Skólavarðan - 01.05.2003, Blaðsíða 14

Getum við
velt því yfir
á nemendur?
Samræmd próf eða ekki sam-
ræmd próf, það er spurningin. Ég
var á málþingi KÍ þann 3. apríl um
samræmd próf í framhaldsskólum
og tók þar þátt í nauðsynlegri um-
ræðu um þau mál. Ég viðurkenni
fúslega að ég er margra skoðana í
málinu.
Samræmd próf geta verið til margra hluta
gagnleg og gefið viðtökuskólum tölulegar
upplýsingar sem ágætt getur verið að nýta.
Þau geta einnig verið aðhald með skólum
því flestir vilja að þeirra skóli komi vel út úr
samanburði við aðra. En við þurfum þá að
vera sannfærð um að verið sé að bera saman
rétta hluti. Getur verið að þeir námsþættir
sem metnir verða í skriflegu samræmdu
prófi séu ekki þeir þættir sem okkur finnst
skipta mestu máli? Í Aðalnámskrá fram-
haldsskóla í íslensku segir m.a. um námsmat:
Námsmat þarf að byggjast á þeim mark-
miðum sem stefnt er að í áfanganum og þeim
kennsluaðferðum sem beitt hefur verið.
(Feitletrun mín.) Námsmat verður að taka
til fjölbreyttra þátta. Mikilvægt er að leggja
ekki minni áherslu í námsmati á færni og
skilning en þekkingu.
Og:
Í íslensku er lögð áhersla á mat á munnlegri
og skriflegri frammistöðu nemenda. Form
matsverkefna þarf að vera fjölbreytt og í
samræmi við markmið aðalnámskrár og
kennsluhætti. (Feitletrun mín.)
Mikill hluti námskrárinnar verður ekki
prófaður í skriflegu prófi. Viljum við að
þeim þáttum, sem ekki er hægt að gera skil
á skriflegu prófi, verði gert lægra undir
höfði en þeim sem auðvelt er að prófa og
tiltölulega fljótlegt að fara yfir? Skólafólk
segir flest nei við þeirri spurningu. Það
dugar ekki að nota hitamæli þegar mæla á
fjarlægð, eða er það? Námsmatsstofnun er
því vandi á höndum og viðbúið að prófin
meti aðeins lítinn hluta þess sem nemendur
hafa tileinkað sér.
Ef markmiðið er að bæta skólastarf og
tryggja að gerðar séu sambærilegar kröfur
til nemenda í mismunandi skólum ætti að
vera óþarfi að blanda mörg þúsund fram-
haldsskólanemendum í málið. Þeir eru
búnir að skila sínu í fjögur ár. Meira vit
væri í því að fá starfsfólk matsdeildar
menntamálaráðuneytis og Námsmatsstofn-
unar inn í skólana. Þar væri hægt að skoða
hvað er verið að kenna og hvernig? Hvað
er verið að meta og hvernig? Fá nemendur
þjálfun í því sem námskráin segir fyrir um,
svo sem að tjá sig á íslensku?
Mér finnst þessi umræða um námskrár,
kennsluaðferðir og námsmat hins vegar
mjög jákvæð. Við höfum alltaf gott af því
að staldra við og skoða hvað við erum að
gera. Ég spyr mig til dæmis hvernig reyni á
ýmsa þætti námskrárinnar í fjarnámi?
Hvernig er munnleg færni metin þar?
Hvað með færni í hópavinnu? Reynir um-
ræðuvefur á netinu á þann færniþátt? Spyr
sú er ekki veit. Mér finnst brýnt að við
skoðum hvaða kröfur eru gerðar í skólun-
um og þar væri mikil fengur í að fá til sam-
starfs fólk sem lært hefur námsmatsfræði.
Það er okkar verk og ráðuneytisins að
tryggja að við uppfyllum kröfur námskrár-
innar og að námsmat sé sambærilegt milli
skóla? Getum við velt því yfir á nemendur?
Sigurborg Matthíasdóttir
Höfundur er konrektor í
Menntaskólanum við Hamrahlíð.
Alþjóðlegt
stúdentspróf
IB nám og námsmat í MH
Nám til alþjóðlegs stúdentsprófs
(International Baccalaureate
Diploma) hófst í Menntaskólanum
við Hamrahlíð árið 1997, en fyrstu
nemendurnir útskrifuðust vorið
2000. Hér á eftir mun ég fjalla um
skipulag og inntak námsins og
lýsa námsmati en lokapróf og
önnur lokaverkefni eru samræmd.
Loks mun ég lýsa nokkuð reynslu
MH af því að starfrækja þetta nám
og gefa innsýn í hvaða forsendur
nemendur þurfa að hafa til að
stunda þetta nám.
International Baccalaureate samtökin
voru stofnuð á 7. áratugnum með höfuð-
stöðvar í Genf en prófamiðstöð í Cardiff í
Wales. IB nám er hægt að stunda í yfir
1300 skólum í flestum löndum heims.
International Baccalaureate samtökin
stefna að því „að útskrifa fróðleiksfúst,
upplýst og umhyggjusamt ungt fólk sem
getur með gagnkvæmum skilningi og virð-
ingu stuðlað að betri og friðsamlegri heimi.
Í samvinnu við skóla, stjórnvöld og alþjóð-
legar stofnanir leitast samtökin við að þróa
krefjandi alþjóðlegar námsleiðir með
ströngu mati.“ Nemendur velja sex greinar
úr sex mismunandi greinaflokkum; móður-
mál, erlent mál, samfélagsgrein, raunvís-
indagrein, stærðfræði og listir. Auk þess
leggja þeir stund á þekkingarfræði í þrjár
annir, skrifa 4000 orða rannsóknarritgerð,
rækta líkama og sál og leggja öðrum lið
með ýmsum hætti. Námið er samfellt
tveggja ára nám, sem lýkur með prófi úr
öllu námsefninu, en námskrá hverrar
greinar er í stöðugri fimm ára endurskoð-
unarhringekju með þátttöku kennara og
prófdómara. Ætlast er til þess að kennarar
sæki viku byrjendanámskeið áður en þeir
taka að sér kennslu en síðan endurmennt-
unarnámstefnur annað eða þriðja hvert ár.
Námsmat í IB námi
Nemendur í IB námi taka samræmd
lokapróf í sex námsgreinum og sam-
anstendur lokaeinkunn af nokkrum mats-
þáttum eins og nánar er lýst hér á eftir.
Einkunnir eru gefnar á bilinu 1-7 í hverri
grein og því getur afburðanemandi fengið
42 stig en jafnframt 3 aukastig fyrir saman-
lagða einkunn í þekkingarfræði- og rann-
sóknarritgerð eða samtals 45 stig. Að lág-
marki þarf hver nemandi að fá 24 stig en þá
þarf einkunnasamsetningin líka að vera
rétt. Haustið áður en nemandinn útskrifast
skráir hann sig í viðkomandi próf en jafn-
Samræmd stúdentspróf
15
„Viljum við að þeim þáttum, sem ekki er hægt að gera skil á skriflegu prófi, verði gert lægra undir
höfði en þeim sem auðvelt er að prófa og tiltölulega fljótlegt að fara yfir?“ spyr Sigurborg
Matthíasdóttir í grein sinni.