Félagsbréf - 01.12.1963, Blaðsíða 18

vinna að því dag hvern, sleitulaust og
örugglega, að byggja sér traust og
óbifanlegt hversdagshús á hallarrúst-
um fyrri fordildar.
Það veraldarfárviðri, sem nýlega
er hjá gengið, en vaggar oss
enn á eftirylgjum sínum, þetta
vitstola óráðsæði blindrar þjóðernis-
hyggju og ófreskrar fjárgræðgi, þetta
heklugos blóðs og tára til dýrðar þeim
tveimur guðum vorra tíma, mammoni
og hinum þjóðernislega varúlfi sem
dýrkaðir eru í flestum launklefum —
eitt kenndi það oss, eða ætti að hafa
kennt oss, sem sé það, að allar þjóðir
jarðkringlunnar eru nú orðnar inn-
byrðis tengdar og hver annarri háðar
að slíku marki, að dauði eins er ekki
lengur annars líf: það er svo komið,
að dauði eins táknar þvert á móti neyð
allra, dauða og ósigur allra. Á víg-
velli verður ekki framar unninn sigur
— sigurvegarinn og hinn sigraði verða
úr þessu að láta sér nægja að skipta
með sér hinum sameiginlega ósigri.
Herfrægðin hefur að fullu og öllu
misst dýrðarljóma sinn, og í endur-
minningabókmenntunum, þessu furðu-
lega afkvæmi nútímalegrar kviðristu,
ber ekki heldur á öðru en að flestar
af „hetjum“ samtíðarinnar gangi
sjálfviljugir dauðanum á hönd.
Það er sem sagt ekki á vígvöllunum.
ssm hinir eiginlegu ósigrar eiga sér
stað: óvini vora hina verstu er ekki að
finna utan vor sjálfra, heldur hið
innra með oss. Enginn aðvífandi fjand-
maður getur orðið oss viðlíka hættu-
legur sem umburðarleysið í voru eigin
geði, þetta þvermóðskufulla umburðar-
leysi, sem verður, þegar það safnast
fyrir, að sjálfdýrkandi, síngjörnum og
tillitslausum þjóðernishroka, hinni
þjóðlegu ófreskju, orminum marghöfð-
aða, sem er hverju öðru meinkvikindi
grimmari og háskalegri. Jafnvel innan
fámennra samfélaga, meira að segja á
þjóðbrautum og opinberum mannfund-
um, fer þetta glamrandi skrímsli, spú-
andi eitri og galli, í kaldhæðnislegu
blygðunarleysi, í óbifandi trú á sín
mörgu höfuð og í trausti þess, að vald
heimsku og ruddaskapar yfir hjörtutn
og sálum mannanna sé eilíft og óhagg-
anlegt. En sjáum til: einnig konungs-
kóróna heimskunnar á fyrir sér einn
góðan veðurdag að hafna meðal forn-
gripa á þjóðminjasafni. Þann dag hef-
ur hinni sjálfbirgingsfullu þjóðernis-
stefnu verið rutt úr vegi, þeirri þjóð-
ernisstefnu, sem leikur harðast þá,
sem hún hertekur trú sinni. Því dramb
er falli næst. Þann dag verður ein eftir
í hjörtum þjóðanna hin umburðar-
lynda þjóðernisstefna, sem skuldbind-
ur þær til að vera sjálfri sér trúar án
'þess að ganga á hlut annarra, sú þjóð-
ernisstefna, sem einungis speglar hið
sérþjóðlega sálfar, og hverri þjóð er
jafnþýðingarmikil og ]>ersónuleikinn
er einstaklingnum, já, sem einmitt er
persónuleiki þjóðarinnar. En margt
mun koma öðruvísi fyrir sjónir á
hnetti vorum þann dag, þegar þjóð-
ernislegir glæpir eru orðnir álíka
óhugsanlegir í álfu vorri og trúvillinga-
dómstóllinn er nú á tímum.
Samt mun þess dags að vænta. Ein-
hverju sinni mun hann renna upp. En
yfir hverjum? Mun hann renna upp
yfir sundurtættri Evrópu — þess hátt-
ar Evrópu, sem í glórulausri vitfirr-
14 FÉLAGSBRÉF