Læknablaðið - 01.09.2016, Síða 30

398 LÆKNAblaðið 2016/102
U M F J Ö L L U N O G G R E I N A R
Í maíhefti Læknablaðsins 2014 sagði Eiríkur
Jónsson þvagfæraskurðlæknir frá því í
leiðara að í nær öllum háskólasjúkrahús-
um Norðurlanda hefðu svonefndir að-
gerðaþjarkar verið teknir í notkun. Þjarki
er þýðing á enska orðinu robot en slík
tækni hefur víða leyst mannshöndina af
hólmi og/eða auðveldað henni störfin.
Eiríkur var að segja frá fjársöfnun sem
þá var hafin fyrir kaupum á þjarka fyrir
Landspítalann.
Nú er fjársöfnuninni löngu lokið með
miklum og góðum árangri. „Landspít-
alinn fékk að gjöf meira en helming kaup-
verðsins sem var um 300 milljónir króna,“
segir kollegi Eiríks, Rafn Hilmarsson. Og
tækið hefur þegar sannað ágæti sitt því frá
því fyrsta aðgerðin var gerð með Da Vinci-
þjarkanum á skurðdeild Landspítalans
í ársbyrjun 2015 hafa verið gerðar 180
aðgerðir og árangurinn verið framar
vonum, að sögn Rafns.
„Hugmyndin að því að fá aðgerða-
þjarka til Íslands kviknaði fyrir nokkrum
árum. Ég hafði verið að vinna með svona
tæki í sérnámi mínu í Svíþjóð og ræddi við
kollega mína hér hvort það væri mögulegt
að innleiða þessa tækni hér. Niðurstaðan
varð sú að doka við þar til hingað væri
kominn maður sem kynni að vinna með
tækið. Það gerðist svo 2013 þegar ég kom
heim að loknu námi. Þá fór fjársöfnun
af stað undir forystu Eiríks og hún bar
þann árangur að hægt var að panta tækið
haustið 2014.
Þá þurfti að undirbúa heilmikið, ekki
síst innrétta skurðstofuna svo hún pass-
aði fyrir tækið. Það sýnir hvað við erum
í gömlu húsi að gólfin þoldu ekki svona
þung tæki, það var engin járnabinding í
þeim. Þess vegna þurfti að setja járnbita
undir gólfið,“ segir hann.
Það var þó ekki mikilvægast því það
þurfti að þjálfa upp teymi fólks til að
vinna við tækið, skurðhjúkrunarfræðinga,
sjúkraliða, svæfingalækna og fleiri, auk
skurðlækna. Því var að mestu lokið í
byrjun árs 2015 og þann 20. janúar það ár
var fyrsta aðgerðin gerð í þjarkanum.
Notkunin breiðist út
– Hverjir nota þjarkann mest?
„Þvagfæraskurðdeildin hefur verið
virkust í að nota tækið. Á hennar vegum
hafa verið gerðar um 150 aðgerðir og
þar eru þrír skurðlæknar sem vinna við
tækið. Nú eru langflestar flóknari aðgerðir
deildarinnar gerðar í þjarkanum, svo sem
vegna krabbameins í nýrum, þvagblöðru
eða blöðruhálskirtli. Á kvennadeildinni
er starfandi öflugt teymi og á þess vegum
hafa verið gerðar 25 aðgerðir, svo sem leg-
nám og aðgerðir vegna krabbameins í legi
og eggjastokkum. Svo hafa verið gerðar
7 hjartaaðgerðir, einkum á kransæðum,
og barnaskurðdeildin hefur einnig notað
þjarkann.
Þjarkinn
ann
sér ekki
hvíldar
■ ■ ■ Þröstur Haraldsson
– Rætt við Rafn Hilmarsson þvagfæraskurðlækni á Landspítala
um innleiðingu aðgerðaþjarka á skurðdeildum spítalans
Hér situr Rafn við Da Vinci-
þjarkann á Landspítala.
Þjarkinn kostaði 300 milljónir
og hefur sannað ágæti sitt: á
skurðdeild Landspítalans hafa
verið gerðar 180 aðgerðir með
honum frá því í ársbyrjun
2015.
Allar ljósmyndirnar í greininni
tók Þorkell Þorkelsson.