Læknablaðið - 01.09.2016, Blaðsíða 25

LÆKNAblaðið 2016/102 393
Inngangur
Sýkingar eru einn alvarlegasti fylgikvilli liðskiptaað-
gerða og meðferðin krefst langrar legu á sjúkrahúsi, er
mjög kostnaðarsöm og hefur neikvæð áhrif á lífsgæði.1
Tíðni sýkinga í gerviliðum í hnjám var 1,4% í nýlegri
finnskri rannsókn.2 Staphylococcus aurues og kóagúlasa
neikvæðir stafýlókokkar eru algengustu sýkingar-
valdarnir.3 Flestar sýkingar koma upp á fyrstu þremur
mánuðunum eftir ísetningu á gervilið í hné en tíðn-
in minnkar verulega með tímanum.4 Erfitt er að sýna
fram á hvernig bakteríur sem valda sýkingum í gervi-
liðum komast inn í liðinn. Sú hugmynd er þó útbreidd
að það gerist oftast við aðgerðina þegar gerviliðnum
er komið fyrir þó einkennin komi ekki alltaf fram fyrr
en að einhverjum tíma liðnum.5 Sýkingar í gerviliðum
geta einnig verið blóðbornar en þær geta komið fram á
hvaða tíma sem er eftir aðgerð. Skilgreiningin á blóð-
borinni sýkingu er breytileg á milli rannsókna, sem og
tíðnin sem þær gefa upp. Í rannsókn sem náði til 478
tilfella í Svíþjóð töldust 20% vera blóðbornar sýkingar.4
Sýkingarvaldur getur einnig komist inn í liðinn með
beinum hætti en flestar rannsóknir gera ekki sérstak-
lega grein fyrir þessum hópi. Í fyrrgreindri rannsókn
frá Svíþjóð voru 5,7% tilvika talin vera afleiðing sýk-
inga í nærliggjandi vefjum meðal annars eftir skurðað-
gerðir á beinum og mjúkvefjum en í einu tilviki (0,2%)
eftir liðástungu og innspýtingu barkstera.
Tilfelli
Áttræður karlmaður með slitgigt og gervilið í báð-
um hnjám leitaði á bráðamóttöku eftir að hafa dottið
og hlotið áverka á vinstra hné. Maðurinn hafði fyrst
fengið gervilið í vinstra hné 14 árum áður. Vegna slits
og loss á gerviliðnum hafði verið gerð enduraðgerð
fimm árum fyrir núverandi komu þar sem skipt var
um sköflungs- og lærleggshluta gerviliðarins auk þess
Áttræður karlmaður fékk sýkingu í gervilið í hné eftir endurteknar lið-
ástungur. Stungið var á liðnum vegna liðblæðinga í kjölfar áverka á sin
fjórhöfðavöðva læris (m. quadriceps femoris) en sá áverki greindist þó
ekki í upphafi. Til að uppræta sýkinguna reyndist nauðsynlegt að fram-
kvæma staurliðsaðgerð. Tilfellið undirstrikar að gerviliðir eru næmir
fyrir sýkingum. Ígrunda þarf vandlega ákvörðun um að stinga á gervilið.
Nauðsynlegt er að hafa áverka á sin fjórhöfðavöðva læris í huga við áverka
sem valda liðblæðingu. Rætt er um sýkingar í gerviliðum með áherslu á
greiningu og fyrstu skref meðferðar.
ÁGRIP
sem bætt var við plasthluta á hnéskelina. Verkirnir sem
hann hafði verið með löguðust eftir enduraðgerðina.
Skoðun á bráðamóttöku leiddi í ljós liðblæðingu
(hemarthrosis) en engin beinbrot greindust á röntgen-
mynd. Engin greining var ákvörðuð né sértæk meðferð
veitt. Í kjölfarið leitaði hann endurtekið á heilsugæslu-
stöð vegna vökvasöfnunar í hnénu. Á 7 vikna tímabili
var stungið 20 sinnum á liðnum og blóðugur liðvökvi
tæmdur út.
Sex vikum eftir síðustu ástunguna leitaði hann
á bráðamóttöku á ný vegna verks í vinstra hné sem
byrjaði skyndilega sólarhring áður. Hann var hitalaus
(37,6° C). Talsverður vökvi var í liðnum auk þess sem
húðin umhverfis var rauð og heit. CRP mældist 142
mg/L. Framkvæmd var liðástunga og í liðvökvanum
voru 26.000 hvít blóðkorn/µL, þar af voru daufkyrn-
ingar 93%. Liðvökvinn var sendur í bakteríuræktun.
Sjúklingurinn lagðist inn á smitsjúkdómadeild og fékk
vankómýcín í æð. Liðurinn var hreinsaður á skurð-
stofu þremur dögum eftir innlögn. Ræktanir sem tekn-
ar voru í aðgerðinni voru neikvæðar en kóagúlasa-nei-
kvæðir stafýlókokkar ræktuðust úr liðvökvanum frá
ástungunni og voru þeir næmir fyrir kloxacillíni sem
sjúklingurinn var þá meðhöndlaður með í æð í tvær
vikur. Að því búnu útskrifaðist hann á ofloxacín-töfl-
um og rífampicín-hylkjum.
Rúmum mánuði síðar kom hann til eftirlits. Hann
hafði haft verki í hnénu og það var enn nokkuð bólgið.
Við skoðun kom fram að sin fjórhöfðavöðva læris var
slitin. Vegna þess hversu langt var liðið frá áverkan-
um hafði vöðvinn dregist saman og bilið á milli enda
sinarinnar var því orðið stórt. Við slíkar aðstæður er
talsvert erfitt að gera við sinina. Án réttigetu hefði
nýr gerviliður sem hluti af skurðmeðferð vegna sýk-
ingarinnar hins vegar ekki nýst sjúklingnum nema
að takmörkuðu leyti. Til greina kom að framkvæma
Greinin barst
16. nóvember 2015,
samþykkt til birtingar
30. maí 2016.
Höfundar hafa
útfyllt eyðublað um
hagsmunatengsl.
Sýking í gervilið í hné eftir
endurteknar liðástungur
Eyþór Örn Jónsson1, Hera Jóhannesdóttir2, Anna Stefánsdóttir3
Höfundar eru öll læknar.
1Bæklunarskurðdeild
Sahlgrenska
háskólasjúkrahússins
í Gautaborg, Svíþjóð,
2bæklunarskurðdeild
Landspítala,
3bæklunarskurðdeild
háskólasjúkrahússins á
Skáni, Svíþjóð.
http://dx.doi.org/10.17992/lbl.2016.09.97 S J Ú K R A T I L F E L L I
Fyrirspurnir: Eyþór Örn Jónsson, eythororn@gmail.com
PRALUENT®:
Ný kólesteróllækkandi
meðferð1
Muliggjør LDL-C måloppnåelse1
alirokumab
Algengar aukaverkanir: Húð: Kláði. Öndunarfæri: Einkenni frá efri öndunarvegi þ.á.m. verkur í munnkoki,
nefrennsli og hnerri. Annað: Viðbrögð á stungustað þ.á.m. hörundsroði/roði, kláði, þroti, verkur/eymsli5
Ef fram koma alvarleg ofnæmisviðbrögð skal hætta meðferð og hefja viðeigandi einkennameðferð. Notið með varúð hjá
sjúklingum með alvarlega skerta lifrar- eða nýrnastarfsemi6
Ábending: Praluent er ætlað, til viðbótar við ákveðið mataræði, til notkunar hjá fullorðnum með frumkomna
kólesterólhækkun í blóði (arfblendna ættgenga kólesterólhækkun og kólesterólhækkun sem ekki er arfgeng)
eða blandaða blóðfituröskun: í samhliðameðferð með statíni eða statíni með öðrum blóðfitulækkandi
meðferðum hjá sjúklingum sem ná ekki viðmiðunarmörkum LDL-kólesteróls með hámarks þolanlegum
skammti af statíni eða, í einlyfjameðferð eða samhliða öðrum blóðfitulækkandi meðferðum hjá sjúklingum sem
ekki þola statín eða mega ekki nota statín. Ekki hefur enn verið sýnt fram á áhrif Praluent á hjarta-og
æðasjúkdóma og dauðsföll vegna þeirra.1
1. PRALUENT SPC. 2107.2016 punkt 4.1. 2.PRALUENT SPC 21.07.2016 punkt 5.1. 3. Cannon CP, Cariou B, Blom D et al. Efficacy and safety of alirocumab
in high cardiovascular risk patients with inadequately controlled hypercholesterolaemia on maximally tolerated doses of statins: the ODYSSEY COMBO II
randomized controlled trial. Eur Heart J. 2015; 36(19):1186-94. 4. Robinson JG, Farnier M, Krempf M et al. Efficacy and Safety of Alirocumab in Reducing Lipids
and Cardiovascular Events. N Engl J Med 2015;372:1489-99. 5. PRALUENT SPC 21.07.2016 punkt 4.8 6. PRALUENT SPC 21.07.2016 kafli 4.4* Samanborið við
lyfleysu eða ezetimib, sem viðbót við statin.
SANO.ALI.16.09.0001
Vistor hf, Hörgatúni 2, 210 Garðabæ, sími: 535-7000. www.vistor.is
ÖFLUG VIÐBÓT
VIÐ STATÍN TIL
LÆKKUNAR Á
LDL-C *…
… OG ENN ÖFLUGRI
MEÐFERÐ EF ÞÖRF
KREFUR2,3,4
ALLT AÐ 61% LÆKKUN Á
LDL-C BORIÐ SAMAN VIÐ
GRUNNLÍNU,
sem viðbót við hæsta skammt
af statíni sem þolist2,4