Læknablaðið - 01.09.2016, Blaðsíða 31

LÆKNAblaðið 2016/102 399
U M F J Ö L L U N O G G R E I N A R
Notkunin er því vaxandi og breiðist
út um deildirnar. Til dæmis eru skurð-
læknar sem gera aðgerðir vegna ristil- og
endaþarmskrabbameins í startholunum að
hefja notkun þjarkans. Gangi það vel eykst
notkunin verulega. Þetta hefur því undið
upp á sig rólega og með skynsamlegum
hætti, raunar gengið ótrúlega vel. Það hafa
engin tæknileg vandamál komið upp og
aðgerðirnar gengið mjög vel.“
Ísland of lítið fyrir þjarkann?
Þennan góða árangur má fyrst og fremst
þakka einstaklega hæfu starfsfólki á
skurðstofunum og deildunum sem sinna
sjúklingunum. „Það var það sem menn
höfðu haft mestar áhyggjur af, að þetta
væri svo nýtt og flókið og Ísland væri
raunar of lítið fyrir þessa tækni, hér væri
of fátt fólk og að hæft starfsfólk fengist
ekki. Framleiðendur tækisins höfðu líka
áhyggjur af þessu og voru efins um hvort
þeir ættu að selja okkur tækið. Þeim var
annt um orðstír sinn og vildu ekki að tæk-
in þeirra væru misnotuð.
Ég hef unnið með þessi tæki frá því
þau voru innleidd í Svíþjóð og get staðfest
að þetta ferli hefur gengið margfalt betur
en það sem ég hef séð annars staðar. Það
endurspeglar enn og aftur hversu hæft
starfsfólk er hér. Það er snöggt að tileinka
sér nýja hluti og gengur rösklega til
verks,“ segir Rafn.
Við aðgerð með þjarkanum starfa álíka
margir og við hefðbundnar aðgerðir: aðal-
skurðlæknir situr við stjórntækið sem er í
hliðarherbergi og hefur annan skurðlækni
sér til aðstoðar. Í sjálfri skurðstofunni
starfa tveir skurðhjúkrunarfræðingar,
svæfingarlæknir og svæfingarhjúkrunar-
fræðingur. Þetta er grunnteymið á skurð-
stofunni en við það bætast eftir þörfum
sjúkraliðar og þeir sem sinna sýnatökum.
Þjarkinn er í sjálfu sér bara tæki til að
gera flóknari aðgerðir með kviðsjá, það er
í stað þess að opna stóran skurð eru gerð
lítil göt fyrir armana fjóra á þjarkanum,
þrjá skurðarma og einn með myndavél.
Aukin nákvæmni og öryggi
– Hverju breytir þessi tækni fyrir starfsfólkið?
„Það er talsverður munur á vinnuað-
stöðu læknisins. Í stað þess að standa við
skurðarborðið, bogra yfir sjúklingnum og
sjá oft ansi takmarkað hvað maður er að
gera situr læknirinn í þægilegri stellingu á
stól og hefur þar af leiðandi meiri orku og
úthald í fleiri eða lengri aðgerðir.
Nákvæmnin er mikil. Það helgast með-
al annars af því að myndgæðin eru mikil
og hægt að stækka myndina þannig að
maður sér vel hvað maður er að gera og
allt í þrívídd sem skiptir gríðarlega miklu
máli. Sjálf skurðáhöldin eru mjög smá
og hreyfanleg og hægt að fara með þau
inn í lítil rými og athafna sig á þröngu
svæði. Þetta eru eins og örsmáar hendur
sem hægt er að koma inn á afskekktari
staði í sjúklingnum. Það þýðir að hægt er
að framkvæma flóknari hluti, svo sem að
sauma á stöðum sem erfitt er að komast
að.“
– En fyrir sjúklinginn?
Þjarkinn að störfum, aðstoðarskurðlæknir fylgist með aðgerðinni á stórum skjá.