Skólavarðan - 01.08.2005, Blaðsíða 20

20
Þó að kennslubækur virðist bæði sak-
leysislegar og mikilvægar fyrir skóla-
göngu ungs fólks hafa þær undanfarið
verið undirrót óróa í Asíu og snarprar
umræðu í Evrópu. Nýlegar japanskar
sögubækur hafa valdið ókyrrð, eyði-
leggingu eigna og ofbeldi í Kína og
Suður-Kóreu.
Þá umdeildustu af þessum nýju bókum
skrifuðu meðlimir Félags um endurbættar
sögubækur, hóps japanskra sagnfræð-
inga, og er sú bók endurskoðuð útgáfa
bókar sem japönsk stjórnvöld létu breyta
124 atriðum í þegar hún kom fyrst út árið
2001.
Fjölmenn mótmæli í Suður-Kóreu og
Kína og gagnkvæm mótmæli í Japan
komust í heimsfréttirnar nýlega þegar því
var haldið fram að bækurnar gerðu lítið úr
ofbeldi og kúgun Japana á hernumdum
svæðum í Kína og Kóreu frá lokum 4. ára-
tugarins til 1945.
Sú ofbeldisfulla atburðarás sem fylgdi í
kjölfarið sýnir hversu mikilvæg námsgrein
saga er og hversu auðvelt er að misnota
hana ef hún er meðhöndluð án gagnrýnnar
hugsunar. Svo vildi til að á sama tíma og
þessir atburðir áttu sér stað í Asíu stóð yfir
í Ríga í Lettlandi stór ráðstefna EUROCLIO,
Evrópusamtaka sögukennara, þar sem full-
trúar 46 landa höfðu rökrætt um jafnvægi
í sögukennslu og hlutverk kennslubóka.
Eitt af markmiðum EUROCLIO er einmitt
að hvetja til aðferða og leiða í kennslu sem
örva gagnrýna skoðun á umdeildri fortíð,
að litið sé á viðfangsefnin frá ólíkum sjón-
arhornum og að beitt sé almennri nálgun
fremur en menningarbundinni svo að auka
megi líkur á sátt, gagnkvæmum skilningi
og trausti manna á milli.
Þátttakendur á ráðstefnu EUROCLIO
vildu lýsa stuðningi við sögukennara í
öllum þeim Asíulöndum sem hlut áttu að
máli og benda á að baráttan fyrir því að
fagmennska kennara sé metin að verð-
leikum, að fortíðinni sé lýst á hlutlægan
hátt og ungu fólki kenndar aðferðir í því
skyni, sem og lýðræðisleg gildi, er sam-
eiginleg kennurum um heim allan.
Á síðustu áratugum hafa meðlimir
EUROCLIO unnið mikið starf á þessum vett-
vangi, ekki síst á svæðum þar sem sagan
er sérstakt ágreiningsefni. Þar hefur reynst
vel að bjóða kennurum endurmenntun, að
horfast í augu við staðreyndir og skoðanir
á heiðarlegan og opinskáan hátt og að búa
saman til nýtt kennsluefni af ýmsu tagi.
Ráðstefnugestir lögðu megináherslu
á að söguna skyldi aldrei nota til að espa
fólk hvert gegn öðru heldur til að ýta
undir gagnkvæman skilning. Á ráðstefnu
EUROCLIO í Ríga var samþykkt að hvetja
til þess að í öllum löndum yrði ritun sögu-
kennslubóka falin fagfólki á sviði mennt-
unar en ekki þeim sem sæju hag í að nýta
þær í pólitísku skyni.
Margrét Gestsdóttir,
Höfundur er sögukennari
Fjölbrautaskólanum við Ármúla.
Sjá nánar: http://www.eurocliohistory.org
Umdeild fortíð
- kennarar kalla eftir jafnvægi
EUROCLIO
• er félagsskapur meira en 40.000 sögukennara og annarra sem að
sagnfræðimenntun standa í meira en 50 löndum
• er evrópsk regnhlífasamtök fyrir félög sögukennara og önnur samtök
sem standa að sagnfræðimenntun
• vill vera sterk rödd fyrir sagnfræðimenntun
• hvetur til alþjóðlegra samskipta, samvinnu og tengslamyndunar
• hvetur til og styður þróun sögukennslu svo að hún megi efla frið,
stöðugleika, lýðræði og gagnrýna hugsun
• er sjálfstæð og óháð samtök
• lýtur sjö manna fjölþjóðlegri stjórn en um þessar mundir eru meðlimir
hennar frá Englandi, Hollandi, Íslandi, Kýpur, Lettlandi, Portúgal og
Slóveníu
• rekur skrifstofu í Haag sem stjórnar og rekur margskonar
starfsemi og verkefni
SKÓLAVARÐAN 5.TBL. 5. ÁRG. 2005
Félag um menntarannsóknir (FUM) er
vettvangur fræðimanna og fagfólks á
sviði skóla-, uppeldis- og menntamála.
Stefna félagsins er að halda fagráð-
stefnu um menntarannsóknir annað
hvert ár og gefa út tímarit. Formaður
FUM er Guðný Guðbjörnsdóttir pró-
fessor við Háskóla Íslands.
Tímarit um menntarannsóknir er heiti
nýs tímarits sem hóf göngu sína í lok síð-
asta árs. Í ritinu eru nítján greinar en þær
byggja á erindum sem flutt voru á fyrstu
ráðstefnu FUM sem var haldin í nóvember
2003. Höfundar eru uppeldisfræðingar,
Félag og tímarit um menntarannsóknir
menntunarfræðingar, sálfræðingar,
kennslufræðingar, mannfræðingar og
félagsfræðingar sem eru kennarar við fjóra
íslenska háskóla eða fræðimenn á öðrum
stofnunum. Efnið er allt tengt rannsóknum
á þessum fræðasviðum og er mjög fjöl-
breytt. Sem dæmi má nefna: Aðferðir og
stöðu menntarannsókna, starfskenningar
kennara, sjálfsmynd og þjóðarvitund ungs
fólks, börn með sérþarfir, gildismat skóla-
stjóra eftir kynferði, kennslu við erfiðan
skóla, matsrannsóknir, gildi menntunar
fyrir fullorðna, upplýsinga- og samskipta-
tækni í skólastarfi, erlend börn í íslenskum
skólum og markvissa málörvun.
Stefnt er að því að tímaritið komi út
einu sinni á ári og er það von félagsins að
ritið geti orðið til þess að efla rannsóknir
á sviði menntamála og verði uppspretta
hugmynda og umræðuvettvangur fyrir
alla sem áhuga hafa á menntamálum. Þeir
sem stunda menntarannsóknir eru hvattir
til að senda ritinu greinar og rannsóknar-
niðurstöður.
Tímarit um menntarannsóknir má finna
á bókasöfnum og fæst í bókabúðum eða
hjá Hafþóri Guðjónssyni, lektor í KHÍ haft-
hor@khi.is.
Nánari upplýsingar má finna á heima-
síðu félagsins: www.fum.is