Skólavarðan - 01.08.2005, Blaðsíða 10

10
þróa starf í nýjum skóla. Það neikvæða
sem þessari öru uppbyggingu fylgir er að
hlutfall faglærðra hækkar afar hægt og
háir skortur á leikskólakennurum víða leik-
skólastarfi, ásamt tíðum skiptum á öðru
starfsfólki skólanna.“
Konur eru 98.5% stéttarinnar
Kynjaskipting meðal leikskólakennara hér
á landi er þannig að einungis 1,5% eru
karlar, en meðal leiðbeinenda er hlutfallið
hærra. Fyrstu karlarnir luku prófi 1983 og
er annar þeirra, Þröstur Brynjarsson, vara-
formaður félagsins og samstarfsmaður
Bjargar til margra ára. Körlum í stéttinni
fjölgar hægt; þrír útskrifuðust sl. vor en
um sjötíu konur. Björg var spurð hvort
hún sæi einhverja leið til að hafa áhrif á
kynjahlutfallið. „Launin koma fyrst upp í
hugann þegar spurt er um þetta. En um leið
pirrar það mann að konur skuli láta bjóða
sér lakari kjör en karlar. Ábyrgð yfirvalda
til að jafna laun kvenna- og karlahópa
er mikil en sú leiðrétting gengur hægt.
Launabarátta kennarahópanna síðustu
ár er talandi dæmi. Það eimir því miður
enn eftir af því viðhorfi að umönnun og
kennsla barna og unglinga sé ekki merki-
legt starf og þar af leiðandi ekki við hæfi
karla. Að þessi hugsunarháttur sé ennþá
við lýði þýðir að við höfum verk að vinna.
Við þurfum markvisst að stuðla að því að
breyta þessum viðhorfum, ekki síst meðal
ungs fólks sem er að velja sér ævistarf.“
Ákveðið að leggja áherslu á fagmálin
Hverjir eru að þínu mati mikilvægustu
áfangar Félags leikskólakennara í kjarabar-
áttu sinni?
„Árið 1950 stofnuðu frumkvöðlarnir
tuttugu og tveggja manna stéttarfélag
sem hafði samningsrétt. Það starfaði til
1965 en eftir það voru leikskólakennarar í
starfsmannafélögum sveitarfélaganna um
allt land og mynduðu þar af leiðandi ekki
einn hóp. Þegar lög um kjarasamninga
opinberra starfsmanna voru sett 1986 skap-
aðist aftur tækifæri til að stofna sjálfstætt
stéttarfélag með samningsrétti. Ég tel
tvímælalaust að það skref sem stigið var
1988, að stofna aftur stéttarfélag leikskóla-
kennara, hafi verið mikilvægasti áfanginn
í baráttu okkar fyrir bættum kjörum. Þá
skapaðist sá möguleiki að fulltrúar hópsins
bæru ábyrgð á málum hans og sætu sjálfir
við samningaborðið.“
Síðastliðið ár var strembin samningalota
sem endaði með samningi rétt fyrir jólin.
Hvernig stendur stéttin eftir kjarasamn-
ingana sem náðust núna í lok árs 2004?
„Þegar við undirbjuggum kjaraviðræð-
urnar var mikill kraftur og baráttuhugur í
fólki. Við höfum verið þolinmóð, kannski
allt of lengi, en það hefur sínar skýringar.
Þegar stéttarfélagið var stofnað á ný 1988
var ákveðið að leggja áherslu á fagmálin,
það var vel ígrunduð aðferð, og að kynna
leikskólann sem fyrsta skólastigið í kjölfar
lagasetningarinnar 1991. Það fór í raun
áratugur í þetta og á sama tíma færðist
menntun leikskólakennara formlega á
háskólastig og það styður við kjarabar-
áttuna. Nú finnst okkur komið að því að
borga kennurum á yngsta skólastiginu
að lágmarki eins og öðrum kennurum,
enda er það sameiginleg stefna Kennara-
sambandsins. Langt og erfitt verkfall
grunnskólakennara sl. haust dró úr þeim
baráttuanda sem búið var að keyra upp
í FL, en hins vegar nutum við góðs af
því sem grunnskólakennarar lögðu á sig,
þökk sé þeim fyrir það. Flest öllum var
það því mikill léttir þegar okkur tókst að
gera kjarasamning til skamms tíma, þ.e.
einungis fram á næsta ár, sem fól í sér tölu-
verðar kjarabætur. Núna er sagt að næstu
samningar muni skipta sköpum vegna þess
að við ætlum að ná fram sömu launum og
aðrir kennarar með sambærilegt nám að
baki. Og það verður að gerast þá!“
Aðildarfélögin njóta þess bæði faglega
og kjaralega að vera í einu sambandi
Var ávinningur fyrir Félag leikskólakennara
að ganga inn í Kennarasamband Íslands?
„Já, það tel ég tvímælalaust og ég vona
að það hafi líka verið ávinningur fyrir KÍ að
fá FL inn í samtökin. Auðvitað tekur það
nokkur ár að skila sér í skólasamfélagið út
um allt land í formi aukinnar samvinnu og
skilnings milli hópanna, en öll umræða og
boðleiðir verða einfaldari. Skólamál snerta
alla og gott dæmi um þetta er umræðan
um styttingu námstíma til stúdentsprófs
sem teygir anga sína í leikskólastigið. Það
er auðveldara að taka þátt í umræðunni og
koma skoðunum sínum á framfæri innan
vébanda KÍ en utan og einnig auðveldara
að styðja hina þegar á þarf að halda. Ég er
sannfærð um að aðildarfélögin njóta þess
bæði faglega og kjaralega að vera í einu
sambandi.“
Kennarastarfið jafnvel
mikilvægast af öllum störum.
Telur þú að framtíð KÍ sé björt?
„Ég vona það svo sannarlega, en það er á
brattann að sækja fyrir alla kennarahópana
ennþá. Það þarf að vinna með viðhorfið til
kennarastarfsins almennt. Það nægir ekki
að segja að kennarastarfið sé mikilvægt
í ræðum á hátíðisdögum. Það verður að
koma því inn í þjóðarvitundina að það sé
jafnvel mikilvægast af öllum störfum, en
það kemur ekki nógu vel fram í verki. Það
þarf nauðsynlega að byggja upp sterkari
sjálfsmynd kennara og það er eitt af brýn-
ustu verkefnum Kennarasambandsins,
ekki síst eftir erfiðar kjaralotur sem taka
verulega á. FL er m.a. að fara af stað
með nefnd gagngert til að efla jákvæða
umræðu um leikskólakennara og starfs-
umhverfi þeirra. Við viljum forðast það
að verða neikvæður hópur sem kvartar og
kveinar,“ sagði Björg að lokum.
Guðlaug Guðmundsdóttir
Ljósmyndir Kristín Bogadóttir
Björg ásamt nemendum í Arnarborg.
SKÓLAVARÐAN 5.TBL. 5. ÁRG. 2005