Víkurfréttir - 19.12.1991, Qupperneq 14

Jólablað
Vikurfréttir
Desember 1991
Nú læt ég gamminn geysa,
jafnvel tæpitungulaust
Alveg er það makalaust hve
trygga fylgismenn öfundin á. Nú
hef ég í gegnum árin sjaldan liaft
nennu til þess að elta ólarnar við
kjaftasögur, en nú er mér nóg boðið.
Allar þær rangtúlkanir og öf-
undarsögur vegna Hornbjargsins,
fylltu mælinn hjá mér. Þar sem mér
er málið ntjög svo skilt, þar sem
fjármögnunin og umsýslan hefur
verið alfarið í mínum höndum hjá
Veðdeild Sparisjóðsins, langar mig
til að reyna að skýra framgang þessa
máls og annarra svipaðra mála.
Dæmi um dylgjur
Sem dæmi birtist í „mola'1 dálk-
inum hjá Víkurfréttum í síðasta
blaði, dylgjur um það, að ónefndur
viðskiptavinur úr bygg-
ingageiranum hefði ekki losnað við
víxil eða skuldabréf hjá Spari-
sjóðnum í Keflavfk. Samhliða þessu
er sagt, að nóg fjármagn sé til handa
verktaka þeim sem „Bygg-
ingarfélag eldri borgara" hefur
samið við um byggingu Horn-
bjargsins og nú nýlega um við-
bótarverk að Suðurgötu 4a - 8 í
Keflavík.
Og síðan svar við
dylgjunum
Hér er nú eðlismunur á. Húsanes
er ekki viðskiptavinur Spari-
sjóðsins, en „Byggingarfélag eldri
borgara" er aftur á móti hópur góðra
viðskiptavina Sparisjóðsins. Það er
verið að fjármagna fyrir þá sem
einstaklinga, en ekki „dekra" við
Húsanes. Húsanes er verktaki sem
„Byggingarfélag eldri borgara"
hefur samið við og er Sparisjóðnum
algjörlega óviðkomandi sem við-
skiptavinur. En hitt má líka skoða,
að það kemur oft fyrir að við-
skiptavinir Sparisjóðsins bjóða alls
kyns pappíra til sölu sem Spari-
sjóðurinn metur ekki trygga papp-
íra. Þá er því einfaldlega hafnað að
kaupa þá. Stundum stendur þannig
á, að lítiðertil af lausu fé. Það þýðir
að „pappírar" eru heldur ekki
keyptir. Svo er ein skýring enn, en
hún er sú að viðkomandi „við-
skiptavinur" hafði ekki traust
Sparisjóðsins og njóti þess vegna
ekki fyrirgreiðslu.
Keflavíkurbær
byggir líka
Reyndar má geta þess, að Spari-
sjóðurinn tók að sér samskonar
fjármögnun fyrir Keflavfkurbæ sem
er viðskiptavinur Sparisjóðsins
vegna Aðalgötu 5. byggingar fyrir
eldri borgara. Aðalverktakinn þar
er ekki í viðskiptum við Spari-
sjóðinn, en hann hefur fengið ná-
kvæmlega sömu þjónustu sem
verktaki að Aðalgötu 5 og Húsanes
fékk sem verktaki að Hombjarginu.
Munurinn er sá, að annað húsið er
byggt af Keflavíkurbæ sem fé-
lagslegar íbúðir, en Hornbjargið er
byggt af einstaklingum að þeirra
frumkvæði og þeirra óskum. Það
sem gert var í Hornbjarginu er al-
farið eign þeirra sem þar eiga í-
búðir.
Hver ákveður hvað
gera skal
Sem dæmi má nefna misskilning
sem kom upp við kaup á svoköll-
uðum gervihnattadisk, sófasetti og
gardínum. Hver ákveður það annar
en sá sem borgar það. hvort það er
boðið út eður ei? Eg spyr. Ibúarnir
í Hornbjarginu eru vonandi sjálfs
síns herrar. Ef þeir vilja kaupa eitt-
hvað er það alfarið þeirra mál og
engra annarra. Aftur á móti er allt
annað uppi á teningnum með þær
framkvæmdir sem Keflavíkurbær
fer í á þessum vettvangi. Enda er
hér eðlismunur á. Annað er einka-
framkvæmd einstaklinga sem
mynduðu félagsskap til að byggja
sér íbúðir, en hitt er framkvæmd á
vegum opinberra aðila sem lúta allt
öðrum markaðslögmálum.
Verðmunur hér og í
Reykjavík
Til gamans má geta þess að fer-
metraverð Hombjargsins og Að-
algötu 5 er mjög svipað þegar upp
er staðið. Fermetraverð í þessum
húsum er 15-18% lægra en op-
Elías Jóhannsson
inberir staðlar gefa upp. Vel á
minnst. Eftirlitskostnaður var talinn
óeðlilegur. Samt var hann helmingi
lægri en tíðkast í sambærilegum
byggingum í Reykjavík. Það er ekki
verjandi hvorki fyrir hóp ein-
staklinga eða bæjarfélög að fara í
stórframkvæmdir án þess að hafa
eftirlit fagmanna með verkinu.
Öryggi verkkaupans
í fyrirrúmi
Ein ástæða þess að „Bygg-
ingarfélag eldri borgara" kom til
Sparisjóðsins var sú að tryggja
hraðan framgang verksins og síðast
en ekki síst, að tryggja það, að ekki
hlytist skaði af þó verktakinn „gæfi
upp öndina" á byggingartímanum.
Því miður hefur það komið fyrir t.d.
í Reykjavík að fólk tapar stórfé sem
það hefur greitt inná verksamninga
en ekki fengið tryggingar fyrir því
að verkinu verði lokið áhættulaust
fyrir verkkaupa.
Pólitíkin og efn-
iskaup í húsið
Ekki má gleyma pólitíkinni.
Sumir kalla þennan samning við
Húsanes, krataplott. Ja héma. Hvað
má hann Margeir sem á helntinginn
í Húsanes þá segja. Sjálf-
stæðismaður út í gegn. Hvað með
undirverktaka eins og raf-
verktakann íHornbjarginu. Hann er
oddviti Sjálfstæðismanna í Njarð-
vík. Eg veit ekki betur en bygg-
ingavörur hafi verið keyptar að
langmestu leiti hjá Kaupfélagi
Suðumesja í Hornbjargið. Einhvern
tíma var Kaupfélagið talið tilheyra
Framsókn. Steypan kom frá
Grindavík. Langmest að öðru efni
kom frá undirverktökum og öðrum
efnissölum á Suðumesjum. Það var
hugsað á heimaslóðir þegar verslað
var inn í Hombjargið. Ekki er ég
viss um að það sé alltaf svo, hvort
sem um einstaklinga eða verktaka
er að ræða þegar þeir versla inn
fyrir sig í sínar húsbyggingar í dag.
Var þetta offramboð á
fasteignamarkaðnum
Ein gagnrýnin sem ég hreint út
sagt get ekki skilið er sú. að Horn-
bjargið hafi myndað offramboð á
fasteignamarkaðnum í Keflavík.
Nú er svo að bara í Keflavík seljast
á milli 250 til 300 íbúðir árlega. í
Hornbjarginu eru 26 íbúðir. Þeir
sem fluttu í Hornbjargið seldu sínar
íbúðir og hús. Nokkrir seldu áið
1990 og aðrir á þessu ári. Þelta
hefur þýtt „offramboð" uppá 5 til
8% á árinu. Er þetta offramboð og
verðfall. Nei, varla. Samhliða þessu
hækkar fasteignamat í Keflavík um
10% sem byggist á því, að í-
búðaverð hefur hækkað meira í
Keflavík en á öllu landinu að með-
altali. Ekki er að sjá verðfall nema
síður sé. Reyndar get ég fallist á
það. að á tímabili var mikið fram-
boð á einbýlishúsum á bestu stöð-
unum í bæjarfélaginu en þær seld-
ust flestar fljótt og vel. Reyndar er
ég þeirrar skoðunar. að unga fólkið
sem kaupir þessi hús, vill búa hér
niöur í bænum vegna t.d. nálægðar
við skólana.
Það á að nýta betur
húsnæðið í bæj-
arfélaginu
Enda er það hagkvæmt fyrir
bæjarfélagið að stuðla að betri nýt-
ingu húsnæðis í bænum, í stað þess
að þenja byggðina upp í heiðina
með tilheyrandi kostnaði við götur,
holræsi og fleira. Þegar eldri borg-
arar bæjarins taka sig til að flytja í
sambýlishús er það hagkvæmt með
tilliti til þess að þá er hægt að fresta
því um einhver ár að gera ný svæði
byggingarhæf.
Þróun í byggingum
aldraðra síðustu árin
Þessi þróun hófst ca. árið 1982
þegar Keflavíkurbær hóf byggingu
fyrir aldraða að Suðurgötu 12-14.
Síðan kom Suðurgata 15-17,
Kirkjuvegur 11, og nú Aðalgata 5.
Auk þess hefur verið látið fé í
Dvalarheimili aldraðra á Suð-
umesjum bæði í Garði og Hlévang.
Hér er verið að tala um ca. 60 íbúðir
auk elliheimila og viðbótarpláss í
þeim. Það skyldi þó ekki vera þörf
á fleiri íbúðum fyrir aldraða í fram-
tíðinni? Það hefur nefnilega verið
að koma í ljós og ætti ekki að koma
á óvart að eldri borgurum þessa
bæjar fer fjölgandi. Þetta fólk hefur
skilað sínu ævistarfi og á skilið allt
það besta í ellinni. Þess vegna á ég
svo erfitt með að sætta mig við
þessa „öfund" út í Hornbjargið.
Húsið er byggt af eldri borgurum
fyrir það sjálft fyrir þess eigin aura
með tímabundinni aðstoð Spari-
sjóðsins sem þeirra við-
skiptasparisjóðs.
Hvaðan koma
fjármunirnir
Nú spyr auðvitað einhver: „Af
hverju á Sparisjóðurinn alltaf pen-
inga í byggingar fyrir aldraða en
ekki mig?" Nú skal ég skýra þetta
út fyrir þeim sem það vilja vita.
Sparisjóðurinn í Keflavík rekur
Veðdeild sem ég veiti forstöðu.
Veðdeildin aflar peninga í alls kyns
verkefni eins og þeir þekkja sem til
mín hafa Ieitað. Hér á ég bæði við
einstaklinga og ekki síður bygg-
ingaverktaka sem til mín hafa sótt.
Veðdeildin aflar fjár með sérstökum
verðbréfaútboðum. I tilfellum
Hornbjargsins og Aðalgötu 5 var
gerð áætlun 1 1/2 ár fram í límann.
Leitað var tilboða á öllum verð-
bréfamörkuðunum í Reykjavík og
þaðan koniu allir fjánnunimir í
verkin. Þannig nýttist stærð út-
boðanna og markviss „kortlagning"
fjármagnsþarfarinnar fram í tímann,
til að ná hagkvæmum vöxtum á
verkin. Það er nefnilega mikill
rnunur á starfssemi Veðdeildar
Sparisjóðsins og þeim hefðbundna
rekstri Sparisjóðsins sem byggist á
hefðbundnum innleggjum í banka-
bækur o.s.frv. Veðdeildin aflar fjár
með útboðum í verkefni þau sem
fyrir liggja á hverjum tíma og sækir
fjármagnið að mestum hluta út fyrir
Suðurnesin.
Hverjir vilja nýta sér
þessa aðferð
Ekki þykja þessi vinnubrögð mín
verri en svo, að ég hef setið nokkra
fundi í nágranna sveitarfélögunum
vegna sambærilegra málaflokka. Eg
vona að þessir öfundarmenn sem
hafa látið gróusögurnar ganga, sjái
nú sóma sinn í því að eyðileggja nú
ekki þor og dug eldri borgara á
Suðumesjum í því að taka til hend-
inni og byggja sér sambýli sem
sniðin eru að þörfum þeirra.
Lokaorð
Við ættum að gleðjast yfir þess-
um áföngum sem verið er að taka í
gagnið fyrir eldri borgarana. Eg
vona að öfundarmennirnir fái nú
séð ljósið og birtuna sem ætti að
fylla hjörtu okkar allra núna þegar
jólin ganga í garð. Verum jákvæð
og bjartsýn því þá er svo gaman að
vera til. Gleðileg jól.
Elías Jóhannsson
Sorpeyðingarstöð
Suðurnesja
Opnunartími um jól og áramót:
21.-22. des. 08:00 - 22:00
23. des. 08:00- 15:00
24.-26. des lokað
27.-30. des. 08:00 - 22:00
31.des. lokað
1. jan. lokað
Gleðileg jól ogfarsœlt komandi ár.
Þökkum samstarfið á árinu.