Náttúrufræðingurinn - 2015, Blaðsíða 59

151
Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags
Þakkir
Þessi grein er tileinkuð þeim æðarbændum sem töldu hreiður og lánuðu
gögn til rannsóknarinnar. Án atbeina þeirra hefði ekki orðið af þessu
verkefni og við þökkum þeim hjartanlega. Bændurnir og aðrir hjálpar-
menn eru: Atli Rúnar Sigurþórsson, Atli Vigfússon, Auður Alexanders-
dóttir, Ágúst Bjartmars, Ásdís Ásmundsdóttir, Ásgeir Árnason, Ásgeir
Gunnar Jónsson, Ásrún Jóhannesdóttir, Bergur J. Hjaltalín, Bjarni Há-
konarson, Bogi Jónsson, Bríet Böðvarsdóttir, Daði Sigurþórsson, Dúfa
Stefánsdóttir, Erla Friðriksdóttir, Friðrik Jónsson, Gissur Tryggvason,
Hafsteinn Guðmundsson, Halldóra I. Ragnarsdóttir, Helgi Pálsson,
Hildigunnur Guðmundsdóttir, Jóhannes G. Gíslason, Jón Jakobsson, Jón
Pálsson, Konráð Eggertsson, Kristinn Jóhannsson, Ólafur K. Nielsen, Páll
Hjaltalín, Sigurður K. Eiríksson, Sigurður Þórólfsson, Smári J. Lúðvíks-
son, Sólveig Bessa Magnúsdóttir, Stína Gísladóttir, Sturla Jóhannsson,
Svanhildur Jónsdóttir, Sveinn Gestsson, Sverrir Thorsteinsen, Þorvaldur
Björnsson, Þuríður Kristjánsdóttir, Úlla Knudsen, Valdimar Gíslason og
Zófonías F. Þorvaldsson. Una K. Pétursdóttir aðstoðaði við samsöfnun
gagna. Anna Margrét Ólafsdóttir, Erla Friðriksdóttir og Friðrik Jónsson
lásu yfir handrit á lokastigum og þökkum við þeim gagnlegar ábendingar.
Sigmundur Helgi Brink aðstoðaði við gerð 1. myndar og fær þakkir fyrir.
Heimildir
1. Tómas Grétar Gunnarsson 2002. Gildi langtíma stofnrannsókna.
Náttúrufræðingurinn 70. 223–230.
2. Parmesan C. & Yohe G. 2003. A globally coherent fingerprint of climate
change impacts across natural systems. Nature 421. 37–42.
3. Larsen, F.W., Bladt, J., Balmford, A. & Rahbek, C. 2012. Birds as biodiver-
sity surrogates: will supplementing birds with other taxa improve effec-
tiveness? Journal of Applied Ecology 49. 349–356.
4. Arnþór Garðarsson 2008. Dílaskarfsbyggðir 1994–2008. Bliki 29. 1–10.
5. Jón Einar Jónsson, Arnþór Garðarsson, Jenny A. Gill, Una K. Pétursdóttir,
Ævar Petersen & Tómas G. Gunnarsson 2013. Relationships between
long-term demography and weather in a sub-Arctic population of
common eider. PLoS ONE 8. e67093.
6. Tómas Grétar Gunnarsson & Kristinn Haukur Skarphéðinsson 2010.
Fuglarannsóknir með þátttöku almennings. Fuglar 7. 38–41.
7. Väisänen, R.A. 2006. Monitoring population changes of 86 land bird
species breeding in Finland in 1983–2005. Linnut-vuosikirja (Árbók
tímaritsins Linnut) 2005. 83–98.
8. Guðmundur A. Guðmundsson & Kristinn Haukur Skarphéðinsson 2008.
Vetrarfuglatalningar. Fuglar 5. 24.
9. Guðmundur A. Guðmundsson, Kristinn Haukur Skarphéðinsson &
Svenja N.V. Auhage 2008. Vetrarfuglatalningin 2008. Bliki 29. 62–64.
10. Ólafur K. Nielsen. 2011. Ástand rjúpnastofnsins 2011. Skotvís 17. 20–21.
11. Ævar Petersen & Karl Skírnisson 2001. Lifnaðarhættir æðarfugla á
Íslandi. Bls. 13–46 í: Æðarfugl og æðarrækt á Íslandi (ritstj. Jónas
Jónsson). Mál og Mynd, Reykjavík.
12. Hagstofa Íslands 2015. Talnaefni ag9. Utanríkisverslun. Skoðað 3.
nóvember 2015 á http://hagstofa.is
13. Hagstofa Íslands 2015. Talnaefni ag9. Utanríkisverslun. Skoðað 3.
nóvember 2015 á http://hagstofa.is
14. Árni Snæbjörnsson 1996. Nytjar af æðarfugli. Bliki 17. 55–63.
15. Jónas Jónsson (ritstj.) 2001. Æðarfugl og æðarrækt á Íslandi. Mál og
mynd, Reykjavík. 528 bls.
16. Kristinn Haukur Skarphéðinsson 1994. Tjón af völdum arna í
æðarvörpum. Skýrsla unnin af Náttúrufræðistofnun Íslands fyrir
umhverfisráðuneytið. 120 bls.
17. Arnþór Garðarsson 2009. Fjöldi æðarfugls, hávellu, toppandar og
stokkandar á grunnsævi að vetri. Bliki 30. 49–54.
18. Mosbech, A., Bjerrum, M., Johansen, K. & Sonne, C. 2009. Satellite track-
ing of common eider. Bls. 91 í: Zackenberg Ecological Research Opera-
tions, 14th Annual Report 2008 (ritstj. Jensen, L.M. & Rasch, M.)
National Environmental Research Institute, Árhúsaháskóla, Danmörku.
19. Hanssen, S.A., Gabrielsen, G.W., Bustnes, J.O., Bråthen, V.S., Skottene, E.,
Fenstad, A., Strøm, H., Bakken, V., Phillips, R.A. & Moe, B. 2016. Migra-
tion strategies of common eiders from Svalbard: Implications for bilat-
eral conservation management. Handrit í yfirlestri.
20. Bustnes, J.O. & Tertitski, G.M. 2000. Common eider Somateria mollissima.
Bls. 46–50 í: The status of marine birds breeding in the Barents Sea
Region (ritstj. Anker-Nilssen, T., Bakken, V., Strøm, H., Golovkin, A.N.,
Bianki, V.V. & Tatarinkova, I.P.). Norsk Polarinstitutt, Tromsö, Noregi.
21. Þórður Örn Kristjánsson, Jón Einar Jónsson & Jörundur Svavarsson 2013.
Spring diet of common eiders (Somateria mollissima) in Breiðafjörður,
West Iceland, indicates non-bivalve preferences. Polar Biology 36. 51–59.
22. Jón Einar Jónsson, Ævar Petersen, Arnþór Garðarsson & Tómas G.
Gunnarson 2009. Æðarendur: ástand og stjórnun stofna.
Náttúrufræðingurinn 78 (1–2). 46–56.
23. Wakeley, J.S. & Mendall, H.L. 1976. Migrational homing and survival of
adult female eiders in Maine. Journal of Wildlife Management 40. 15–21.
24. Baillie, S.R. & Milne, H. 1989. Movements of eiders Somateria mollissima
on the east coast of Britain. Ibis 131. 321–335.
25. Swennen, C. 1990. Dispersal and migratory movements of eiders Somate-
ria mollissima breeding in the Netherlands. Ornis Scandinavica 21. 17–27.
26. Tiedemann, R., von Kistowski, K.G. & Noer, H. 1999. On sex-specific
dispersal and mating tactics in the common eider Somateria mollissima as
inferred from the genetic structure of breeding colonies. Behaviour 136.
1145–1155.
27. Erikstad, K.E. & Tveraa, T. 1995. Does the cost of incubation set limits to
clutch size in common eiders Somateria mollissima? Oecologia 103. 270–274.
28. Þórður Örn Kristjánsson & Jón Einar Jónsson 2011. Effects of down
collection on incubation temperature, nesting behaviour and hatching
success of common eiders (Somateria mollissima) in west Iceland. Polar
Biology 34. 985–994.
29. Jón Einar Jónsson, Arnþór Garðarsson, Jenny A. Gill, Ævar Petersen &
Tómas G. Gunnarsson 2009. Seasonal weather effects on a subarctic
capital breeder: common eiders in Iceland over 55 years. Climate
Research 38. 237–248.
30. Ólafur K. Nielsen & Jóhann Óli Hilmarsson 2012. Fuglalíf Tjarnarinnar
árið 2012. Skýrsla til garðyrkjustjóra. Reykjavík og Stokkseyri. 17 bls.
31. Sverrir Thorstensen, Ævar Petersen, Þórey Ketilsdóttir & Snævarr Örn
Georgsson 2011. Fuglalíf í óshólmum Eyjafjarðarár: Könnun 2010 með
samanburði við fyrri ár. Unnið fyrir umhverfisnefnd Akureyrarbæjar.
Náttúrufræðistofnun Íslands, Skýrsla NÍ –11003.
32. Koenig, W.D. 1999. Spatial autocorrelation of ecological phenomena.
Trends in Ecology and Evolution 14. 22–26.
33. Coulson, J.C. 2010. A long-term study of the population dynamics of
common eiders Somateria mollissima: why do several parameters fluctu-
ate markedly? Bird Study 57. 1–18.
34. Coulson, J.C. 1984. The population dynamics of the eider duck Somateria
mollissima and evidence of extensive non-breeding by adult ducks. Ibis
126. 525–543.
35. Rodionov, S.N. 2004. A sequential algorithm for testing climate regime
shifts. Geophys. Res. Lett. 31, L09204, doi:10.1029/2004GL019448.
36. Árni Snæbjörnsson 1988. Um dúntekju á Íslandi fyrr og nú. Freyr 84.
564–567.
37. Öst, M., Lehikoinen, A., Jaatinen, K. & Kilpi, M. 2011. Causes and
consequences of fine-scale breeding dispersal in a female-philopatric
species. Oecologia 166. 327–336.
38. Halldór W. Stefánsson & Skarphéðinn Þórisson 1999. Fuglaathuganir í
Reyðarfirði vegna fyrirhugaðs álvers. Náttúrustofa Austurlands. Skýrsla.
18 bls.
39. Arnþór Garðarsson 2006. Nýlegar breytingar á fjölda íslenskra bjargfugla.
Bliki 27. 13–22.
40. Erpur Snær Hansen, Hálfdán Helgi Helgason, Elínborg Snædís Pálsdóttir,
Bérengère Bougué & Marinó Sigursteinsson 2009. Staða lundastofnsins í
Vestmannaeyjum 2009. Fuglar 6. 46–48.
41. Freydís Vigfúsdóttir, Tómas G. Gunnarsson & Jenny A. Gill 2013. Annu-
al and between-colony variation in productivity of Arctic Terns in West
Iceland. Bird Study 60. 289–297.
42. Kristján Lilliendahl, Erpur Snær Hansen, Valur Bogason, Marinó
Sigursteinsson, Margrét L. Magnúsdóttir, Páll M. Jónsson, Hálfdán H.
Helgason, Gísli J. Óskarsson, Pálmi F. Óskarsson & Óskar J. Sigurðsson
2013. Viðkomubrestur lunda og sandsílis við Vestmannaeyjar.
Náttúrufræðingurinn 83. 65–79.
43. Valur Bogason & Kristján Lilliendahl 2009. Rannsóknir á sandsíli.
Hafrannsóknir 145. 36–41.
44. Anna H. Ólafsdóttir & Rose, G.A. 2012. Influences of temperature,
bathymetry and fronts on spawning migration routes of Icelandic cape-
lin (Mallotus villosus). Fisheries Oceanography 21. 182–198.
45. Ólafur K. Pálsson, Ástþór Gíslason, Björn Gunnarsson, Hafsteinn G.
Guðfinnsson, Héðinn Valdimarsson, Hildur Pétursdóttir, Konráð
Þórisson, Sólveig R. Ólafsdóttir & Sveinn Sveinbjörnsson 2014.
Meginþættir í vistkerfi Íslandshafs og breytingar á lífsháttum loðnu.
Náttúrufræðingurinn 84. 4–18.
46. Jón Sólmundsson, Einar Jónsson & Höskuldur Björnsson 2007. Aukin
útbreiðsla skötusels við Ísland. Náttúrufræðingurinn 75. 13–20.
47. Jón Sólmundsson, Einar Jónsson & Höskuldur Björnsson 2010. Phase
transition in recruitment and distribution of monkfish (Lophius piscatori-
us) in Icelandic waters. Marine Biology 157. 295–305.
48. Steinar I. Matthíasson, Friðrik Arngrímsson, Sigurjón Arason, Sveinn
Sveinbjörnsson & Þórhallur Ottesen 2009. Vinnuhópur um makrílveiðar
skipaður af sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra. Greinargerð. 35 bls.
49. Hafrannsóknastofnunin 2011. Loðna Mallotus villosus. Hafrannsóknir
159. 66–68.
50. Jón Einar Jónsson 2015 (handrit í yfirlestri). Eru tengsl milli loðnustofnsins
og æðarvarps?
51. Arnþór Garðarsson 1982. Endur og aðrir vatnafuglar. Bls. 77–116 í:
Fuglar (ritstj. Arnþór Garðarsson). Rit Landverndar 8. Landvernd,
Reykjavík.
52. Laursen, K., Asferg, K.S., Frikke, J. & Sunde, S. 2009. Mussel fishery
affects diet and reduces body condition of Eiders Somateria mollissima in
the Wadden Sea. Journal of Sea Research 62. 22–30.
53. Waldeck, P. & Larsson, K. 2013. Effects of winter water temperature on
mass loss in Baltic blue mussels: Implications for foraging sea ducks.
Journal of Experimental Marine Biology and Ecology 444. 24–30.
NFr_3-4 2015_final.indd 151 30.11.2015 16:34