Morgunblaðið - Sunnudagur - 13.09.2015, Blaðsíða 51

13.9. 2015 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 51
Meðal gesta á bókmenntahá-
tíð er argentínski rithöfund-
urinn Ana María Shua. Hún er
þekktur höfundur í heimalandi
sínu og hefur gefið út fjölda
bóka, skáldsögur, ljóðabækur,
smásagnasöfn og barnabækur
og örsagnasöfn, en hún er
einna þekktust fyrir þá gerð
bókmennta, sögur sem sumar
eru ekki nema ein setning,
aðrar kannski ein málsgrein
eða tvær.
Í tilefni af heimsókn Shua til
Íslands gefur Dimma út úrval
af örsögum hennar í bókinni
Smáskammtar. Kristín Guð-
rún Jónsdóttir valdi sögurnar,
þýddi og ritaði eftirmála.
Smáskammtar
af örsögum
Í vikunni kom út ævintýrasaga Davíðs ÞórsJónssonar um álfastúlku sem berst við illöfl og ferlegar fordæður. Bókin sú heitir
Mórún – Í skugga Skrattakolls. Kaldá gefur
bókina út.
Á kápu bókarinnar segir að Í skugga
skrattakolls sé fyrsta bókin um Mórúnu Hró-
bjarts og Davíð segist sjá það fyrir sér „að
þetta verði eins margar bækur og ég nenni
að skrifa og fólk nennir að lesa,“ segir hann,
en hann er langt kominn
með næsta bindi af
sagnabálknum og það
þriðja segir hann að sé
að taka á sig mynd í kolli
hans. „Von okkar er sú
að viðtökur þessarar bók-
ar verði með þeim hætti
að næsta bók geti komið
út með vorinu og sú
þriðja næsta haust,“ seg-
ir hann en bendir á að bækurnar séu skrif-
aðar þannig að hver bók sé sjálfstætt æv-
intýri, þó þær séu skrifaðar sem bókaröð og í
þeim öllum ákveðin framvinda; hver saga taki
við af annarri þó að þær séu allar sjálfstæðar.
Sögupersóna fyrstu bókarinnar um Mórúnu
er einmitt Mórún Hróbjarts, álfamær og bog-
liðaforingi, og Davíð segir að sögurnar muni
snúast um hana meira og minna, þó að ýms-
um persónum muni bregða fyrir aftur og aft-
ur og aðrar slást í hópinn eftir því sem sög-
unni vindur fram.
Skrifað í þrjátíu ár
Segja má að Davíð Þór Jónsson hafi fengist
við skrif frá unglingsaldri; eins og hann lýsir
því: „Ég hef haft ýmiskonar skrif að aðalat-
vinnu síðan ég var um tvítugsaldurinn þannig
að það má segja að ég hafi verið að skrifa í
þrjátíu ár. Ég get ekki sagt að ég hafi verið
rithöfundur en ég hef unnið fyrir mér með
því að skrifa skemmtiefni, greinar og pistla,
stundað þýðingar og svo framvegis.
Ég hef yndi af því að skrifa og finn mig í
því og mér fannst skáldsagan vera eðlilegt
framhald af því sem ég hafði skrifað,“ segir
hann og bætir við að það hafi alltaf blundað í
sér að skrifa skáldsögu og þá sérstaklega
skrifa skáldsögu í þá bókmenntahefð sem Ís-
lendingar hafi vanrækt að hans mati; vís-
indaskáldsögur og fantasíur sem skrifaðar
séu af alvöru en ekki sem einhverskonar
töfraraunsæi vegna þess að hefðin njóti ekki
virðingar. Fyrsta skáldverk Davíðs var og
einmitt vísindaskáldsagan Orrustan um Fold.
„Ég held að vísindaskáldsagan og fantasía
séu kannski í svipaðri stöðu og íslenska
glæpasagan var þegar Arnaldur Indriðason
byrjaði að skrifa – var ekki tekin alvarlega
sem bókmenntir.“
Að þessi sögðu þá segir Davíð að íslenskir
rithöfundar hafi skrifað fantasíur í gegnum
árin, en það þá sem mjög dökkar fantasíur
fyrir fullorðna lesendur eða þá að menn hafi
verið að skrifa stór epísk verk, en ekki stutta
skemmtilesningu. „Ástæðan fyrir því að þessi
bók kemur út í kilju og er seld á lágu verði
er beinlínis að leggja áherslu á að þetta er
neysluvara, þetta er bók sem þú kaupir handa
sjálfum þér eða öðrum vegna þess að þig eða
hann langar til að lesa hana. Þetta er ekki
skrautgripur eða listmunur, þetta er af-
þreying.“
Áunninn athyglisbrestur
Þegar við spjöllum saman stendur Bók-
menntahátíð í Reykjavík og mikil áhersla lögð
á lestur og lestrarkennslu, en hin hliðin á
vangaveltum um lesgetu barna er spurningin
um hvort þau hafi nógu skemmtilegar bækur
að lesa. „Það má segja að það sem kalla má
áunninn athyglisbrest sé vandamálið. Ungt
fólk les mjög mikið en það les stöðuupp-
færslur á netinu og það les tíst – það vantar
kannski eitthvað sem heldur því við efnið.
Þegar mín börn voru unglingar var sama sag-
an uppi en svo stóðu þau í biðröð fyrir utan
að bíða eftir því að hún opnaði á miðnætti svo
þau gætu náð í nýju Harry Potter bókina.
Ef ungt fólk les ekki bækur þá er það ekki
ungu fólki að kenna heldur hinum sem eiga
að vera að skrifa og gefa út bækur fyrir ungt
fólk, það eru þeir sem eru að klikka á sinni
skyldu, ekki unga fólkið. Þetta er það sama
og maður sér í skólakerfinu: Ef barn heldur
ekki athygli í skólanum þá er barnið vanda-
málið, barnið með athyglisbrest, en ekki skól-
inn með áhugaverðleikabrest.“
Davíð Þór Jónsson skrifar bækur til þess að
lesa, en ekki bara hafa í hillunni.
Mórún Hróbjarts álfamær
DAVÍÐ ÞÓR JÓNSSON ER ÞJÓÐÞEKKTUR Í ÝMSUM HLUTVERKUM, ÞAR Á MEÐAL Í HLUTVERKI RITHÖFUNDAR, ÞVÍ
FYRSTA SKÁLDSAGA HANS KOM ÚT FYRIR ÞREMUR ÁRUM. NÚ HEFUR ÖNNUR SKÁLDSAGA LITIÐ DAGSINS LJÓS,
ÆVINTÝRASAGA UM ÁLFASTÚLKU SEM BERST VIÐ ILL ÖFL OG FERLEGAR FORDÆÐUR.
JPV útgáfa hefur gefið út
Ljóðasafn Vilborgar Dag-
bjartsdóttur. Í því eru all-
ar ljóðabækur Vilborgar,
frumsamin ljóð og þýdd,
og fáein áður óbirt ljóð.
Fyrsta ljóðabók Vilborg-
ar, Laufið á trjánum, kom
út árið 1960, en í umfjöll-
un um bókina í Birtingi
1962 sagði Einar Bragi: „Og ég læt mér detta
í hug, að [...] beztu ljóð þessa litla kvers
[muni] standa jafn vel fyrir sínu að fimm ald-
arfjórðungum liðnum og þau gera nú — og
verða lesin með velþóknun, ef einhver læs á
íslenzk ljóð verður þá ofan foldar.“
Þorleifur Hauksson skrifar formála að
ljóðasafninu og gerir þar grein fyrir lífshlaupi
Vilborgar í stórum dráttum og fjallar um ljóð
hennar. Þess má geta að Vilborg er meðal
þeirra íslensku höfunda sem komu fram á
Bókmenntahátíð í Reykjavík 2015.
LJÓÐASAFN
Íraski kvikmyndaleikstjórinn,
ljóðskáldið og rithöfundurinn
Hassan Blasim tók þátt í mál-
þingi á Bókmenntahátíð á
laugardag þar sem til umræðu
voru innflytjendabókmenntir.
Hassan Blasim flúði frá Írak
2004 og hefur verið búsettur í
Finnlandi upp frá því. Hann hef-
ur skrifað fjölmargar bækur um
ýmis efni og gert kvikmyndir.
Smásagnsafnið Þúsund og
einn hnífur og fleiri sögur frá
Írak kom út í vikunni í í tilefni af
heimsókn Blasims til Íslands.
Sölvi Björn Sigurðsson þýddi
sögurnar en Mál og menning
gefur út.
Þúsund og einn
hnífur Blasims
Veisla fyrir
höfunda og
lesendur
BÓKMENNTAHÁTÍÐ Í REYKJAVÍK
BÓKMENNTAHÁTÍÐ Í REYKJAVÍK VAR HALDIN Í
VIKUNNI OG ÞAR KOM FRAM FJÖLDI HÖFUNDA,
INNLENDRA SEM ERLENDRA. Í TILEFNI HÁTÍÐAR-
INNAR KOM LÍKA ÚT NOKKUÐ AF NÝJUM ÍS-
LENSKUM ÞÝÐINGUM Á NÝJUM SKÁLDVERKUM
FRÁ ÝMSUM LÖNDUM.
Finnska pönksöngkonan, teikni-
myndaleikstjórinn og rithöfund-
urinn Katja Kettu ræddi hlutverk
fortíðar í nútímaskáldskap á mál-
þingi á Bókmenntahátíð, en skáld-
saga hennar Ljósmóðir af guðs náð
kom einmitt út fyrir hátíðina á veg-
um Máls og menningar. Sigurður
Karlsson þýddi.
Rætt er við Kötju Kettu í laugar-
dagsblaði Morgunblaðsins.
Ljósmóðir
í hildarleik
BÓKSALA 02.-08. SEPTEMBER
Allar bækur
Listinn er tekinn saman af Eymundsson
1 Stúlkan í trénuJussi Adler Olsen
2 Það sem ekki drepur mannDavid Lagerkrantz
3 Stórbók-Sitji guðs englarGuðrún Helgadóttir
4 Í nótt skaltu deyjaViveca Sten
5 Konan í lestinniPaula Hawkins
6 Enchanted ForestJohanna Basford
7 HugarfrelsiHrafnhildur Sigurðardóttir/
Unnur Arna Jónsdóttir
8 Sagas of the Icelanders
9 Secret GardenJohanna Basford
10 Framúrskarandi vinkonaElena Ferrante
Kiljur
1 Stúlkan í trénuJussi Adler Olsen
2 Í nótt skaltu deyjaViveca Sten
3 Konan í lestinniPaula Hawkins
4 Framúrskarandi vinkonaElena Ferrante
5 DrottningarfórninHanne-Vibeke Holst
6 Ljós af hafiM.L.Stedman
7 HamingjuvegurLiza Marklund
8 NáðarstundHannah Kent
9 Blóð í snjónumJo Nesbø
10 DNAYrsa Sigurdardottir