Félagsbréf - 01.12.1963, Blaðsíða 46

HJÖRLEIFUR SIGURÐSSON
Fáir standa jafn undrandi frammi
fyrir tilfinningamálverki, og þrælar stat-
ískrar hugsunar. Heimur funans kemst
allt í einu í návígi, hringar upp á sig
smátt og smátt og staðnæmist að lok-
um í púnkti. Þar titrar hann innan
um lágréttar skákir jarðskorpunnar
og lóðrétta rafta mannvirkjanna.
En hvað er tilfinningamálverk? Mér
dettur ekki í hug að smeygja mér
undan þeirri sjálfsögðu skyldu að
gera stutta grein fyrir nafngiftinni og
baksviði hennar áður en lengra er
haldið. Þó vil ég biðja lesendur að
einblína ekki á bókstafsmerkingu orðs,
sem hefur hrokkið fram úr ritvélinni
að lítt yfirveguðu ráði og ætti ef til vill
að víkja umsvifalaust fyrir öðru bein-
skeyttara. Ég vil ennfremur biðja
menn að vera svo elskulega að líta ekki
á línurnar hér á eftir sem tilraun til
að kljúfa aðferðir málaralistarinnar
niður í harðsoðin kerfi — óskyld eða
ósættanleg með öllu. Mér er ljóst, að
slikur klofningur er tæpast til nema
í hugum gruflandi fólks. Hitt er raun-
særra: að kerfisbundin hugsun, ómeð-
vituð tjáning og vinna blandast á ótal
vegu í einni mynd — einni persónu.
Tilfinningamálverk. Það er að mín-
um dómi virkið, sem hvílir einkum á
samleik og andleik tilfinningastrauma.
Það er ennfremur völundarhúsið, sem
skýlir hvað bezt hugdettum augnabliks-
ins. (Þær fara hins vegar forgörðum
við lengri eða skemmri yfirlegur).
Það er líka hið tæra andrúmsloft, er
heldur litnum hreinum og leyfir
rökhugsuninni sízt að sneiða burt
skringileg horn og óvænta anga. Og
loks vil ég gefa tilfinningamálverkinu
þá einkunn, að það geri tvímælalausa
kröfu til að vera ævintýri. Einu hef
ég gleymt. Tilfinningamálverkið fæð-
ist á skammri stund, kannski ekki í
striklotu, jafnvel ekki á einni viku en
í samfelldum leik ástríðna og átaka.
Allar myndir Nínu Tryggvadóttur
eru tilfinningamyndir. Hvort sem hún
bregður á loft grisju akvarellunnar
eða þykku og gljúpu tjaldi olíumál-
verksins, kippir hún ósjálfrátt í taug-
arnar, sem liggja að ríki funans. En
ekki nóg með það. Hún togar svo
myndarlega í spottana, að vænar flyks-
ur úr rótinni þeytast framan í sak-
lausa áhorfendur og valda þeim sárs-
auka eða nautn til lífstíðar. Ég þyk-
ist hafa málað þetta síðasta svo reikul-
um litum, að betri skýringar sé þörf.
Athugulir áhorfendur hafa tekið eftir
því, að impressjónistarnir þöktu mynda-
fletina sína grárri, gráhvítri, brún-
hvítri eða jafnvel grænhvítri slæðu en
42 FÉLAGSBRÉF