Skólavarðan - 01.12.2007, Qupperneq 11

ÍSLENSK MENNTUN, MENNTASTEFNA OG -FRAMKVÆMD
SKÓLAVARÐAN 8.TBL. 7. ÁRG. 2007
PISA er alþjóðleg samanburðarrann-
sókn á frammistöðu menntakerfa
í heiminum og í henni er könnuð
kunnátta 15 ára nemenda í lesskilningi,
stærðfræði og náttúrufræði í 57
löndum. PISA könnun var líka lögð fyrir
fyrir árin 2000 og 2003. Það er OECD,
efnahags- og framfarastofnunin, sem
stendur að könnuninni.
Ofangreint er hlutlaus lýsing á PISA. Eða
hvað? Hangir eitthvað fleira á spítunni?
Fræðimennirnir fimmtán ganga svo langt
að segja að það sé ekkert hlutlaust við
könnunina og hún segi ekki nokkurn
skapaðan hlut um fagmennsku í skóla-
starfi.
Stefan T. Hopmann
„Sannast sagna eru svo margir annmarkar
á könnuninni að það hefði aldrei átt að
birta hana“, segir Stefan T. Hopmann
prófessor við Vínarháskóla sem er í forsvari
fyrir fræðimannahópnum. Hann nefnir
meðal annars að spurningar og verkefni
séu sniðin að enskri tungu sem skýri að
hluta til gott gengi Kanada, Nýja Sjálands
og Ástralíu. Þá er einungis örlítill hluti af
þekkingarforðanum kann-aður, svo lítill
að hann segir ekkert um menntunarstigið
í heild. Hopmann líkir PISA við Evróvisjón
og segir að þótt Olsen bræður vinni
keppnina þá merki það ekki að Danmörk
semji bestu tónlist allra landa í álfunni.
Það er ljóst að fram þarf að fara
málefnaleg umræða um PISA, það sem
könnunin er og það sem hún er ekki. Eins og
staðan er núna er PISA langt í frá gagnsæ
framkvæmd þrátt fyrir að auðvelt sé að
fá talsvert ítarlegar upplýsingar um hana,
undirbúning, framkvæmd og úrvinnslu.
Niðurstöður PISA er auðvelt að nota og
jafnvel misnota af stjórnmálamönnum og
stjórnsýslu en þær er líka hægt að nota
á þann hátt af öðrum hagsmunaaðilum.
Kennarar gætu til dæmis sagt sem svo að
PISA sýni berlega hversu illa er búið að
íslenskum skólum í aðstöðu til kennslu
náttúruvísinda. Viðsemjendur kennara
gætu sagt að ekki væri ástæða til að
hækka laun þegar árangurinn er ekki
meiri en raun ber vitni. Fjölnismenn
gætu risið úr gröfinni og sagt að nú væri
einungis um tvennt að velja fyrir þjóðina,
gerast leppríki Bandaríkjanna eða hefja
nýja sjálfstæðisbaráttu tungunnar. Og svo
framvegis. Erfitt er að meta gildi þessara
viðhorfa nema í fyrsta lagi fólk hafi það
á hreinu hvað PISA er ætlað að kanna og
í öðru lagi hvort hún kannar það. Þá er
hægt að ákvarða næstu skref.
Fræðimenn gagnrýna PISA en hvað
segja alþingismenn?
Lítum á hvað stjórnmálamenn höfðu til
málanna leggja þegar PISA var rædd á
Alþingi 7. desember sl.
Höskuldur Þórahallsson
Málshefjandi var Höskuldur Þórhallsson
og í hans framsögu er það Sjálfstæðis-
flokkurinn sem fær falleinkunn (en
hvorki PISA né íslenskt skólakerfi) og
menntafrumvörpin fá sinn skammt.
Höskuldur sagði meðal annars: „Menntun
og lífskjör á Íslandi eru þættir sem eru
óaðskiljanlegir hvor frá öðrum... Staða
Íslands er slæm. Fjöldi landa með betri
lesskilning hefur tvöfaldast frá því fyrir
sex árum. Ekki er nóg með að við séum
á niðurleið heldur erum við einnig undir
meðaltali OECD-ríkja eða þeirra ríkja
sem við viljum bera okkur saman við ...
Við eigum að taka þessar niðurstöður
mjög alvarlega. Menntun barna okkar og
ungmenna er forsenda framfara á Íslandi.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur farið með
menntamálin í rúmlega 16 ár og það er
kaldhæðnislegt þegar maður áttar sig á
því að það er lengri tími en aldur þeirra
nemenda sem könnunin náði til sem var
15 ára. Það vekur líka upp spurningar
um stjórn menntamála í landinu að
öfugt samhengi er milli þess hve miklum
fjármunum við eyðum í menntun og þess
hver frammistaða okkar er. Nýframlögð
frumvörp hæstvirts menntamálaráðherra,
sem á margan hátt eiga að kollvarpa
núverandi kerfi, munu á engan hátt
Er PISA að pissa í skóinn sinn?
11
Hallar á PISA? Fræðimenn
gagnrýna harðlega PISA könnun
Hvað er PISA könnunin og hvað er hún ekki? Fimmtán evrópskir fræðimenn hafa sent frá sér
harðorða gagnrýni á Programme for International Student Assessment eins og PISA heitir fullu nafni.
Hopmann líkir PISA við Evró-
visjón og segir að þótt Olsen
bræður vinni keppnina þá merki
það ekki að Danmörk semji bestu
tónlist allra landa í álfunni.
Það er ljóst að fram þarf að
fara málefnaleg umræða um
PISA, það sem könnunin er og
það sem hún er ekki. Eins og
staðan er núna er PISA langt í
frá gagnsæ framkvæmd.