Morgunblaðið - 19.05.2016, Qupperneq 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 19. MAÍ 2016
Framtak-Blossi er umboðsaðili
fyrirVOLVO PENTA á Íslandi
Dvergshöfða 27 , 110 Reykjavík | www.blossi.is | blossi@blossi.is
Framtak-Blossi
kappkostar að bjóða
góða þjónustu og
sanngjarnt verð á
varahlutum.
Hafið samband við
Hafþór í síma 895-3144
eða hafthor@blossi.is
Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is
Verið er að skoða nokkra húsakosti
undir starfsemi velferðarráðuneyt-
isins en fyrr á þessu ári var ákveðið
að finna ráðuneytinu nýtt húsnæði
og flytja starfsemi þess úr Hafnar-
húsinu við Tryggvagötu.
Meðal þeirra möguleika sem hafa
verið kannaðir er Sjávarútvegs-
húsið við Skúlagötu, gamla út-
varpshúsið, þar sem Hafrann-
sóknastofnun og atvinnuvega- og
nýsköpunarráðuneytið eru til húsa.
Margrét Erlendsdóttir, upplýs-
ingafulltrúi velferðarráðuneytisins,
staðfestir í samtali við Morgun-
blaðið að Sjávarútvegshúsið sé einn
þeirra möguleika sem hafi komið til
greina. Ekkert sé þó ákveðið í þeim
efnum. Innan forsætisráðuneyt-
isins, fjármálaráðuneytisins og
Framkvæmdasýslu ríkisins hafa
þessi mál verið til skoðunar, í sam-
ráði við velferðarráðuneytið. Fast-
eignir í eigu ríkisins hafa fyrst og
fremst verið til skoðunar. Meðal
fleiri kosta má nefna Skógarhlíð 6,
þar sem sýslumaðurinn á höfuð-
borgarsvæðinu er til húsa, en það
húsnæði kemur þó tæpast til
greina.
Eins og fram hefur komið hefur
raki og myglusveppur gert vart við
sig í Hafnarhúsinu. Hefur þurft að
loka hluta húsnæðisins og flytja
nokkra starfsmenn ráðuneytisins
til í aðrar skrifstofur. Hafa sumir
orðið að vinna heima af þessum
sökum.
Fari svo að Sjávarútvegshúsið
verði fyrir valinu þá þarf að finna
nýtt húsnæði undir Hafrannsókna-
stofnun, sem sameinuð hefur verið
Veiðimálastofnun. Ekki er talið
vera pláss undir sameinaða stofnun
við Skúlagötu 4, en hún á að taka
formlega til starfa 1. júlí næstkom-
andi og ber hinn langa titil Haf-
rannsóknastofnun, rannsókna- og
ráðgjafastofnun hafs og vatna.
Sjávarútvegshúsið í sigtinu
Húsnæði Sjávarútvegshúsið kemur
til greina, auk fleiri möguleika.
 Leitað að nýju
húsnæði fyrir vel-
ferðarráðuneytið
Skúli Halldórsson
sh@mbl.is
Niðurstöður nýrrar rannsóknar Ís-
lenskrar erfðagreiningar voru birtar
í hinu virta fræðiriti New England
Journal of Medicine í gærkvöldi.
Segir þar að fundist hafi sjaldgæfur
erfðabreytileiki sem lækkar veru-
lega magn svokallaðs non-HDL-kól-
esteróls, sem er ein tegund blóðfitu, í
blóði. Um það bil einn af hverjum
120 mönnum beri með sér breytileik-
ann en fyrir þá veiti hann vernd gegn
kransæðasjúkdómi.
„Þetta er uppgötvun sem lýtur að
algengustu dauðaorsök mannkyns,
sem eru hjartaáföll,“ segir Kári Stef-
ánsson, forstjóri Íslenskrar erfða-
greiningar, í samtali við Morgun-
blaðið.
Óþekktur þáttur að verki
„Það sem við vitum um hjartaáföll
er að stór hluti þeirra á rætur sínar í
hækkun á slæmu kólesteróli, og þær
aðferðir sem menn hafa þróað á und-
anförnum árum til að fyrirbyggja
hjartaáföll eru að þróa lyf sem lækk-
ar blóðfitu,“ segir Kári.
„Breytileikinn sem við uppgötvuð-
um ver gegn hjartaáföllum. Að hluta
til vegna þess að hann lækkar að ein-
hverju leyti blóðfitu, en að stórum
hluta til vegna einhvers annars
óþekkts þáttar,“ segir Kári og bætir
við að athygli hafi vakið að breyti-
leikinn veiti þannig meiri vernd en
rekja megi til lækkunar á kólesteról-
magninu einu saman.
Ný lyf myndu minnka áhættuna
„Þetta skiptir máli, þar sem tæpur
helmingur þeirra sem fá hjartaáföll
eru með eðlilega blóðfitu. Til þess að
geta fyrirbyggt öll hjartaáföll þarf
því aðra aðferð en verið er að notast
við í dag. Þessi uppgötvun bendir til
þess að lyf, sem hamli þessu efni,
muni minnka áhættuna enn frekar.“
Kári segir að lyfjafyrirtækið Am-
gen sé, í samstarfi við ÍE, þegar
byrjað að framleiða lyf sem hamlar
starfsemi efnisins.
„Það er mjög spennandi að birta
þessa grein núna og það er þegar
byrjað að búa til lyf á grundvelli upp-
götvunarinnar. Það gleður að
minnsta kosti okkur gamla fólkið á
vinnustaðnum.“
Erfðafræðin styður lyfjagerð
Niðurstöðurnar fengust með sam-
anburði á gögnum úr raðgreiningu á
erfðaefni þúsunda Íslendinga og
heilsufarsupplýsingum þeirra. Kom
þá einnig í ljós að breytileikanum
fylgir 35% minni áhætta á kransæða-
sjúkdómi og hjartaslagi.
Alls voru nýttar upplýsingar um
nærri 400 þúsund Íslendinga við
rannsóknina en vísindamennirnir
gátu svo staðfest áhrif breytileikans
með því að rannsaka gögn um nærri
23.000 einstaklinga í Hollandi, Dan-
mörku, Þýskalandi, Nýja-Sjálandi,
Bretlandi og Bandaríkjunum.
Gamla læknishjartað gleðst
„Uppgötvanir okkar nýtast nú
þegar við þróun lyfja gegn sjúkdóm-
um eins og beinþynningu, kransæða-
sjúkdómi, mígreni og Alzheimer,“
segir Kári og bætir við að sjaldgæfir
erfðabreytileikar geti haft áhrif til
bæði góðs og ills.
Upplýsingar um þá séu þó í öllum
tilfellum gagnlegar, þar sem þær
bæti við þekkingu okkar um mann-
inn og eðli þeirra ólíku sjúkdóma
sem geta hrjáð hann.
„En í þessu tilfelli höfum við fund-
ið breytileika sem að meðaltali lengir
líf þeirra sem hann bera um eitt ár.
Og því er ekki að neita að í hvert
skipti sem við finnum erfðabreyti-
leika sem virðast vernda gegn sjúk-
dómum, gleðst mitt gamla læknis-
hjarta sérstaklega,“ segir Kári.
Hvergi eins góðar aðstæður
Þá segir hann að augu manna
beinist nú sífellt meir að sjaldgæfum
erfðabreytileikum.
„Þeir leiða okkur nær rótum mein-
anna. Þangað er nú leitað aukins
skilnings á því hvað gerist í frumum
líkamans við sjúkdóma,“ segir Kári
og bætir við að hvergi í heiminum
séu aðstæður álíka góðar og hér á
landi til slíkrar leitar.
„Það er að þakka hinni almennu
þátttöku fólksins í landinu í okkar
vinnu og því hve vel vísindamenn
okkar þekkja efniviðinn, erfðaefni
Íslendinga,“ segir Kári.
Á meðal þeirra tíu merkustu
Í leiðara fræðiritsins, sem er jafn-
an talið eitt það virtasta í heimi
læknisvísindanna, er fjallað um
rannsóknina og segir þar að niður-
stöður hennar vísi hugsanlega á nýja
leið til að finna úrræði til að fyrir-
byggja kransæðasjúkdóm.
Kári segist telja að uppgötvunin
sé á meðal þeirra tíu merkustu sem
fyrirtækið hafi gert. „Að mati nörda
eins og ég er þá þykir það yfirleitt
nokkuð gott að birta greinar í New
England,“ segir Kári léttur í bragði
en bætir við að fyrirtækið beini nú
sjónum sínum að stökkbreytingum
og tíðni þeirra.
„Okkar meginverkefni er að reyna
finna út hvernig fjölbreytileiki í röð-
un niturbasa í erfðamenginu býr til
mannlegan fjölbreytileika. Við vilj-
um finna út hvernig hann verður í
raun og veru til en ekki bara skoða
hvernig afleiðingar hans lýsa sér að
því loknu.“
Lengir líf fárra um eitt ár
 Niðurstöður rannsóknar ÍE gætu nýst til að minnka hættu á hjartasjúkdómum
 Fundu sjaldgæfa stökkbreytingu sem lengir líf manna að meðaltali um eitt ár
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Lífið Hvergi í heiminum eru aðstæður álíka góðar og hér á landi til erfðarannsókna. Uppgötvanir ÍE nýtast þegar við þróun lyfja gegn ýmsum sjúkdómum.
Morgunblaðið/Kristinn
Vísindi Kári segir að sjaldgæfir erfðabreytileikar geti haft áhrif til bæði
góðs og ills. Upplýsingar um þá séu þó í öllum tilfellum gagnlegar.
Félagsdómur
kynnti niðurstöðu
sína í gær um
þjálfunarbann
flugumferð-
arstjóra sem var
að það stæðist
lög. Félag ís-
lenskra flug-
umferðarstjóra
(FÍF) hefur deilt
við Isavia um
kjör og setti FÍF á yfirvinnubann 6.
apríl og þjálfunarbann 6. maí.
Í því felst að flugumferðarstjórar
sinna ekki þjálfun nýliða og nær það
til u.þ.b. 15 flugumferðarstjóra í
þjálfun. Isavia veitti flugumferð-
arstórum sólarhrings frest til að
falla frá banninu, félagið hélt því til
streitu og þá fór Isavia með málið
fyrir Félagsdóm sem nú hefur stað-
fest réttmæti aðgerðanna.
Sigurjón Jónasson, formaður
FÍF, segir að með niðurstöðu Fé-
lagsdóms fáist það staðfest sem flug-
umferðarstjórar töldu. „Að við hefð-
um heimild til að fara í allsherjar-
verkfall og því hefðum við einnig
heimild til að fara í minna verkfall.
Það stóðst,“ segir hann.
Spurður hvaða áhrif þetta hafi á
kjaradeiluna segir Sigurjón það
verða að koma í ljós á næsta fundi í
deilunni, sem hefur verið boðaður
hjá ríkissáttasemjara á morgun.
Aðgerðir ekki á borðinu
Góður gangur er í kjaraviðræðum
Flugfreyjufélags Íslands, FFÍ, og
Icelandair en fundað var í deilunni í
Karphúsinu í gær. Sigríður Ása
Harðardóttir, formaður FFÍ, segir
fundinn hafa gengið sæmilega. „Það
er verið að fara yfir útreikninga og
forsendur. Það er ýmislegt sem við
erum að reyna að vinna í gegnum,“
sagði hún að fundi loknum. Spurð
hvort flugfreyjur séu að íhuga að-
gerðir vegna kjaradeilunnar kveður
hún nei við, að minnsta kosti ekki að
svo stöddu.
Næsti fundur í deilunni er fyr-
irhugaður á morgun eða á mánudag,
en í dag fundar FFÍ með Flugfélagi
Íslands. Sigríður segir að reynt sé
að láta samningana fylgjast að, en þó
sé munur á samningunum, m.a. út
frá því hvaða flugvélum er unnið í.
Kröfur FFÍ eru almennt að halda
í þá þróun sem hefur verið á almenn-
um vinnumarkaði. Vísar Sigríður í
því sambandi til Salek-sam-
komulagsins auk þeirra hækkana
sem hafa átt sér stað í landinu og
segir ekki litið til samninga flug-
manna.
Þjálfunar-
bann FÍF
stenst lög
 Góður gangur í við-
ræðum flugfreyja
Sigurjón
Jónasson