Fréttablaðið - 18.01.2017, Blaðsíða 11

Nýjar tölur Ferðamálastofu sýna að 1,8 milljónir erlendra ferðamanna sóttu Ísland
heim á nýliðnu ári og eru þá ekki tald-
ir með farþegar skemmtiferðaskipa.
Þetta er 40% aukning frá fyrra ári.
Spár Íslandsbanka gera ráð fyrir
35% fjölgun á þessu ári eða tæplega
2,4 milljónum erlendra ferðamanna.
Þessum mikla fjölda fylgja áskoranir
fyrir alla sem að þessari atvinnugrein
koma. Í þessum greinarstúfi bendi ég
á fimm atriði sem ný ríkisstjórn og
ferðaþjónustuaðilar verða að taka
föstum tökum þegar kemur að nátt-
úruvernd og ferðaþjónustu.
1. Uppbygging innviða til verndar
náttúru. Mikið hefur verið fjallað um
álag á helstu ferðamannastaði og
nauðsyn þess að byggja innviði nátt-
úrunni til verndar. Er þá m.a. vísað í
palla, göngustíga og salerni. Þessari
vinnu þarf víða að hraða til muna. En
ekki má gleyma að efla fagþekkingu á
þessu sviði, sem því miður hefur orðið
útundan, svo tryggja megi að innviðir
falli vel að landslagi og þeirri náttúru
sem þeim er ætlað að vernda. Aukin
landvarsla, öryggi ferðamanna og
fræðsla falla auðvitað undir hér líka.
2. Takmörkun á aðgangi? Íhuga
þarf að takmarka aðgang að sumum
stöðum í stað þess að auka álagsþol
þeirra með uppbyggingu innviða, ein-
faldlega vegna þess að annars gætu
þeir misst aðdráttaraflið sem dregur
fólk að þeim. Hið opinbera þarf í sam-
vinnu við ferðaþjónustuna, náttúru-
verndar- og útivistarfólk að kortleggja
þessa staði og leggja fram tillögur um
aðgangsstýringu sem mismunar ekki
fólki.
3. Innviðir ferðaþjónustunnar
sjálfrar. Hið opinbera þarf að móta
skýrari leikreglur um uppbyggingu
gistiaðstöðu og annarrar þjónustu á
náttúruverndarsvæðum og öðrum
eftirsóttum stöðum í eigu ríkisins.
Lykilatriðið er að byggt sé utan
svæðanna, ekki inni á þeim eða í allra
næsta nágrenni þeirra. Á verndar-
svæði Mývatns og Laxár eru nokkur
dæmi um það að stór ný hótel hafi
risið, eldri hótel verið stækkuð og
önnur eru í byggingu eða áformuð
allt of nálægt því lífríki sem verið er
að vernda, Mývatni sjálfu. Mikið álag
er nú þegar á vistkerfi vatnsins m.a.
vegna mengunar frá mannabyggð og
alröng þróun að auka það álag með
þessum hætti.
Miðhálendið er annað dæmi um
afar viðkvæmt svæði að þessu leyti.
Þar sýna kannanir að innan við 10%
ferðamanna telja hótel samrýmast
hugmyndum um víðerni og óbyggða-
upplifun, sem er einmitt það sem
þeir sækjast helst eftir á svæðinu. Nú
þegar er hafin endurgerð og nýbygg-
ing gistiaðstöðu í Ásgarði við Kerl-
ingarfjöll fyrir allt að 340 manns, þar
af 240 í einni hótelbyggingu. Áform
eru uppi um byggingu 80-140 manna
gistiaðstöðu á Hveravöllum og einn-
ig eru hugmyndir um byggingu allt
að 120 manna gistiaðstöðu á Land-
mannalaugasvæðinu. Til saman-
burðar tekur Hótel Saga í Reykjavík
að hámarki 470 manns í gistingu.
Er rétt að auka framboð á gistingu
inni á hálendinu eða ætti frekar að
byggja hana á láglendi nálægt jaðri
hálendisins? Þessi þróun er hið
minnsta umhugsunarverð og lykil-
atriði að hálendið verði ekki lág-
lendisvætt.
4. Kolefnishlutlaus ferðaþjónusta.
Aukning í útlosun gróðurhúsaloftteg-
unda sem valda loftslagsbreytingum
er sérstakt viðfangsefni ferðaþjón-
ustuaðila, ekki síst í flugi, hópferðum
og hjá bílaleigum. Ein meginregla
alþjóðlegs umhverfisréttar, svo-
kölluð mengunarbótaregla (e. poll-
uter pays principle), krefur þann sem
veldur mengun að greiða fyrir hana
og bera þannig ábyrgð á starfsemi
sinni. Ferðaþjónustuaðilar ættu að
setja sér metnaðarfull markmið þar
sem tekin eru markviss og tímasett
skref í átt að kolefnishlutlausri starf-
semi. Ávallt skyldi flug- og bílaflotinn
þannig útbúinn að mengun af starf-
seminni verði sem minnst, t.d. með
sem umhverfisvænstri tækni. Kol-
efnishlutleysi yrði síðan náð með
landgræðslu, endurheimt skóga og
votlendis.
5. Friðlýsingar sem stjórntæki í
ferðaþjónustu. Landvernd hefur
ítrekað bent á kosti þess að nýta frið-
lýsingar í ríkara mæli sem stjórntæki
í ferðaþjónustu, ekki síst þegar um
er að ræða svæði með viðkvæma
náttúru. Þjóðgörðum og öðrum
vernduðum svæðum er stýrt með
náttúruvernd að leiðarljósi. Skipulag
og umferðarstýring dregur úr líkum
á skemmdum vegna ágangs ferða-
manna og þau verða til langs tíma
eftirsóttar vinjar fyrir hugarró og
hvíld. Langtímahagsmunir náttúru-
verndar og ferðaþjónustu fara þannig
saman. Stærsta verkefnið fram undan
er stofnun þjóðgarðs á miðhálendi
Íslands, sem er sameiginlegt baráttu-
mál náttúruverndar- og útivistarsam-
taka og Samtaka ferðaþjónustunnar.
Ný ríkisstjórn þarf að skoða hvort
og þá hvernig megi takmarka fjölda
ferðamanna sem koma til Íslands á
meðan tekist er á við helstu áskor-
anir ferðaþjónustunnar. Ég óska nýrri
ríkisstjórn og ferðaþjónustunni allri
velfarnaðar í þeirri mikilvægu vinnu
sem fram undan er.
Ferðamenn og umhverfisáhrif
Guðmundur Ingi
Guðbrandsson
framkvæmda-
stjóri Land-
verndar Hið opinbera þarf að móta
skýrari leikreglur um upp-
byggingu gistiaðstöðu og
annarrar þjónustu á náttúru-
verndarsvæðum og öðrum
eftirsóttum stöðum í eigu
ríkisins.
Nánari upplýsingar á rsk.is
Launaupplýsingum (launamiðum) og öðrum
gögnum er eingöngu hægt að skila á rafrænu
formi á þjónustusíðunni skattur.is
Skilafrestur vegna framtalsgerðar 2017 er til
20. janúar
Munið að skila
launaupplýsingum
442 1000
Þjónustuver 9:30-15:30rsk.is/hafa-samband
skattur.is
s k o ð u n ∙ F R É T T A B L A ð i ð 11M i ð V i k u D A G u R 1 8 . j A n ú A R 2 0 1 7
1
8
-0
1
-2
0
1
7
0
5
:1
2
F
B
0
4
8
s
_
P
0
4
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
3
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
0
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
1
1
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
B
F
A
-5
F
C
8
1
B
F
A
-5
E
8
C
1
B
F
A
-5
D
5
0
1
B
F
A
-5
C
1
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
1
B

F
B
0
4
8
s
_
1
7
_
1
_
2
0
1
7
C
M
Y
K