Skólavarðan - 01.05.2003, Blaðsíða 19

Einnig er nauðsynlegt að skoða þá að-
ferð sem forysta FG notaði við kynningu
samningsins. Nokkrum dögum eftir undir-
ritun var byrjað að kynna hann fyrir félags-
mönnum. Flýtirinn var svo mikill að fólki
gafst varla tækifæri til að kynna sér þær
grundvallarbreytingar sem hann boðaði.
Forystan fór á þeysireið um landið og mikil
áhersla var lögð á að atkvæða-
greiðsla um samninginn færi
fram sem allra, allra fyrst. Nið-
urstöðuna þekkja allir; um 60%
voru samþykk og um 40%
mótfallin.
En hvað bar þessi kjarasamn-
ingur í skauti sér? Lítum hér á
samantekt mikilvægra atriða.
Launahækkanir
Tafla I sýnir að grunnlaun kennara
hækka um 45%-55% á kjarasamningstíma-
bilinu (sjá 1 og 2). Þess ber þó að gæta að í
góðærinu 1997-2000 var mikið launaskrið,
35%-40% (skv. upplýsingum frá KOS), á
almennum vinnumarkaði en á sama tíma
hækkuðu laun kennara varla nokkuð.
Í raun má líta á hækkunina á milli 2001
og 2004 sem sjálfsagða leiðréttingu launa
miðað við aðrar stéttir. Þessi hækkun á
tímabilinu 2001-2004 er því hvorki eins-
dæmi né áfangasigur fyrir grunnskólakenn-
ara heldur leiðrétting og kostaði kennara að
auki mikla kjara- og réttindaskerðingu
(sjá töflur II, III og IV).
Verkstjórnarþáttur á vinnuskýrslu -
Aukin binding
Tafla II sýnir að þessar hækkanir kost-
uðu verulega skerðingu á kjörum og
sveigjanleika í starfi grunnskólakennara.
Skólastjórar hafa mun meira að segja um
verkstjórnarþáttinn (9,14 - 11,14 - 14,14)
og binding hans á vinnuskýrslu jókst gríð-
arlega sem leiddi af sér mun minni sveig-
janleika fyrir kennara (sjá 3, 4, 5, 6, 7 og 8).
Breytingar á tímafjölda - Vinnuauki
Tafla III sýnir að undirbúningur fyrir
hverja kennslustund var styttur um 8 mín-
útur sem gerir rúma 17 daga á ári (sjá 10).
Þegar svo 10 nemendadögum, 2 skipulags-
dögum og rúmum 5 dögum í aukinn verk-
stjórnarþátt var bætt inn (sjá 11, 12, og
13) dekkaði stytting undirbúnings fyrir
hverja kennslustund þessa rúmu 17 daga
aukningu (sjá 14). Með þessari fléttu losn-
uðu sveitarfélögin við að greiða þennan
vinnuauka í yfirvinnu.
Áunnin réttindi - Hvað varð um þau?
Tafla IV sýnir þá þætti sem fóru inn í
grunnlaunin og eru reiknaðir sem hækkun í
töflu I (sjá liði 1 og 2).
Hópur kennara í Reykjavík sagði upp
störfum og krafðist hærri launa eða sam-
bærilegra, miðað við önnur sveitarfélög.
Flest önnur sveitarfélög greiddu hærri laun
en samið var um, aukalaunaflokka eða aðr-
ar hækkanir. Eftir nokkurt þóf var kennur-
um í Reykjavík greidd eingreiðsla, „Ingi-
bjargargull“ (sjá a). Með þessari greiðslu
var aukið vinnuálag kennara viðurkennt, en
svo þegar var samið við okkur voru þessar
greiðslur ekki notaðar sem
upphafspunktur fyrir kjara-
samningsgerðina.
Heimavinnuyfirvinna (sjá b)
var felld inn í grunnlaun, sama
er að segja um umsjónaryfir-
vinnu (sjá c), fagstjórn (sjá d),
árganga/stigsstjórn (sjá e) og
umsjón með stofu (sjá f). Allt
þetta fer inn í grunnlaun nú
(sjá töflu I - 1 og 2).
Einnig var kennsluafsláttur fyrir 15 ára
kennslu felldur út (sjá h).
Endurmenntun - Meiri miðstýring
Endurmenntun fer eftir aldri, skráðar
eru 150 stundir á alla en ekki er tími fyrir
þær allar innan 1800 stunda ársvinnuskyldu
kennara. Þess vegna þarf að telja stundirnar
út og eru þær mismunandi eftir árum, til
dæmis: 20-30 ára 144 stundir, 30-40 ára
120 stundir, 40 ára og eldri 96 stundir.
Skólar eru að vinna í endurmenntunar-
áætlunum sínum og verða kennarar örugg-
lega varir við breytingu varðandi endur-
menntun sína. Hún tekur nú frekar mið af
endurmenntunarstefnu skólans en að ein-
staklingarnir endurmennti sig í því sem
þeir kjósa. Fyrir núverandi kjarasamninga
sinnti hver kennari sinni endurmenntun á
Kjarasamningur grunnskóla
20
Nú er tæpt ár þar til samningar
Félags grunnskólakennara (FG) og
sveitarfélaga verða lausir. Grunn-
skólakennarar þurfa því að setja fram
kröfur sínar vegna þess samningaferl-
is sem framundan er.
Í þessu sambandi er mikilvægt að
skoða núverandi samning í þeim til-
gangi að varast þær gildrur er samn-
inganefnd FG féll í í síðustu samn-
ingum. Því var haldið fram að laun
kennara myndu hækka um tugi prós-
enta umfram aðrar starfsgreinar og
forystumenn kennara „brostu blítt“ í
hvert skipti sem fjölmiðlar tóku þá tali.
Fyrrverandi formaður FG talaði um
„tímamótasamning“ og allt væri þetta
að þakka „nýrri samningatækni“.
Nýr kjarasamningur
eftir tæpt ár
Í raun má líta á hækkunina á milli 2001 og 2004 sem
sjálfsagða leiðréttingu launa miðað við aðrar stétt-
ir. Þessi hækkun á tímabilinu 2001-2004 er því
hvorki einsdæmi né áfangasigur fyrir grunnskóla-
kennara heldur leiðrétting og kostaði kennara að
auki mikla kjara- og réttindaskerðingu.
„Kjarabarátta kennara er of miðstýrð og of fáir koma að henni; þetta helgast kannski af áhugaleysi
kennara á þessum málum,“ segja þeir Agnar H. Kristinsson og Jón Pétur Zimsen.