Skólavarðan - 01.08.2006, Blaðsíða 4

Framhaldsskóli – yfirvinna 7
Ingibjörg Úlfarsdóttir launafulltrúi skrifar um kjaramál.
Hávaði í leikskólum 10
Sláandi niðurstöður úr rannsókn frá Akureyri.
Ég get lesið 12
Kristín Arnardóttir er höfundur óhefðbundins námsefnis sem fylgir börnum
fyrstu skrefin í lestrarnámi.
Kjarasamningaviðræður og svæðisþing 14
Margt er á döfinni hjá Félagi tónlistarskólakennara.

Mikill faglegur árangur hlýst af námsferðum 16
Starfsmenn leikskólans Bergheima sóttu heim leikskóla í Noregi sem leggja
áherslu á listir, útivist og fjölmenningu.
Hugsað um barn 20
María Magnúsdóttir segir frá reynslu sinni af þessu forvarnarverkefni sem
sonur hennar tók þátt í.
Varanleg velferð 22
Ólafur Arngrímsson skólastjóri Stórutjarnaskóla hélt ræðu við skólaslit
2003 þar sem hann fjallar um galdurinn að finna leiðina til hins trausta og
varanlega.
Skólastjóri skiptir máli 23
Hrönn Ríkharðsdóttir hefur rannsakað hug grunnskólakennara til
frammistöðu skólastjóra.
Skýrsla starfsnámsnefndar 28
Aðalheiður Steingrímsdóttir formaður FF fjallar um þessa tímamótaskýrslu
sem kynnt var þann 11. júlí sl.
Formannspistill 3
Björg Bjarnadóttir formaður FL gagnrýnir breytingar í leikskólamálum
í Reykjavík sem hún segir skref aftur á bak og endurspegla gamaldags
hugsunarhátt.
Gestaskrif 5
Jónína Leósdóttir skrifar ástarbréf til íslenskunnar en eins og allir vita er
ástin bæði súr og sæt. Elskuð, ljúf og glaðleg heitir þessi skemmtilega grein.
Skóladagar 7
Ingi teiknari er mættur að nýju með hárbeitt grín um kennarastéttina.
Að auki...
eru í blaðinu fréttir af spennandi námskeiðum og ráðstefnum,
sagt frá námskeiðum fyrir trúnaðarmenn um vinnuumhverfismál,
forvarnadegi í grunnskólum, golfvellinum Glanna og fleiru að
ógleymdum leiðara.
Hver sá sem hefur kennt eða alið upp börn veit að ævintýri eiga greiða
leið að hjörtum þeirra. En hetjur eins og við þekkjum þær úr ævintýrunum
eiga undir högg að sækja á okkar tímum. Í nýjum leiðtogafræðum er talað
um „post-heroic leadership“. Þessi tegund leiðtoga er höll undir grasrót
og lýðræði, kvenréttindi og karlrembuleysi. Samkvæmt skilgreiningunni
eru hetjur það þá væntanlega ekki. Þær þykja tákngerving gamallar og
úreltrar en uppréttrar (fallískrar) karlmennsku.
Eiginleikar andhetjuleiðtogans sem „post-heroic“ („eftir hetju“)
leiðtogafræðin útlista eru aðdáunarverðir. En þeir eru ekki jafnvel til þess
fallnir að tendra elda réttlætis og samúðar í hjörtum barna og hetjan. Hún
fer létt með það, gædd óbilandi vilja til að yfirstíga hindranir, óeigingirni,
heiðarleika og hugrekki.
„Með réttlæti – gegn ranglæti“ voru einkunnarorð reglu Rauða
drekans í Benjamín dúfu eftir Friðrik Erlingsson. Hetjulegt ímyndunarafl
eins og í þessari bók – það eigum við að uppfóstra. Það felst ekki í að
lemja og berja sér á brjóst. Stríð er ekki hetjulegt. Hetjan berst fyrir
lítilmagnann, fyrir fegurri og betri heimi, en án þess að særa, meiða og
pína. Hún berst til að fyrirbyggja að hörmungar eigi sér stað eða verði
endurteknar. Hún er samúðarrík. Hún flýr ekki af hólmi. Hún er þrautseig
og ráðagóð og breytir heiminum til hins betra. Hún hafnar því sem er
rangt og gefst ekki upp þótt í móti blási. Og hún viðurkennir og lærir af
mistökum sínum.
Hetjan er undravert tæki til að efla tjáningu, sköpun, fagurfræðilega
innsýn og síðast en ekki síst réttlætiskennd og umburðarlyndi. Við miðlum
henni til barna með eigin hetjulegu framferði, samræðum og öðru
fremur með listinni. Listamenn skapa hetjuleg listaverk og við brúkum
þau. Stundum eru listamennirnir við sjálf eða börnin. Í listaverkinu þarf
ekki einu sinni að vera hetja sem barnið samsamar sig með: verkið getur
verið ákall til barnsins sjálfs um að vera hetja í heimi sem þarf sárlega á
henni að halda. Valurinn og Rjúpan í Óhræsinu eftir Jónas Hallgrímsson
eru skúrkur og fórnarlamb. Þegar barnið heyrir þetta ljóð langar það að
hlaupa til og verða hetjan sem vantar í frásögnina.
Við erum vön því að segja „það fer eftir skilgreiningu“ þegar
margrætt og merkingarþrungið hugtak ber á góma. Þetta er rétt en
látum ekki staðar numið að þessum orðum sögðum. Ef við reynum ekki
að skilgreina mikilvæg hugtök erum við eins og vélarvana bátur sem
rekur fyrir veðri og vindum. „Hvað er hetja“ fer eftir skilgreiningu sem
tekur mið af því hvort hún verður til á tímum krossferða eða Bónusferða,
í Súdan eða Súðavík. Hetjur geta birst í líki lítillar stúlku sem bjargar erni,
fatlaðs drengs, gamallar konu, manns í hvítum kyrtli, annars í brynju með
brugðið sverð. En ef skyggnst er á bak við eru eiginleikar hverrar hetju í
stórum dráttum þeir sömu.
Í viðtölum mínum við kennara hefur það margoft gerst að ég hef
komist á snoðir um áhugaverð verkefni sem standa utan við fyrirfram
ákveðið viðtalsefni. Stundum rek ég augun í bók eða bækling hjá
viðmælanda og stundum nefnir hann eitthvað í viðtalinu sem kemur
mér á sporið. Þetta eru iðulega verkefni sem kennarinn vinnur að í
frístundum og tengjast úrbótum í skólastarfi. Aðspurðir um ástæðuna
fyrir því að leggja þetta á sig, oft án umbunar, segja kennarar gjarnan að
þeir hafi „bara séð þörfina“. Þetta er hugsun hetjunnar og hún einkennir
fjölmarga kennara.
Hetjan er kannski ekki í tísku hjá leiðtogafræðurum. Við hin vitum að hún
er eilíf og óháð öllum straumum og stefnum.
Kristín Elfa Guðnadóttir
4
LEIÐARIEFNISYFIRLIT
FASTIR LIÐIR
SKÓLAVARÐAN 5.TBL. 6. ÁRG. 2006
Ritstjóri: Kristín Elfa Guðnadóttir kristin@ki.is
Ábyrgðarmaður: Helgi E. Helgason helgi@ki.is
Umsjónarmaður félagatals: Sigríður Sveinsdóttir
sigridur@ki.is / sími 595 1115
Hönnun: Zetor ehf.
Ljósmyndir: Jón Svavarsson, nema annars sé getið
Forsíðumynd: Forsíðan að þessu sinni er tekin í leikskólanum Kjarrinu
við Dalsmára í Kópavogi.
Auglýsingar: Stella Kristinsdóttir
stella@ki.is / sími 595 1142 eða 867-8959
Prentun: Svansprent
Skólavarðan, s. 595 1118 (Kristín) og 595 1119 (Helgi).
Laufásvegi 81, 101 Reykjavík
Kristín Elfa Guðnadóttir
Með réttlæti
– gegn ranglæti