ekki vegna þess að
menn hafi séð í gegnum væntanlega sigursamninga
Camerons. Ástæðan er hin yfirþyrmandi heima-
tilbúnu flóttamannavandamál sem skella nú á löndum
ESB.
Cameron lofaði að þjóðaratkvæðið færi fram ekki
seinna en árið 2017. Hann og hans lið höfðu nýverið
ákveðið að reyna að drífa kosninguna af sem fyrst og
halda hana helst strax á næsta ári.
Nú er líklegt talið að snúið verði frá þeirri hern-
aðaráætlun og stefnt á kjördag eins seint á árinu 2017
eins og komist verði upp með.
Breska ríkisstjórnin hefur síðustu vikur beðið tvo
ósigra vegna fyrirhugaðra kosninga. Þeir eru vissu-
lega ekki mjög mikilvægir. Hún hafði ætlað sér að
veita ríkisfé til áróðurs fyrir áframhaldandi veru í
ESB. Hún hafði jafnframt ráðgert að haga spurning-
unni eins og gert var í skoska þjóðaratkvæðinu.
Spurningunni myndu fylgja tveir atkvæðaferningar.
Í þann fyrri fyrir kross við Já og hinn síðari fyrir
kross við Nei. Já merkti að kjósandinn vildi Bretland
áfram í ESB, en Nei að hann vildi að Bretar færu úr
ESB.
Félagsvísindamenn þykjast hafa sýnt fram á að
kjósendum þyki þægilegra að segja já en nei í kosn-
ingum. Munað geti einhverjum prósentustigum. Nú
hefur óháð úrskurðarnefnd um kosningarnar hafnað
báðum fyrrnefndum hugmyndum ríkisstjórnar
Camerons.
Miðað við skoðanakannanir, aðrar en þá nýjustu
sem nefnd var, hefðu þessi atriði varla haft úrslita-
áhrif. En það gæti munað um þau ef afstaða kjósenda
er að breytast.
Vart þarf að taka fram að ein skoðanakönnun segir
ekki endilega mikla sögu um það sem er að gerast.
Þriðja krafa andstæðinga veru Breta í ESB er
eftirtektarverð. Hún er sú að tryggt verði með sér-
stakri bindandi ákvörðun að Ríkisútvarpið BBC gæti
hlutleysis í aðdraganda atkvæðagreiðslunnar.
Það er vissulega sérkennilegt, þar sem rekstur
þessarar ríkisstofnunar er réttlættur með því að hún
gæti hlutleysis betur en aðrir. En fyrrnefndri kröfu
er tekið sem málefnalegri kröfu í Bretlandi og hún
rædd sem slík.
Ástæðan er sú að BBC hefur verið hallt undir ESB
og boðskap þess. Þess vegna þykir öðrum aðilanum
nauðsynlegt og hinum eðlilegt að slík krafa komi
fram og sé afgreidd. Og það þótt BBC megi teljast,
hvað þetta atriði varðar, eins og hvítskúraður engill,
og raunar enn hreinni en hann væri miðað við stofnun
sem okkur Íslendingum er svo kunn.
Sú gengst raunar beinlínis upp í hlutdrægni sinni,
sem fer versnandi.
Morgunblaðið/Styrmir Kári
13.9. 2015 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 39