Skólavarðan - 01.12.2007, Blaðsíða 6

6
GESTASKRIF: ODDNÝ STURLUDÓTTIR
SKÓLAVARÐAN 8.TBL. 7. ÁRG. 2007
Að gefa af sér og sjá afrakstur starfs síns í
börnum á öllum aldri.
Kennsla er baktería – sem betur fer.
Þess vegna eigum við góða skóla á Íslandi.
Skóla sem einkennast af metnaði og
jöfnuði og að allir eigi að fá sín tækifæri.
Skóla þar sem leitast er við að mæta
nemendum hvernig svo sem guðsgjafir
þeirra eru, styrkleikar og veikleikar.
Skóli sem er fyrir alla nemendur gerir
miklar kröfur til kennara. Á mínum örstutta
ferli sem formaður menntaráðs hef ég
leitast við að hitta sem flesta kennara.
Ég hef hitt helming allra trúnaðarmanna
augliti til auglitis, ég hef hitt ánægða
og kraftmikla kennara og ég hef hitt
kennara sem skiluðu inn uppsagnarbréfi
í nóvember eftir áratuga langan
kennsluferil. Leiðangurinn hefur meðal
annars borið mig til Akureyrar þar sem ég
kynnti mér fyrirkomulag kennsluráðgjafar
þar í bæ sem er til mikillar fyrirmyndar.
Þar eru kennsluráðgjafar fleiri en í
Reykjavík og tengsl háskólans við skólana
sterk. Skólaþróun verður fyrir vikið lifandi
og þróttmikil og það er gríðarlegur
stuðningur við kennarann í skólastofunni.
Málefnaáherslur nýs menntaráðs
Innviði skóla þarf að styrkja með ráðgjöf og
stuðningi. Hlutverk Menntasviðs að mínu
mati er að vera ráðgefandi, ekki stýrandi.
Ef hugmyndafræðin um skóla fyrir alla
og nám við hæfi hvers og eins á að ná
markmiðum sínum verðum við að styrkja
innviði og mannauð og byggja brýr milli
grunnskóla og samstarfsaðila. Brúarsmíðin
er af ýmsum toga hjá nýju menntaráði;
Brú milli skólastiga, milli foreldraráða og
Menntasviðs, milli ÍTR og Menntasviðs,
milli skrifstofu mannréttindamála og
Menntasviðs. Í kjölfar PISA-könnunar er
í bígerð samvinna við háskólastofnanir
og menntamálaráðuneyti um stóreflingu
rannsókna á lestri og lesskilningi. Upp úr
slíku samstarfi spretta þróunarverkefni
sem styðja við og efla skólastarf. Eins
hefur nýtt menntaráð hrundið af stað
vinnu til að efla jafnréttisfræðslu og til
að skoða sérstaklega heimanám með
fulltrúum foreldra og kennara. Á næsta
ári er fyrirhugað markvisst átak til að
bæta kennslufyrirkomulag barna með
raskanir á tilfinningasviði og átak fyrir
nemendur með alvarlegar lesraskanir.
Áfram verður haldið að styðja við
nemendur af erlendum uppruna og
nemendur með þroskahamlanir verða
einnig í brennidepli í almennum skólum,
sérdeildum og sérskólum. Námshestarnir
okkar fá kærkomna viðbót í gegnum
valáfanga framhaldsskóla en sækja þó í
dýpra og ítarlegra námsefni innan síns
skóla. Í þeim efnum megum við standa
okkur betur, breiddin í nemendahópnum
okkar er tiltölulega lítil samkvæmt PISA
og því líklegt að hæfileikar námshesta fái
ekki notið sín sem skyldi í grunnskólunum.
Það ætlar nýtt menntaráð líka að skoða.
Meiri sveigjanleiki í nýju frumvarpi til
grunnskólalaga skapar mörg ný tækifæri
á þessum vettvangi. Nýtt frumvarp skapar
einnig sveigjanleika og fjölmörg tækifæri
fyrir aðrar starfsstéttir og t.a.m. mun
starfshópur senn hefja störf og skoða
hvernig við getum aukið vægi listfræðslu
innan veggja grunnskólans. Það væri
svo efni í aðra grein að fjalla um frjótt
samband grunnskóla og tónlistarskóla,
skólahljómsveitir og listaskóla, eflingu
listfræðslu og nýjan vegvísi UNESCO um
listfræðslu sem við ætlum að kynna fyrir
skólunum í vetur. Ég segi stundum að lista-
menn séu algjörlega vannnýtt auðlind
þegar kemur að skólastarfi. Nú þegar
lögin bjóða upp á meiri sveigjanleika er
lag að nýta sér þeirra kunnáttu.
100 ára afmæli kennarans
Hin gamla afríska speki sem segir til um
að það þurfi heilt þorp til að ala upp
barn á vel við þegar kemur að stóreflingu
félagsauðs í hverfum borgarinnar. 100
milljónum verður varið næstu þrjú ár í
forvarnar- og framfarasjóð hverfanna.
Þátttaka foreldra í lífi, námi og leik barna
sinna skipta höfuðmáli í samfélagi sem
hefur oft of lítinn tíma fyrir þau.
Þennan skólavetur á kennarinn 100
ára afmæli og þess verður minnst með
ýmsum hætti. Mörg skref verða stigin
á næsta ári til eflingar mannauðs, með
stjórnendanámskeiðum, ráðgjöf í kjölfar
vinnustaðagreiningar og samstarfi við
kennarasamtökin í aðdraganda kjara-
samninga. Nú þegar höfum við fræðslu-
stjóri og formaður KFR heimsótt trún-
aðarmenn í 23 skólum og þeir fundir
voru dýrmætir og fróðlegir. Kennarar vita
hvar skórinn kreppir, ég legg mig fram
við að hlusta og hvet alla kennara til að
hafa samband við mig um hvaðeina sem
viðkemur skólastarfi í Reykjavíkurborg.
Lestur er bestur
Finnland er ótvíræður sigurvegari PISA-
könnunar ársins 2007. Við dölum í les-
skilningi sem segir okkur að foreldrar
og heimili verða að leggjast á árarnar
með okkur ef snúa á vörn í sókn. Hraði
samfélagsins má ekki verða til þess að
við glötum hæfileikanum til að tjá okkur
í ræðu og riti. Að lesa frjóan texta fyrir
börn, hlusta og tala við börn og skrifa og
spinna sögur eru ómetanlegar stundir og
skila sér rakleitt í betri námsárangri og
betri sjálfsmynd. Lestur á að vera hluti af
daglegu lífi okkar. Jafn sjálfsagður og ...
til dæmis sjónvarpsáhorf. Við verðum að
gæta að lestrinum alla skólagönguna,
þegar barn er orðið læst má ekki hætta að
lesa. Mikilvægur er þroski tungumálsins
frá tíu til fimmtán ára aldurs, með tilliti
til sögugerðar, hlustunar, ímyndunarafls,
tungutaks og frjós orðaforða.
Ég lít ekki á skólagöngu sem keppnis-
íþrótt en auðvitað tökum við niðurstöður
sem þessar alvarlegar. Þó má geta þess að
við skákum Finnum í mörgu, t.a.m. því að
íslenskir nemendur eru að langstærstum
hluta ánægðir með kennarann sinn og
finnst hann mæta þörfum sínum vel. Eins
er sjálfsmynd nemenda og námsgleði í
góðu lagi á Íslandi en Finnland kemur afar
illa út hvað þessi atriði varðar. Hins vegar
er afskaplega athyglisvert að í Finnlandi
eru engin samræmd próf, ekki á neinu
aldursstigi. Þar er kennurum einfaldlega
treyst fyrir því að vinna vinnuna sína og
þurfa ekki að leggja fjölbreyttar námsleiðir
á vogarskálar gamaldags viðmiða með
reglulegu millibili. Umhugsunarvert, ekki
satt?
Fjölbreyttir skólar,
sjálfstæðir skólar
Í samanburði við skóla erlendis má segja
að í meginatriðum skortir ekki mikið upp
á aðbúnað, metnaðarfulla kennsluhætti
og fjölbreyttar námsleiðir í íslenskum
grunnskólum. Ekki skortir heldur upp
á sérstöðuna, það dylst engum sem
heimsækir Álftamýrarskóla, Árbæjarskóla,
Melaskóla, Fellaskóla, Norðlingaskóla og
Ártúnsskóla. Grunnskólarnir okkar spanna
allt himinhvolfið í fjölbreytileika, sumir
eru nýjungagjarnir og aðrir klassískir.
Því þreytir mig umræðan um einsleitt
skólakerfi. Að foreldrar eigi að hafa val.
Það vill nú svo til að fólk velur sér hverfi til
að setjast að í. Áhrifaþættir eru nálægð við
náttúru, fasteignaverð og fasteignagerð,
vinatengsl skipta máli, hvar ástvinir
viðkomandi búa, hvar starfsstaðurinn er.
Sumir velja gróin hverfi á meðan aðrir
vita fátt skemmtilegra en að taka þátt í
húsbyggingunni sjálfir, með múrskeið í
hönd við malandi steypuhrærivél. Margir
velja sér hverfi eftir skóla en flestum þykir
mikilvægast að barnið sitt eignist vini,
verði félagslega sterkt og að því líði vel.
Kjarni málsins
Og þarna komum við að kjarna málsins.
Leiðarljós menntasviðs Reykjavíkurborgar
er gamalt, en að sama skapi gott. Þar
segir: að börnunum í borginni líði vel,
Nú þegar höfum við fræðslustjóri og formaður KFR heimsótt
trúnaðarmenn í 23 skólum og þeir fundir hafa verið dýrmætir og
fróðlegir. Kennarar vita hvar skórinn kreppir og ég legg mig fram
um að hlusta og hvet alla kennara til að hafa samband við mig um
allt hvaðeina sem viðkemur skólastarfi í Reykjavíkurborg.