Fréttablaðið - 12.10.2016, Blaðsíða 18

Fréttablaðið - 12.10.2016, Blaðsíða 18
Meðal forsenda heilbrigðs lífs og farsæls samfélags eru geðheilsa og vellíðan. Góð geðheilsa stuðlar að jákvæðri sjálfsmynd, traustum félagstengsl- um og auknum vinnuáhuga með til- heyrandi lífsgæðum og framförum. Á síðari árum hefur sem betur fer orðið vitundarvakning um mikil- vægi almennrar vellíðunar í nútíma samfélagi og hefur margt þokast í rétta átt í þeim efnum enda þótt enn sé langt í land í geðheilbrigðis- málum um allan heim. Síðastliðið vor var haldin sam- eiginleg ráðstefna Alþjóðabankans og Alþjóðaheilbrigðismálastofnun- arinnar (WHO) undir yfirskriftinni „Út úr skuggunum: Setjum geð- heilbrigðismál í forgang um allan heim.“ Þar kom fram að enda þótt um sé að ræða einn algengasta sjúk- dómaflokk nú á dögum séu geð- raskanir enn litnar hornauga víða og farið með þær sem hina mestu skömm. Slík viðhorf séu fordómar sem taka þurfi á. Markmiðið með alþjóðageð- heilbrigðisdeginum sem haldinn er 10. október ár hvert er að beina sjónum að því stóra lýðheilsuverk- efni sem geðheilsa er og miðla hag- nýtri fræðslu í þeim efnum til ráða- manna og almennings. Mikilvægt er að vekja samfélagið til vitundar um stöðu geðheilbrigðismála enda hefur löngum legið þagnarhjúpur yfir þeim málaflokki. Sem betur fer hefur umræðan þó opnast mikið eins og t.d. um sjálfsvíg. Í ár er yfirskrift alþjóðageðheil- brigðisdagsins virðing fyrir hverjum þeim sem glímir við geðraskanir. Vandinn er stórfelldur enda telur Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin að 22-24% Vesturlandabúa eigi við geðræn vandamál að stríða ein- hvern tíma á ævinni. Þetta þýðir að allt að fjórði hver Íslendingur mun einhvern tíma á lífsleiðinni upplifa geðröskun. Geðræn skyndihjálp Í kynningarefni Alþjóðageð- heilbrigðisráðsins er að þessu sinni vakin athygli á fræðsluefni sem kallast geðræn skyndihjálp (Mental Health First Aid) og byggt er á gagnreyndri þekkingu en það var þróað í Ástralíu um alda- mótin og er m.a. notað í flestum nágrannalöndum okkar. Geðræn skyndihjálp er geð- fræðsla ætluð almenningi sem miðar að því að gera fólki kleift að koma þeim til hjálpar sem eru í sálar kreppu, eiga við geð- heilsuvanda að glíma og auðsýna sjálfsvígshegðun með því að veita þeim sálrænan stuðning og vísa þeim áfram til viðeigandi fagaðila. Almenningi er því alls ekki ætlað að koma í stað fagaðila heldur snýst geðfræðslan um það að efla geðheilsulæsi, hjálpa fólki að skilja betur geðraskanir, leita réttra úrræða við þeim og finna leiðir til að viðhalda góðri geðheilsu. Aukin þekking dregur úr fordómum og gerir fólki það auðveldara að leita sér eða öðrum hjálpar. Rannsóknir benda til þess að fræðsla í geðrænni skyndihjálp hafi jákvæð áhrif á geðheilsulæsi meðal almennings. Má í því sam- bandi benda á að safngreining Dr. Danutu Wasserman og félaga við Karolínska sjúkrahúsið leiddi í ljós að námskeið í geðrænni skyndi- hjálp bætti ekki aðeins þekkingu þátttakenda á geðheilsu heldur dró hún að sama skapi úr neikvæðum viðhorfum þeirra í þeim efnum og gerði þá hjálpsamari. Þess vegna er mælt með þessari lýðheilsufræðslu fyrir almenning. Síðastliðið vor var stefna og aðgerðaáætlun í geðheilbrigðis- málum samþykkt til fjögurra ára á Alþingi. Þar kemur fram að efla eigi geðrækt og forvarnir og finna gagnreyndar aðferðir til að draga úr fordómum í garð fólks með geð- raskanir. Hér er komin tillaga um fræðsluefni sem þar getur nýst. Geðfræðsla fyrir alla Gunnar Árnason framhaldsskóla- kennari Fyrir allnokkru spurði mig franskur kollegi minn sem var hér á ferð þegar flutning innanlandsflugs úr Vatnsmýri bar á góma: Hvernig dettur ykkur í hug að leggja niður flugvöllinn í höfuð- borginni? Á Íslandi eru ekki járn- brautir eins og víðast hvar í heim- inum, því hljóta flugsamgöngur að koma þess í stað a.m.k. að einhverju leyti. Þessi staðreynd vill gleymast í umræðunni um flugvöllinn. Ef litið er til þess að flugvellinum verði jafnað til aðaljárnbrautar- stöðvar, eins og við þekkjum þær erlendis, er staðsetning hans og væntanlegrar flugstöðvar hin allra besta, þ.e. nálægt eða í miðborginni. Með tilliti til veðurskilyrða er hann einnig afar vel staðsettur eins og allar rannsóknir sýna. Áætlanir borgaryfirvalda um að flytja flugvöllinn úr stað, jafnvel á Miðnesheiði, eru fremur raunalegar í þessu samhengi. Með því væri í raun verið að leggja innanlandsflug niður ásamt því að leggja niður fjöl- mörg störf í borginni. Hins vegar mun innanlandsflug leggjast niður af sjálfu sér ef far- gjöld eru eins há og nú er. Það gefur augaleið að ótækt er að ódýrara sé að fljúga til Kaupmannahafnar en Akureyrar. Því er m.a. um að kenna háum álögum ríkisvaldsins á innanlands- flugið en skv. nýlegu mati forstjóra Flugfélags Íslands mætti lækka far- gjöld um 15% þegar í stað ef leið- rétting fengist. Hugsanlega er það ekki nóg og mætti jafnvel koma til niðurgreiðsla ríkisins til að far- gjöld væru það hagstæð að miklu fleiri innlendir sem erlendir sæju sér færi á að nota flugið í stað þess að aka. Það mundi minnka umferð um vegina, álag á vegakerfið og þá einnig slysahættu. Þetta gæti verið hluti af samgönguáætlun sem nú er í smíðum, en líta þarf til heildarsýnar umferðar á landinu og þar með hvaða áhrif flugvöllurinn getur haft. En meira þarf til. Í hinni nýju Flugstöð Reykja- víkur ætti að vera útleiga ódýrra rafmagnsbíla eins og nú eru notaðir t.d. í París ásamt útleigu á rafmagns- reiðhjólum að hætti Kaupmanna- hafnar. Einnig þyrfti að vera góð tenging við almenningssamgöngur. Gera þarf austur-vesturbrautina að aðalbraut vallarins með leng- ingu út í Skerjafjörð ásamt nauð- synlegum blindflugsbúnaði þannig að umferð um norður-suðurbraut verði í lágmarki. E.t.v. mætti einnig stytta þá braut. Það er misskilningur að flugvöll- urinn hamli gegn þéttingu byggðar í borginni. Eins og sýnt er fram á í núgildandi Aðalskipulagi er aðal- þéttingarsvæði borgarinnar um samgönguás frá vestri til austurs. Úrelt verðlaunatillaga Borgaryfirvöld hafa um langt skeið sýnt máli þessu lítinn skilning og hafa unnið leynt og ljóst að skerð- ingu vallarins með þann ásetning að leggja hann niður. Unnið er m.a. eftir úreltri verðlaunatillögu sem enga skipulagsstöðu hefur. Það er miður. Svo virðist sem vilji sé til þess að afhenda verktökum flug vallar svæðið til uppbyggingar en spor borgarinnar í þeim efnum hræða. Gerð byggðar í stað vallarins mundi auk þess vafalítið hafa óafturkræf áhrif á vatnsbúskap og lífríki Vatnsmýrarinnar og Reykja- víkurtjarnar. Tjörnin gæti einfald- lega horfið. Lítið hefur farið fyrir umræðu um Reykjavíkurflugvöll sem neyðarflug- völl ef eldgos yrði á Reykjanesskaga en eins og kunnugt er hefur oft gosið þar og hraun runnið í sjó fram milli Keflavíkur og Reykjavíkur. Reykjavíkurflugvöllur er ekki einkamál Reykjavíkur heldur lands- ins alls. Skyldur höfuðborgarinnar við landsbyggðina eru ótvíræðar. Því er eðlilegt að landsmenn allir hafi um málið að segja. Kannanir hafa sýnt að mikill meirihluti telur að flug- völlinn eigi ekki að færa til. Því ber skilyrðislaust að að halda honum þar sem hann er og byggja þar veg- lega flugstöð þegar í stað. Það er dapurlegt að núverandi ríkisstjórn og borgin skyldu samein- ast um það að leggja niður neyðar- flugbrautina. Enn dapurlegra er það þó þegar stjórnmálamenn taka ekki ábyrgð á gerðum sínum eða málefnum flugvallarins yfirhöfuð. Auðvitað er Alþingi það í lófa lagið að grípa inn í framvindu mála ef vilji er fyrir hendi og taka af skarið um hvort áfram skuli vera samgöngur milli landsbyggðarinnar og höfuð- borgarinnar í lofti. Reykjavíkurflugvöllur, miðstöð samgangna landsins Magnús Skúlason arkitekt Ég hef hitt fjölmarga undan-farna daga sem eru sammála Samfylkingunni um höfuð- stefnuna, en eru samt efins um hvort þeir eigi að kjósa okkur. Í boði eru fjölmargir flokkar sem segja mjög svipaða hluti og Samfylkingin og í sumum kosningaprófum er vart að sjá mun á flokkunum. En það er munur. Ekki bara fyrir kosningar Fyrir það fyrsta þarf að muna að það skiptir ekki mestu máli hvað menn segja fyrir kosningar, heldur hvað menn gera. Það er vissulega áhuga- vert að sjá ýmsa Framsóknarmenn og Sjálfstæðismenn spretta nú upp og lofa 300 þúsund króna lág- marksgreiðslum til lífeyrisþega. Við fluttum hins vegar um það tillögu, ekki einu sinni heldur þrisvar. Og þeir felldu þær tillögur, ekki einu sinni heldur þrisvar. Á kjörtíma- bilinu höfum við líka barist gegn ákvörðun ríkisstjórnarinnar um að loka bóknámsdeildum framhalds- skólanna fyrir fólki yfir 25 ára aldri og gegn endurteknum lækkunum veiðigjalda, á sama tíma og stór- útgerðin skilar methagnaði. Við höfum reynslu Það má margt segja um Samfylk- inguna en þjóðin veit hvar hjarta hennar slær. Okkar fyrsta verk í ríkisstjórn var að hækka lægstu líf- eyrisgreiðslur um 42% og að þeirri hækkun bjuggu lífeyrisþegar í hruninu. Í niðurskurði hrunsáranna skertum við lægstu lífeyrisgreiðslur ekki um eina krónu og hækkuðum lífeyri langt umfram lagaskyldu strax árið 2011. Við vörðum sem kostur er útgjöld til velferðarmála og náðum að auka við framlög til Landspítalans síðasta ríkisstjórnar- árið okkar og það var í fyrsta sinn frá aldamótum sem raunaukning varð í framlögum þangað. Við réðumst í átak í uppbyggingu hjúkrunarheim- ila og hófum byggingu 400 rýma vítt og breitt um landið. Á öllum þessum sviðum varð stórastopp eftir að ný ríkisstjórn komst til valda. Við gerbreyttum reglum um skuldamál einstaklinga með stytt- ingu fyrningartíma gjaldþrota, greiðsluaðlögun og öðrum greiðslu- úrræðum. Fyrir vikið komust þúsundir heimila í gegnum þessa kreppu án þess að missa íbúðar- húsnæði sitt og án þess að dragnast með skuldahala með sér áratugum saman, eins og alltaf hefur áður gerst í niðursveiflu á Íslandi. Við höfum metnað Við létum ekki duga að verja vel- ferðina. Við réðumst í breytingar á sjávarútvegskerfinu og náðum því fram að alvöru veiðigjöld voru lögð á útgerðina í fyrsta sinn. Við eigum eftir að ná fram fyrningu aflaheim- ilda og uppboði lausra aflaheim- ilda, til að hámarka arð þjóðar- innar af auðlindinni. Við sóttum um aðild að Evrópusambandinu og fyrir harðfylgi okkar í stjórnar- andstöðu á þjóðin þann möguleika að taka þann þráð upp að nýju. Og við hófum gríðarlega metnaðarfullt endurskoðunarferli stjórnarskrár, sem leiða þarf til lykta á nýju kjör- tímabili. Verkefnin fram undan Á nýju kjörtímabili þarf metnaðar- fulla atvinnustefnu sem tryggir okkur betur launuð störf, svo okkur haldist á fólkinu okkar í vaxandi samkeppni við önnur lönd. Við þurfum fjöl- breytta menntun til að standa undir þeim störfum. Til þess þarf mikla aukningu í framlögum til háskóla og átak í verk- og tæknimenntun. Velferð hér verður að standast sam- jöfnuð við velferð í nágrannalönd- unum og til þess eru nú öll tækifæri. Við þurfum líka að leysa úr brýnum velferðarvanda. Ný kynslóð kemst ekki í öruggt, ódýrt húsnæði. Við vilj- um veita henni forskot, með því að heimila fyrirframgreiðslu vaxtabóta fyrstu fimm áranna, til að auðvelda fólki að kaupa fyrstu íbúð. Aldraðir njóta ekki jafnstöðu við aðra og hár húsnæðiskostnaður leikur marga úr þeim hópi grátt. Við viljum hækka lífeyrisgreiðslur í 300 þúsund með sama hætti og lágmarkslaun og það þarf að grípa til sérstakra aðgerða til að mæta háum húsnæðiskostnaði lífeyrisþega. Af hverju Samfylkingin? Árni Páll Árnason alþingismaður og skipar 1. sæti á lista Sam- fylkingarinnar í Suðvesturkjör- dæmi Námskeið í geðrænni skyndi- hjálp bætti ekki aðeins þekkingu þátttakenda á geðheilsu heldur dró hún að sama skapi úr neikvæðum viðhorfum þeirra í þeim efnum og gerði þá hjálpsam- ari. Þess vegna er mælt með þessari lýðheilsufræðslu fyrir almenning. Lítið hefur farið fyrir um- ræðu um Reykjavíkurflug- völl sem neyðarflugvöll ef eldgos yrði á Reykjanes- skaga en eins og kunnugt er hefur oft gosið þar og hraun runnið í sjó fram milli Kefla- víkur og Reykjavíkur. Aldraðir njóta ekki jafnstöðu við aðra og hár húsnæðis- kostnaður leikur marga úr þeim hópi grátt. Við viljum hækka lífeyrisgreiðslur í 300 þúsund með sama hætti og lágmarkslaun og það þarf að grípa til sérstakra aðgerða til að mæta háum húsnæðis- kostnaði lífeyrisþega. 1 2 . o k t ó b e r 2 0 1 6 M I Ð V I k U D A G U r18 s k o Ð U n ∙ F r É t t A b L A Ð I Ð 1 2 -1 0 -2 0 1 6 0 4 :4 1 F B 0 6 4 s _ P 0 4 7 K .p 1 .p d f F B 0 6 4 s _ P 0 3 4 K .p 1 .p d f F B 0 6 4 s _ P 0 1 8 K .p 1 .p d f F B 0 6 4 s _ P 0 3 1 K .p 1 .p d f A u to m a ti o n P la te r e m a k e : 1 A E 3 -B 8 0 4 1 A E 3 -B 6 C 8 1 A E 3 -B 5 8 C 1 A E 3 -B 4 5 0 2 7 5 X 4 0 0 .0 0 1 2 B F B 0 6 4 s _ 1 1 _ 1 0 _ 2 0 1 C M Y K
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.