Skólavarðan - 01.08.2006, Blaðsíða 24

24
SKÓLAVARÐAN 5.TBL. 6. ÁRG. 2006
nám og réð sig svo í Fjölbrautaskólann
á Akranesi. Þá háttaði þannig til að elstu
grunnskólanemendurnir voru við nám í
sama húsnæði. Eftir að hafa kynnst nokkuð
kennslu á unglingastigi flutti Hrönn sig yfir
í Brekkubæjarskóla og kenndi þar í um
áratug, lengst af unglingum. Þá söðlaði
hún um og fór að kenna fyrstubekkingum.
Það má því með sanni segja að Hrönn hafi
farið í aðra átt en flestir, mun algengara er
að fólk byrji með fyrstubekkingana og endi
á stúdentunum ef það flytur sig á milli á
annað borð.
Ótrúlega flókin eining
en samt heild
„Mér fannst ofsalega skemmtilegt að
kenna litlu krökkunum,” segir Hrönn
sem nú hefur að mestu lagt það á hilluna
sökum stjórnunarstarfa. „Kennarar skóla-
byrjenda þurfa að skipuleggja hverja
mínútu og þetta gaf mér nýjan skilning á
skólastarfi. Ég skildi allt í einu til fulls að
skóli er heild og verður að fúngera sem
slíkur þrátt fyrir að vera ótrúlega flókin
eining. Kennarar kenna tíu árgöngum
með mismunandi þekkingu og færni þar
sem allir eru einstakir, hver og einn. Þetta
verður allt saman að ganga upp. Þegar ég
kenndi unglingunum var ég ekki mikið að
velta því fyrir mér hvað hinir voru að gera
og hafði hvorki skilning né mikinn áhuga
á því. En þegar ég hafði prófað kennslu á
jafnólíkum aldursstigum sjálf sá ég hlutina
í allt öðru ljósi.
Ég lauk svo réttindanáminu sem
grunnskólakennari árið 1989. Ég kenndi í
Brekkubæ til ársins 1995 en þá flutti ég mig
um set í Grundaskóla vegna búsetu og barna.
Haustið 1998 varð ég aðstoðarskólastjóri
við skólann og þremur árum síðar leysti
ég Guðbjart skólastjóra í Grundaskóla af
í námsleyfi hans. Þessi afleysingarreynsla
var kveikjan að ritgerðinni. Ég komst að
því að þótt við Gutti ynnum afar vel saman
sem skólastjóri og aðstoðarskólastjóri þá
gerðum við hlutina að ýmsu leyti mjög
ólíkt. Sumir voru bara ánægðir með það
sem ég var að bardúsa en aðrir gátu ekki
beðið eftir að fá Gutta aftur! Kjarninn í
rannsókninni er einmitt hvað kennurum
finnst skipta máli í fari stjórnenda.“
Hægt að læra að vera
góður stjórnandi
Hrönn segir að skólastjóri sem er framsæk-
inn fái fólk með sér. „Hann fær fólk til að
taka þátt í og gera meira en það hafði
kannski hugsað sér. Hann nýtur trausts og
virðingar og kennarar upplifa líka að þeir
njóti trausts og virðingar. Varðandi þessi
hugtök, framsækinn og hefðbundinn, er
mikilvægt að fólk átti sig á að þau eru notuð
í þessu tiltekna verkefni um þessa rannsókn
en ekki er verið að dæma hefðbundna
stjórnun eða forystu sem slíka. Það kostaði
miklar vangaveltur að þýða hugtökin af því
að það er ekki borðleggjandi hvað átt er við
með „transactional“ og „transformational“
en þetta varð niðurstaðan. Bass og Avolio
hrifust mjög af hugmyndum Burns, enda
les maður ekki neina bók um stjórnun án
þess að vitnað sé í bók hans sem heitir
Leadership og kom út 1978. Þeir bjuggu
svo til sitt líkan eftir að hafa farið í gegnum
Fortuna 500 fyrirtæki og spurt starfsmenn
þar hvað einkenndi góðan stjórnanda að
þeirra mati.“
Hrönn segir að allir stjórnendur geti
tileinkað sér góða og framsækna forystu,
burtséð frá meðfæddum persónuleika.
„Það geta allir stjórnendur sýnt starfsfólki
sínu virðingu og hlustað á starfsmenn
sem hafa góðar hugmyndir. Allir geta
tileinkað sér stjórnunarhætti sem geta
af sér framsækið skólastarf. Líkanið gerir
ráð fyrir að þetta sé lærð hegðun og það
er eitt af því sem heillaði mig við það.
Þeir sem eru framsæknir hafa líka vald
á hefðbundinni forystu þegar hennar er
þörf en þeir hefðbundnu hafa takmarkaðri
stjórnunaraðferðir. Skólastjórinn verður
að geta sett sig í allra spor og þess vegna
verður hann að velta því fyrir sér hvernig
á að stjórna. Og þá er mikilvægt að vita
hvað kennurunum finnst í raun og veru um
skólastjórann.
Þar sem stjórnun er framsækin er árang-
ur yfirleitt betri og starfsandi sömuleiðis.
Þannig að þótt niðurstöður séu í heildina
jákvæðar fyrir skólastjóra er ástæða til að
hvetja þá til að kynna sér hugmyndir um
framsækna forystu. Því meira sem við lesum
og lærum, því meðvitaðri verðum við um
það sem við getum lært og tileinkað okkur
í starfi.
Skólastjórar þurfa að setja sér markmið
um hvað felist í góðri skólastjórnun.
Kenneth Leithwood sem er mikill gúrú í
kanadískum skólamálum hefur lagt áherslu
á þetta en hann fullyrðir að innleiðing
hugmynda Burns og spurningalisti Bass og
Avolio séu það sem kanadískt skólakerfi
þurfi á að halda.“
Goðsögn að kennarar
hafi allt á hornum sér
Hrönn er ánægð með svarhlutfall í rann-
sókninni og hvetur skólamenn til að halda
áfram að vera jákvæðir í garð spyrjenda.
„Auðvitað finnst fólki þetta oft truflun
og hefur lítinn sem engan tíma í svona
nokkuð. En ef við eigum að geta byggt upp
skilning á skólakerfinu og okkar aðstæðum
er mjög mikilvægt að styðja við bakið á
menntarannsóknum með því að taka þátt.
Þessar upplýsingar hafa bein eða óbein
áhrif á kjör okkar og menntalíf í landinu í
heild.
Kennarar eru almennt jákvæðir í sínu
mati og ég vil nota tækifærið og benda
á að það er algjör goðsögn að kennarar
hafi allt á hornum sér. Þvert á móti leita
þeir eftir hinu jákvæða. Þegar þeir voru
búnir að meta skólastjórana sína mátu
þeir hvað þeim finnst mikilvægt í fari
stjórnenda almennt og þetta tvennt fór
saman. Það er að segja, það var það sama
og skólastjórnendurnir stóðu sig best í.“
keg
RANNSÓKN
Árni Heimir Jónsson
Fæddur 24. apríl 1950 - Látinn 16. júlí 2006
Fallinn er frá Árni Heimir Jónsson, kennari og líffræðingur.

Árni Heimir hafði ríkan félagsþroska og sterka réttlætiskennd. Hann gegndi
mörgum trúnaðarstörfum í þágu kennarastéttarinnar á starfsævi sinni. Hann
kom að gerð kjarasamninga, félagsstarfi í kjaradeilum og nefndastarfi á
vegum menntamálaráðuneytisins og Félags framhaldsskólakennara ásamt því
að vera gjaldkeri stjórnar HÍK í tvö kjörtímabil. Árni Heimir var formaður
vinnudeilusjóðs KÍ frá stofnun sjóðsins og allt til dauðadags.
Árni Heimir Jónsson var kennari af lífi og sál. Hann kenndi líffræði við
Menntaskólann í Reykjavík frá hausti 1978 og uns hann varð frá að hverfa
vegna veikinda haustið 2005.
Árni Heimir var ástsæll maður og þeim sem þekktu hann ber saman um að þar
hafi farið fjölhæfur maður og mikill öðlingur. Hann hafði mörg áhugamál og
lét sér fátt óviðkomandi. Kennarar sjá á bak gegnheilum og ötulum liðsmanni
í baráttunni fyrir bættum kjörum stéttarinnar og framgangi menntamála í
landinu.
– hinsta kveðja