Fréttablaðið - 13.10.2016, Blaðsíða 24

Frá degi til dags
Útgáfufélag: 365 miðlar ehf. Stjórnarformaður: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir forStjóri: Sævar Freyr Þráinsson Útgefandi og aðalritStjóri: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
aðStoðarritStjórar: Andri Ólafsson andri@frettabladid.is, Hrund Þórsdóttir hrund@stod2.is, Kolbeinn Tumi Daðason kolbeinntumi@365.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri.
Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSn 1670-3871
fréttaBlaðið Skaftahlíð 24, 105 reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is ÞróunarStjóri: Tinni Sveinsson tinni@365.is helgarBlað: Kristjana Björg Guðbrandsdóttir kristjanabjorg@frettabladid.is menning: Magnús Guðmundsson
magnus@frettabladid.is lífið: Sara McMahon sara@frettabladid.is ljóSmyndir: Vilhelm Gunnarsson villi@365.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚtlitShönnun: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
Halldór
Þorbjörn
Þórðarson
thorbjorn@frettabladid.is
Árangur í mannréttindabaráttu fólks með fötl-un á Íslandi má rekja næstum hálfa öld aftur í tímann og grundvallast á þrem meginatriðum
í þessari röð: Hugmyndafræði, stefnumörkun og
aðgerðum. Hugmyndafræði sem tók að ryðja sér til
rúms á sjöunda og áttunda áratug síðustu aldar og
bar í sér kröfu um afnám aðskilnaðar og einangrunar
á altækum stofnunum og rétt fólks með fötlun til að
búa, starfa og leika sér með öðrum Íslendingum í
sameiginlegu umhverfi.
Lög um aðstoð við þroskahefta frá 1979 voru leið-
beinandi varðandi stefnumörkun og aðgerðir sem
lögin kváðu á um.
Lög frá 1979 og önnur sem komu í kjölfarið ásamt
breytingum hafa aðallega kveðið á um þjónustu hins
opinbera sem miðar að þátttöku fatlaðs fólks í þjóð-
lífinu.
Það virðist þó hingað til ekki hafa náð athygli
stjórnmálamanna, hið augljósa, að daglegt líf fólks
með fötlun kostar peninga eins og annarra þegna
samfélagsins. Fólk með fötlun hér á landi hefur alla
tíð verið fast í gildru fátæktar sem eykur áhrif fötl-
unar og dregur verulega úr möguleikum þess til sam-
félagsþátttöku.
Óhætt er að fullyrða að ærlegar manneskjur telja
fátækt vera böl óháð hvar hún knýr á og viðurkennt
að fátt stuðlar frekar að einangrun og vanmætti.
Velkjast í vafa um lágmarkslaun
Árið 2016, á kosningahausti, velkjast stjórnmála-
menn þó enn í vafa um hvort fatlað fólk þurfi lág-
markslaun til að framfleyta sér og sínum.
Það er þó, ásamt öðrum, íslensku stjórnmálafólki
að þakka að sá tími er liðinn er fólk með fötlun þótti
ekki eiga sama erindi að kjörborðinu og aðrir kjós-
endur.
Hvaða álit sem frambjóðendur í komandi kosn-
ingum hafa á manngildi allra þegna og jafnan rétt
til mannsæmandi lífs ættu þeir að koma auga á þá
hagnýtu staðreynd að atkvæði fólks með fötlun gætu
gert gæfumuninn þegar atkvæðin verða talin upp úr
kjörkössunum í haust.
Einfalt reikningsdæmi
Árið 2016, á
kosninga-
hausti,
velkjast
stjórnmála-
menn þó enn
í vafa um
hvort fatlað
fólk þurfi
lágmarkslaun
til að fram-
fleyta sér og
sínum.
Helga Birna
Gunnarsdóttir
þroskaþjálfi
30. OKTÓBER Í HÖRPU
GRAMMY
AWARDS
2XBRIT
AWARDS
MIÐASALA Á HARPA.IS
Ný álagspróf Seðlabankans sýna hversu berskjaldað og viðkvæmt hagkerfið er fyrir áföllum og hversu atvinnulífið er háð vexti ferðaþjónustunnar. Það undirstrikar mikilvægi vaxtar annarra atvinnugreina.
Alls komu 1.177 þúsund erlendir ferðamenn til lands-
ins á fyrstu átta mánuðum ársins. Á sama tíma á síðasta
ári höfðu komið hingað 887 þúsund ferðamenn. Fjölg-
unin milli ára er því 33 prósent. En hversu lengi getum
við treyst á áframhaldandi vöxt ferðaþjónustunnar, sem
er orðin mikilvægasta atvinnugrein þjóðarbúsins þegar
gjaldeyrisöflun er annars vegar? Og hvaða áhrif hefði
samdráttur í þessari atvinnugrein á hagkerfið?
Fram kemur í nýjasta hefti Fjármálastöðugleika, riti
Seðlabanka Íslands, sem kom út í gær að dragi verulega
úr komum ferðamanna gæti orðið efnahagssamdráttur,
atvinnuleysi aukist og eignaverð lækkað. Það gæti leitt
til tapreksturs bankanna ekki síst vegna aukins útlána-
taps. Í ritinu eru birtar niðurstöður álagsprófa þar sem
gengið var út frá því að 40 prósent færri ferðamenn
kæmu til landsins. Það jafngildir um það bil þeim fjölda
ferðamanna sem hingað komu árið 2012. Niðurstöð-
urnar sýna að slíkt áfall hefði gríðarlega víðtæk áhrif
fyrir íslenskt efnahagslíf. Samdráttur í útflutningi yrði
um tíu prósent í heild fyrsta árið. Fjárfesting myndi
dragast saman vegna minni umsvifa í hagkerfinu.
Atvinnuleysi myndi aukast og yrði 6,5 prósent fyrsta
árið og svo 7,9 prósent ári síðar. Þá yrði 3,9 prósenta
samdráttur í vergri landsframleiðslu og útlánatöp
bankanna myndu aukast.
Harpa Jónsdóttir, settur framkvæmdastjóri fjár-
málastöðugleika hjá Seðlabankanum, sagði í samtali
við Stöð 2 í gær eftir að skýrslan kom út að áhrifin
í niðurstöðum álagsprófsins hefðu verið víðtækari
en starfsmenn Seðlabankans gerðu ráð fyrir. Harpa
sagði að niðurstöðurnar hefðu í raun afhjúpað hvað
Íslendingar væru orðnir háðir vexti í ferðaþjónustunni
og hvað hagkerfið væri viðkvæmt fyrir sveiflum í þess-
ari atvinnugrein.
Ferðaþjónustan var lengi nefnd þriðja stoðin því
hún var í þriðja sæti á eftir sjávarútvegi og álframleiðslu
þegar hlutdeild í útflutningi landsins var annars vegar.
Ekki er langt síðan hún fór fram úr þessum atvinnu-
greinum. Við getum hins vegar ekki treyst á vöxt
ferðaþjónustunnar út í hið óendanlega. Við þurfum
líka að hafa hugfast að heppni hefur spilað stóra rullu í
vextinum. Olíuverð féll, Ísland komst í heimsfréttirnar
eftir gosið í Eyjafjallajökli og smekkur ferðamanna
hefur breyst. Ferðamenn vilja kaupa upplifun og ferðast
á framandi slóðir í stað þess að liggja á sólarströnd. Allt
þetta hefur hjálpað.
Við þurfum að tryggja að ferðaþjónustan dafni
til frambúðar. Því ef ferðaþjónustan hrynur lækkar
íslenska krónan, verðbólga eykst og kaupmáttur launa
rýrnar. Það er gleðiefni að atvinnugreinar eins og
ferðaþjónusta og sjávarútvegur skapi mikil verðmæti
hér á landi. Niðurstöður í álagsprófum Seðlabankans
sýna hins vegar að við verðum að efla aðrar gjaldeyris-
skapandi atvinnugreinar til að vera betur í stakk búin
að mæta áföllum.
Berskjölduð
Við getum
hins vegar
ekki treyst á
vöxt ferða-
þjónustunnar
út í hið
óendanlega.
Stjórnarmyndunin
Ný skoðanakönnun Frétta-
blaðsins, Stöðvar 2 og Vísis
bendir til þess að enginn
raunhæfur möguleiki á tveggja
flokka stjórn sé í kortunum.
Sjálfstæðisflokkurinn og
Píratar gætu fræðilega myndað
minnsta mögulega meiri-
hlutann, með 32 þingmenn að
baki sér. En sennilegast þykir
engum það vera fýsilegur
kostur. Í Reykjavíkurborg er
meirihluti fjögurra flokka,
Samfylkingarinnar, VG, Pírata
og Bjartrar framtíðar. Nú er að
sjá hvort sama mynstur verði
tekið upp á Alþingi. Og hvort
Birgitta Jónsdóttir geti þá
bráðum farið að máta forsætis-
ráðherrastólinn.
Yngst í pontu
Unnur Brá Konráðsdóttir vakti
mikla athygli í gær þegar hún
gaf barni sínu brjóst í ræðu-
púlti Alþingis, í stað þess að
skilja barnið eftir hjá sessunaut
sínum. Forseti þingsins, Einar
K. Guðfinnsson, hefur sagt að
athæfið hafi ekki verið brot á
þingsköpum og aðrir þing-
menn hafa fagnað framgöngu
Unnar Brár. Það skal ósagt
látið hvort Unnur Brá sé með
þessu að ryðja brautina fyrir
ungar mæður sem vilja komast
á þing. Hitt er næstum víst, að
litla barnið er ábyggilega yngsti
einstaklingurinn sem hefur
komið við í pontu þingsins.
jonhakon@frettabladid.is
1 3 . o k t ó b e r 2 0 1 6 F I M M t U D A G U r22 s k o ð U n ∙ F r É t t A b L A ð I ð
SKOÐUN
1
3
-1
0
-2
0
1
6

0
4
:2
5
F
B
0
8
0
s
_
P
0
5
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
8
0
s
_
P
0
4
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
8
0
s
_
P
0
2
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
8
0
s
_
P
0
3
7
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
A
E
9
-7
9
D
C
1
A
E
9
-7
8
A
0
1
A
E
9
-7
7
6
4
1
A
E
9
-7
6
2
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
B

F
B
0
8
0
s
_
1
2
_
1
0
_
2
0
1
C
M
Y
K