Félagsbréf - 01.12.1963, Blaðsíða 57

en allur fjöldi fórnardýranna hefði
naumast orðið milli fjögurrar og hálfr-
ar og sex milljóna manna.
Ég hef staldrað við þennan kafla
sögunnar, sem réttarhaldinu í Jerú-
salem láðist að leiða heiminum fyrir
sjónir í sinni réttu mynd, vegna þess
að hann lýsir hinu algera, siðferðilega
hruni sem nazistar ollu virðulegu þjóð-
félagi Evrópu, — ekki aðeins Þýzka-
landi, en nær öllum löndum heims,
ekki aðeins ofsækjendunum, heldur
einnig hinum ofsóttu.
5 Engin andmœli.
Vitnið Abba Kovner nefndi af til-
viljun Anton Schmidt, liðþjálfa í þýzka
hernum. Anton þessi Schmidt réð fyrir
liðsveit í Póllandi, sem safnaði saman
þýzkum hermönnum, sem orðið höfðu
viðskila við sveitir sínar. Á ferð sinni
rakst hann á meðlimi neðanjarðar-
hreyfingar Gyðinga, þar á meðal
Kovner, sem mátti sín mikils í hreyf-
ingunni, og hjálpaði flokksmönnum
Gyðinga með því að útvega þeim
fölsuð skjöl og herbíla. Og í þokka-
bót: „Hann gerði það ekki fyrir pen-
inga.“ Þessu fór fram í fimm mán-
uði, frá október 1941 til marz 1942,
en þá var Anton Schmidt tekinn hönd-
um og líflátinn.
Þetta var alls ekki í fyrsta skipti,
sem minnzt var á utanaðkomandi að-
stoð við Gyðinga. En þessi saga um
Schmidt var fyrsta og síðasta sagan
þessarar tegundar sem sögð var um
Þjóðverja.
Þær örfáu mínútur sem það tók
Kovner að segja frá liðveizlu þýzka
liðþjálfans fór kyrrð yfir réttarsalinn;
það var engu líkara en fólk liefði ótil-
kvatt ákveðið að helga manni að nafni
Anton Schmidt tilhlýðilega tveggja
mínútna þögn. Og á þessum tveimur
mínútum, sem voru eins og skyndileg-
ur ljósbjarmi í miðju órjúfandi óra-
myrkri, birtist þarna ein hugsun, skýr
og óvéfengjanleg og sönn: hversu
gjörólíkt væri allt í dag í þessum rétt-
arsal, í fsrael, í Þýzkalandi, í allri
Evrópu og öllum löndum heims, ef
aðeins hefði verið hægt að segja fleiri
slíkar sögur.
Auðvitað á þessi átakanlega sagna-
fæð sér sínar skýringar, og þær hafa
verið margendurteknar. Ég ætla að
gefa nasasjón af þeim úr einni hinna
fáséðu einlægu minningabóka frá
stríðsárunum, sem út hafa komið í
Þýzkalandi. Peter Bamm, þýzkur her-
læknir, sem var á Rússlandsvígstöðvun-
um, segir frá Gyðingadrápinu í Sevasto-
pol í „Die Unsichtbare Elagge“ (1952).
„Hinir“ smöluðu þeim saman, en
„hina“ kallar hann drápsveitir S.S.-
manna, til að aðgreina þá frá venju-
legum hermönnum — sem bókin dá-
samar — og voru Gyðingarnir settir
í afluktan hluta G.P.U. fangelsisins
gamla, áfastan íverustað. liðsforingj-
anna, þar sem herdeild Bamms var
til húsa. Síðan voru þeir látnir stíga
upp í gasvagn, þar sem þeir dóu eft-
ir nokkrar mínútur, en að því búnu
flutti ökumaðurinn lík þeirra út fyrir
borgina, þar sem hann dembdi þeim
ofan í skriðdrekaskurði.
„Við vissum þetta. Við gerðum
ekkert. Hver sá, sem hefði hreyft mót-
mælum gegn aðgerðum drápsveitarinn-
ar eða veitt mótspyrnu, hefði verið
FÉLAGSBRÉF 53