Skólavarðan - 01.12.2007, Blaðsíða 10

10
NÁMSGÖGN
SKÓLAVARÐAN 8.TBL. 7. ÁRG. 2007
Höfundur, Ásthildur Bj. Snorradóttir
talmeinafræðingur, segir frá frá leik- og
námsefni sínu sem örvar málþroska og
efl ir börn í fallegri hegðun.
Bókin Bína fer í leikskóla og Myndalottó
- spil fyrir tveggja til sex ára gömul
börn var að koma út. Efnið byggist á
langri reynslu höfundar af því að styrkja
boðskiptafærni, bæta hegðun og efl a
málþroska hjá ungum börnum. Börn vita
ekki alltaf hvernig þau eiga að haga sér. Í
Myndalottóinu læra þau ýmislegt gagnlegt
sem tengist snemmtækri íhlutun eins og
undirstöðuþætti boðskipta. Bókin og
Myndalottóið eru myndskreytt af Bjarna
Þór Bjarnasyni myndlistarmanni. Honum
tekst að gæða myndirnar í bókinni og
spilinu einstöku lífi þannig að þær höfða
til barna á öllum aldri.
Hegðun og boðskipti eru nátengd og
oft valda málþroskafrávik því að börn
þróa með sér óæskilega hegðun. Þau
verða óróleg, hlusta illa og skilja ekki til
hvers er ætlast af þeim. Þeim líður þar af
leiðandi illa og bregðast við með erfi ðri
hegðun og neikvæðum boðskiptum. Oft
eru þau misskilin og talað um að þau
séu óþekk eða ófélagslynd vegna þess
að þau eiga það til að lokast inni í eigin
hugarheimi þannig að erfi tt getur verið að
ná sambandi við þau. Einnig geta þau átt
erfi tt með að samlagast öðrum börnum,
leika sér á viðeigandi hátt og eignast vini
Í Myndalottóinu og bókinni er byggt á
hugmyndafræði um snemmtæka íhlutun,
þ.e. að grípa nógu snemma inn í til að
örva málþroska, styrkja boðskiptafærni og
rétta hegðun hjá ungum börnum. Þetta
er best að gera í daglegum atöfnum og í
leik. Bæði bókin og Myndalottóið skapa
eðlilegan grundvöll fyrir börn til að læra
nýja færni. Flest börn hafa gaman af því
að leika sér með spil og skoða fallegar
myndabækur af persónum sem þau elska.
Þess vegna koma dýr mikið við sögu. Börn
sem lenda í erfi ðleikum verða oft reið en í
spilinu og bókinni er tekist á við vandann
og boðið upp á lausnir með því að gefa
ráð sem stuðla að auknum skilningi, meiri
orðaforða og betri boðskiptafærni. Með
aukinni færni líður börnunum betur,
hegðunin batnar og þau hætta að vera
reið en verða glöð í staðinn. Unnið er
markvisst með sjónrænar vísbendingar
í gegnum myndir, orðaforða, að vekja
áhuga á viðmælanda og að gera til skiptis.
Jafnframt læra börnin að hafa áhuga á
hvernig öðrum líður og tengja tilfi nningar
sínar við upplifanir annarra. Þetta hefur
fagfólk kallað sameinaða athygli og það
skiptir sköpum fyrir alla að læra hana til
að geta þróað með sér boðskiptafærni.
Börn þurfa að læra að bregðast við til-
fi nningum annarra og geta sett sig í spor
þeirra sem þau eiga samskipti við. Einnig
er unnið með hljóðamyndun, stafi og
endurtekningu. Lögð er áhersla á að kenna
börnunum að nota viðeigandi boðskipti
í daglegum aðstæðum, m.a með því að
kenna þeim að biðja um hjálp í staðinn
fyrir að gráta hástöfum yfi r einhverju sem
þau eiga erfi tt með.
Markmið í Myndalottóinu eru:
Að styrkja hlustun
Að þjálfa boðskiptafærni
Að auka orðaforða
Að nota einfaldar setningar
Að kenna litaheiti
Að vekja áhuga á stöfunu
Í bókinni Bína fer í leikskóla kvíðir hún
fyrir að byrja í leikskólanum. Hún er ekki
viss um að mamma komi aftur að sækja
hana og hún veit ekki alltaf hvernig hún
á að hegða sér innan um hina krakkana.
Í leikskólanum lærir hún margt skemmti-
legt, til dæmis hvað leiktækin heita,
hvernig hún eignast vini, að biðja um hjálp
ásamt því að læra mörg ný orð. Fjöldi dýra
kemur Bínu til hjálpar og bókin og spilið
byggja á upprifjun og endurtekningu.
Ung börn þurfa og hafa mjög gaman af
því að endurtaka það sem að þeim fi nnst
skemmtilegt. Þetta kemur fram þegar þau
vilja hlusta á sömu söguna aftur og aftur.
Þeir sem vinna með málörvun á leik-
skólum geta auðveldlega notað hug-
myndirnar í bókinni og spilinu. Kennarar
í fyrstu bekkjum grunnskóla hafa einnig
bent á að í efninu sé unnið með þætti sem
mörg börn í fyrsta bekk hafa ekki tileinkað
sér. Bókin og spilið henta einnig vel í vinnu
með börnum sem nota óhefðbundnar
tjáskiptaleiðir, s.s. Tákn með tali og
börnum með einhverfu eða aðrar fatlanir
sem hafa málþroskafrávik í för með sér.
Foreldrar geta notað hugmyndirnar til að
örva málþroska og kenna börnum betri
hegðun.
Bína fer í leikskóla og nýtt íslenskt Myndalottó
LJ
ó
sm
y
n
d
ir
f
rá
h
ö
fu
n
d
i
Bókin hentar vel 2-6 ára gömlum börnum og eldri börnum sem þurfa hjálp við
að styrkja boðskiptafærni og rétta hegðun. Það er einlæg ósk höfundar að bókin
og spilið höfði til sem fl estra barna og stuðli að því að gefa þeim kost á að læra
boðskiptafærni og betri hegðun. Þannig getum við skapað betri heim þar sem
öllum líður betur vegna þess að við höfum lært að setja okkur í spor annarra og
kunnum grundvallarreglur í mannlegum samskiptum. Það er líka mikilvægt fyrir
fullorðna að bera virðingu fyrir öllum börnum og gera sér grein fyrir að það er
ástæða fyrir erfi ðri hegðun. Það getur verið að hún sé eini samskiptamátinn sem
börnin kunna.