Morgunblaðið - 23.03.2016, Qupperneq 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 23. MARS 2016
Ármúla 26 | 108 Reykjavík | Sími 578 4400 |
aðar til að komast yfir kortaupp-
lýsingar, t.d. að brjótast inn í
gagnagrunna til að stela korta-
númerum. „Við vitum að það er
verið að selja kortanúmer á netinu
sem hefur verið stolið með þeim
hætti, af fyrirtækjum sem hafa
ekki verið nógu varkár við að
geyma gögnin. Þegar við vitum af
því að um er að ræða kort sem eru
gefin út á Íslandi setjum við þau í
sérstaka vöktun til að koma í veg
fyrir frekari misnotkun.“
Pétur segir þjófana oftast nota
kortanúmerin til að versla á netinu
en það getur líka verið að þeir
setji upp tilbúin fyrirtæki til að
versla við sjálfa sig, en yfirleitt
hafa þeir lítið upp úr því og eru
gripnir fljótt.
komið upp að undanförnu. „Vel
heppnuð slík aðgerð myndi ekki
tilkynnast til lögreglu. Þjófarnir
kæmu og færu og afraksturinn í
notkun úti í heimi.“
Kortasvindl kemur oftast inn á
borð kortafyrirtækjanna og þau
jafnvel uppgötva það á undan kort-
hafanum. Pétur Friðriksson, for-
stöðumaður viðskiptaþróunar hjá
Borgun, segir eins og Hafliði að
mjög lítið sé um kortasvindl á Ís-
landi og það sé hlutfallslega ekki
aukning á því. Það fari frekar
minnkandi eftir að PIN-númerið
var tekið upp. „Í netviðskiptum er
hlutfallslega ekki aukning á svindli
en veltan á netinu er að aukast og
hefur verið stöðugur vöxtur í mörg
ár. Netverslanir eru líka að verða
öruggari og fara oft fram á örygg-
isnúmerið á kortinu og sérstaka
auðkenningu þegar maður versl-
ar.“
Leita að munstri
um óeðlilega hegðun
Hjá Borgun starfa um það bil
tíu manneskjur við að fylgjast með
kortasvindli. „Við erum bæði með
tölvukerfi og fólk sem fylgist með
þessu. Það leitar að munstri um
óeðlilega hegðun. Sem dæmi getur
þú ekki tekið út af kortinu þínu
hér og í Kaupmannahöfn á sama
tíma, enda ekki hægt að vera á
tveimur stöðum á sama tíma, og
þá blikka viðvörunarljósin hjá okk-
ur,“ segir Pétur.
Margskonar aðferðir eru not-
Ingveldur Geirsdóttir
ingveldur@mbl.is
Eftir að greiðslukortaeigendur
þurftu að fara að leggja „pinnið á
minnið“ hefur dregið úr korta-
svindli hérlendis. En rúmt ár er
síðan flestar verslanir og þjón-
ustustofnanir fóru að fara fram á
að korthafar hefðu PIN-númerið
sitt á hreinu til að geta greitt fyrir
vörur og þjónustu.
Hafliði Þórðarson hjá lögregl-
unni á höfuðborgarsvæðinu segir
að það hafi dregið verulega úr því
að fólk valsi um með stolin
greiðslukort eftir að farið var fram
á PIN-númer. Kortastuldur hafi
færst yfir á netverslun þar sem að-
eins er gerð krafa á kortanúmerið.
„Þjófarnir eru þá ekki með kort-
ið sjálft heldur afrita kortanúmerið
og nota það. Svo ganga þessi
kortanúmer kaupum og sölum á
netinu,“ segir Hafliði og tekur sem
dæmi þrjá erlenda karlmenn sem
voru dæmdir fyrir stuttu hér á
landi fyrir kortasvik, en þeir höfðu
greitt fyrir flug til landsins og
gistingu í gegnum netið með stoln-
um kortaupplýsingum. Þá pöntuðu
þeir vörur til sín á gististaðinn af
hérlendum vefsíðum sem gerðu
ekki kröfur um þriggja stafa ör-
yggisnúmer kortsins (CVV), heldur
aðeins kortanúmer.
Aðeins hefur verið um að sett
væri fölsuð framhlið á hraðbanka
til að afrita kortaupplýsingar en
Hafliði segir að slík mál hafi ekki
Morgunblaðið/Golli
Verslað á netinu Kortasvindl fer að mestu fram á netinu þar sem kortaupplýsingum er stolið ef ekki er varlega farið.
Mjög lítið um kortasvindl á Íslandi
 Dró verulega úr misnotkun
greiðslukorta með PIN-númerinu
Alltaf er verið að leita leiða til að koma í veg fyrir að
kortaupplýsingum sé stolið og þær misnotaðar í netvið-
skiptum og er Apple pay eitt það nýjasta í því. „Í því til-
felli fær seljandinn aldrei allt kortanúmerið, hann fær
bara í rauninni nokkurskonar einskiptisnúmer sem
hann notar og ekki er hægt að nota aftur. Þá geta menn
komið í veg fyrir að svona upplýsingum sé stolið, ef þú
kemst inn hjá seljandanum og nærð númerinu skiptir
það ekki máli því það er ekki hægt að nota það aftur.
Þetta er það sem koma skal og mikil aukning í svoleiðis öryggi á netinu,
þannig að öryggið í verslun á netinu á eftir að verða jafn mikið og það er í
raunheimum,“ segir Pétur.
Öryggi á netinu eykst
LEITAÐ NÝRRA LEIÐA
Kristján Þór Júlíusson heilbrigðis-
ráðherra boðar umfangsmiklar breyt-
ingar á greiðslukerfi um kostnaðar-
þátttöku sjúklinga. Segir hann kerfið
„kolrangt“ og að í því sé vitlaust gefið.
Boðar hann nýtt frumvarp þar sem
m.a. verði sett þak á greiðsluhlutdeild
sjúklinga sem nýtist best þeim sem
mest þurfa að greiða. Þetta er meðal
þess sem kom fram í pallborðsum-
ræðum í Háskólabíói sem sýndur
voru á RÚV í gærkvöldi. Þar voru
samankomnir sérfræðingar úr heil-
brigðisstétt auk ráðherra. Í fyrri pall-
borðsumræðum tóku þátt Birgir Jak-
obsson landlæknir, Páll Matthíasson,
forstjóri Landspítalans, Arna Guð-
mundsdóttir, formaður Læknafélags
Reykjavíkur, og Hildigunnur Svav-
arsdóttir, framkvæmdastjóri hjúkr-
unar á Sjúkrahúsinu á Akureyri. Sér-
fræðingarnir voru margir sammála
um það að helsta vandamál heilbrigð-
iskerfisins væri nýliðunin. Menntað
heilbrigðisstarfólk kemur ekki inn í
kerfið, er annaðhvort í öðrum störfum
eða býr erlendis og vill ekki koma
heim. Þá kom fram í máli þeirra að
heilbrigðiskerfið uppfyllti ekki vænt-
ingar fólks og krónískir sjúklingar
með erfiða og flókna sjúkdóma fengju
ekki þá þjónustu sem þeir ættu að fá.
Þak sett á greiðslu-
hlutdeild sjúklinga
 Kristján Þór Júlíusson boðar um-
fangsmiklar breytingar í nýju frumvarpi
Viðar Guðjónsson
vidar@mbl.is
Innanríkisráðuneytinu er gert að
loka NA/SV flugbraut á Reykjavík-
urflugvelli samkvæmt dómi Hér-
aðsdóms Reykjavíkur þess efnis
sem féll í gær. Þá ber að endur-
skoða skipulagsreglur fyrir völlinn
til samræmis við lokun flugbraut-
arinnar innan 16 vikna ellegar sæta
dagsektum um milljón kr. á dag.
Í niðurstöðu dómsins er vísað í
yfirlýsingu sem Hanna Birna Krist-
jánsdóttir, fyrrverandi innanrík-
isráðherra og Jón Gnarr, fyrrver-
andi borgarstjóri undirrituðu 25.
október 2013 um lokun flugbraut-
arinnar. Í stefnunni var þess kraf-
ist að samkomulagið yrði efnt en
eins og fram hefur komið skrifaði
Ólöf Nordal innanríkisráðherra
borgarstjóra bréf í nóvember á síð-
asta ári þar sem fram kom að ríkið
ætti Reykjavíkurflugvöll og til-
kynnti ráðherrann að ekki stæði til
að loka minnstu flugbraut flugvall-
arins.
Segir í dómnum að þótt ráð-
herra sé óheimilt að láta af hendi
landsvæði í eigu ríkisins, eins og
það sem Reykjavíkurflugvöllur er
á, og að Alþingi hafi almennar
heimildir til að gefa ráðherra fyrir-
mæli um málefni flugvallarins, þá
hafi fyrrverandi ráðherra verið til
þess bær að taka ákvörðun um
breytingu vallarins samanber yf-
irlýsinguna.
„Hvað sem líður þessum heim-
ildum Alþingis telur dómurinn að
ekki fari á milli mála að innanrík-
isráðherra var til þess bær að taka
ákvarðanir um breytingar á
Reykjavíkurflugvelli í október 2013,
svo sem með fækkun flugbrauta
eða jafnvel lokun flugvallarins ef
því var að skipta. Leiddi hvorki af
lögum né stjórnlögum að ráð-
herrann þyrfti að leita samþykkis
Alþingis eða annarra aðila innan
stjórnkerfisins fyrir slíkum ákvörð-
unum. Þá hefur stefndi ekki fært
að því viðhlítandi rök að við slíkar
ákvarðanir hafi stefnda borið að
leita samþykkis aðila sem kunna að
eiga eignarréttindi í landi Reykja-
víkurflugvallar,“ segir í dómnum
Þá segir að í yfirlýsingu innan-
ríkisráðherra og borgarstjóra frá
2013 komi fram skýr skuldbinding
til að loka brautinni og að ákveðinn
efndatími væri í henni sem sé lið-
inn með efnd borgarinnar. „Áður
hefur ítarlega verið rakið efni þess
skjals sem téður innanrík-
isráðherra og borgarstjóri undirrit-
uðu 25. október 2013. Við túlkun
skjalsins verður í fyrsta lagi að líta
til þess að orðalag annars liðar
þess felur í sér skýra og fyrirvara-
lausa skuldbindingu innanríkis-
ráðherra um að loka umræddri
NA/SV-flugbraut og endurskoða
skipulagsreglur flugvallarins til
samræmis við það. Svo sem áður
greinir var hvort tveggja á valdi
ráðherrans. Þá verður textinn skil-
inn á þá leið að tilkynning um lok-
un flugbrautarinnar skuli fara fram
samhliða auglýsingu deiliskipulags
fyrir það svæði sem hér um ræðir,“
segir m.a í dómnum.
Ekki náðist í Ólöfu Nordal
innanríkisráðherra í gær en aðstoð-
armaður hennar segir að farið
verði yfir dóminn áður en ákvörðun
verður tekin um hvort dómnum
verður áfrýjað.
Flugbrautinni verði
lokað innan 16 vikna
 Héraðsdómur dæmdi Reykjavíkurborg í hag
Morgunblaðið/RAX
Flugbraut Samkvæmt dómi Héraðsdóms Reykjavíkur ber að loka minnstu
flugbraut flugvallarins í samræmi við yfirlýsingu þess efnis frá 2013.