Náttúrufræðingurinn - 2015, Blaðsíða 53

145
Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags
2001–2007 eða því sem næst. Hér
bætast Rifgirðingar í hópinn með
árlegar talningar frá og með 1993.
Hópur C. Á árunum 2001–
2003 hófust talningar í síðustu 13
æðarvörpunum og má því byggja
tímabilið 2001–2007 á samtölu allra
40 æðarvarpana.
Vörpum í hópum B og C var
öllum bætt við landsvísitöluna á
sama tíma, þ.e. frá og með 2001.
Þegar niðurstöður 2001–2007 í
hópum A, B og C voru lagðar
saman fékkst samtala byggð á
öllum 40 æðarvörpunum. Til að
bæta vörpum úr hópum B og C
við vörpin úr hópi A og reikna
landsvísitölu 1977–2007 var fjöldi
hreiðra ársins 2001 endurreiknaður
sem 100 í samanlögðum öllum 40
æðarvörpunum og seinustu sjö
árin reiknuð með hlutfallslegum
breytingum áranna 2001–2007 út frá
samtölu allra æðarvarpanna.
Til að gefa heildarmynd á land-
svísu var reiknað vegið meðaltal
landsvísitölunnar með raðbundnu
t-prófi (e. sequential t-test analysis
of regime shifts; STARS-forritið)35
en með slíkum útreikningi má
einfalda tímasetningu meiriháttar
stofnbreytinga og greina auk þess
hversu lengi stöðugleikatímabil
hafa varað. Í aðferðinni eru notaðar
raðir af t-prófum til að finna
tölfræðilega mismunandi tímabil í
gögnunum. Gengið var úr skugga
um normaldreifingu talnanna fyrir
t-prófin með því að keyra aðhvarf:
landsmeðaltal=ártal. Leifarnar úr
aðhvarfinu voru normaldreifðar
(Shapiro-Wilkʼs: W=0,97 og
P=0,34) og því var ekki þörf á að
arkarsínusbreyta prósentutölunum
fyrir t-prófin. Ákveðið var að
fara ekki aftur fyrir 1977 með
landsvísitöluna, þar sem einungis
eru til tölur úr fimm æðarvörpum
fyrir 1977, samanborið við 16
æðarvörp 1977–2007.
Niðurstöður
Alls söfnuðust gögn um fjölda
hreiðra í 5–101 ár frá 40 æðar-
vörpum. Mest fékkst af upp-
lýsingum úr Breiðafirði en
25 gagnaraðir (63% allra varpa)
komu þaðan. Gögn fengust úr
þremur öðrum landshlutum,
Norðurlandi (einkum Hrísey og
Laxamýri), Vestfjörðum (Arnarfirði
og Dýrafirði) og Suðvesturlandi.
Lengd gagnaraðanna var afar
mismunandi en þó má greina
ákveðna tímabilaskiptingu því að
talningar hófust víða á svipuðum
tíma. Þær tvær lengstu náðu aftur
til aldamótanna 1900. Næsta tímabil
hófst 1955–1961 og það þriðja 1975–
1981. Flestar talningarnar (56%)
hófust árið 1989 eða síðar, þar af
margar um aldamótin 2000. Frá og
3. mynd. Fjöldi æðarhreiðra í Vestureyjum á Breiðafirði, ásamt Hergilsey, 1958–2008. Talið var
árlega í öllum vörpum nema í Hvallátrum þar sem árlegar talningar hófust 1982 og í Hergilsey
en þar hófust þær 1994. Óbrotnar línur tákna æðarvörp með samfelldar, árlegar talningar en
tákn án línu sýna æðarvörp þar sem vantar viss ár eða árabil. – Nest counts for common eider
in colonies in Vestureyjar in Breiðafjörður Bay 1958–2007. Counts were annual in all colonies
except Hvallátur where annual counts began in 1982 and in Hergilsey where they began in
1994. Lines indicate colonies with annual counts, whereas symbols indicate colonies with years
missing from the data series.
2. mynd. Talningar á fjölda æðarhreiðra í Brokey og Rifgirðingum 1900–2007. Talið var stopult
í Rifgirðingum en árlega í Brokey. Óbrotnar línur tákna æðarvörp með samfelldar, árlegar
talningar en tákn án línu sýna æðarvörp þar sem vantar viss ár eða árabil. – Nest counts
1900–2007 for common eider in Rifgirðingar and Brokey islands, in Breiðafjörður Bay, West-
Iceland. Counts were sporadic in Rifgirðingar but annual in Brokey. Lines indicate colonies
with annual counts, whereas symbols indicate colonies with years missing from the data series.
NFr_3-4 2015_final.indd 145 30.11.2015 16:34