Morgunblaðið - 08.12.2016, Blaðsíða 2

2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 8. DESEMBER 2016
Bir
tm
eð
fyr
irv
ar
au
m
pr
en
tvi
llu
r.
He
im
sfe
rð
ir
ás
kil
ja
sé
rr
étt
til
lei
ðr
étt
ing
aá
slí
ku
.A
th.
að
ve
rð
ge
tur
br
ey
st
án
fyr
irv
ar
a.
20. des. í 13 nætur eða
22. des. í 10 nætur Flugsæti frá kr.79.900
Báðar leiðir
Síðustu sætin í sólina um jólin
GRAN CANARIA /
LA PALMA
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fulltrúar ritstjóra Sigtryggur Sigtryggsson sisi@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson aij@mbl.is Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson ritstjorn@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson menning@mbl.is
Viðskipti Sigurður Nordal vidskipti@mbl.is Íþróttir Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Jón Pétur Jónsson netfrett@mbl.is Smartland Marta María Jónasdóttir smartland@mbl.is Umræðan | Minningar mbl.is/senda grein Prentun Landsprent ehf.
„Ég gengst við því að vera það sem
þú kallar höfundur jólabragðsins,“
segir Guðmundur Mar Magnússon
bruggmeistari hjá Ölgerðinni. Þar
á bæ eru vélarnar nú keyrðar stans-
laust og appelsín og malt framleitt í
stórum skömmtum. Þessir tveir
drykkir, blandaðir í jöfnum hlut-
föllum, eru íslenska jólablandið.
Það þekkja allir enda hefur það
verið í framleiðslu í 61 ár.
Hjá Ölgerðinni áætla menn að
magnið af malti og appelsíni sem
fer á markað á yfirstandandi jóla-
vertíð sé á aðra milljón lítra.
„Framleiðsla eins og þessi á sér
hvergi hliðstæðu erlendis, segir
Guðmundur sem kveðst öðru hverju
fá erindi frá neytendum. Sumir vilji
koma þakklæti á framfæri en aðrir
beri upp spurningar. Hvort áfengi
sé í jólablandinu sé klassísk spurn-
ing og svarið sé að það sé áfengi í
malti og sé það um 1% af rúmmáli.
Öllu ætti því að vera óhætt.
„Ég helli appelsíninu á undan
maltinu í glasið eða könnuna, því þá
eru minni líkur á því að froðan af
maltinu rjúki upp og fljóti út af.
Þetta er þýðingarmikið atriði, segir
Guðmundur Mar Magnússon að síð-
ustu. sbs@mbl.is
Appelsínið
sé á undan
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Annir í Ölgerðinni og jólablandið lagað í milljónum lítra
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Aukinnar bjartsýni gætir meðal
launþega í Flóafélögunum svo-
nefndu, samkvæmt niðurstöðum
nýrrar Gallup-könnunar ef borið er
saman við eldri kannanir. Aldrei hafa
færri mælst án atvinnu eða á upp-
sagnarfresti en þrátt fyrir aukna
spennu á vinnumarkaði lengist
vinnutími fólks ekki almennt.
Könnunin var gerð meðal félags-
manna í fjórum stéttarfélögum á suð-
vesturhorni landsins með samanlagt
tæplega 31 þúsund félagsmenn en
þau eru Efling, Hlíf, VSFK í Kefla-
vík og Stéttarfélag Vesturlands.
Fram kemur að meirihluti félags-
manna telur að svigrúm sé til að
hækka launin enn frekar. Um þriðj-
ungur svarenda fór í launaviðtal á
síðasta ári og af þeim sögðu um 60%
að það hefði skilað sér í launahækkun
umfram kjarasamningsbundnar
hækkanir.
Í samantekt Eflingar um nið-
urstöðurnar er á það bent að ein-
ungis 43% félagsmanna Eflingar búa
í eigin húsnæði og tæplega 63% svar-
enda safna séreignarsparnaði núna.
„Þrátt fyrir almenna bjartsýni eru
einnig neikvæðar niðurstöður í könn-
uninni og má þar benda á að fjórir af
hverjum fimm fá hvorki vaxtabætur
né húsaleigubætur og hópur leik-
skólastarfsmanna sker sig úr fyrir
óánægju með kjör sín.“
9,2% félagsmanna í Eflingu og
8,8% félagsmanna í Hlíf segjast
safna skuldum og 8,3% Eflingar-
félaga segja enda nást saman með
naumindum. Ríflega þriðjungur seg-
ir heimilið nota sparifé til að ná end-
um saman.
Frá vinnu vegna veikinda
Þegar spurt var hvort svarendur
hefðu verið frá vinnu einn dag eða
lengur vegna eigin veikinda á síðustu
3 mánuðum kemur í ljós að hlutfallið
er stærst meðal starfsmanna í fisk-
vinnslu en 67,3% þeirra voru frá
vinnu vegna veikinda einn dag eða
lengur á seinustu 3 mánuðum. Lægst
var hlutfallið meðal skrifstofufólks
og sérfræðinga sem voru sjaldnar frá
vinnu af þessum sökum en aðrir hópa
eða 31,6%.
Dregið hefur úr fjárhags-
áhyggjum launþega í stéttarfélög-
unum á umliðnum árum Núna segj-
ast 14% hafa mjög miklar
fjárhagsáhyggjur samanborið við um
20% í könnunum á liðnum árum og
24,7% segjast nú hafa frekar miklar
áhyggjur. 15,5% hafa hins vegar
mjög litlar eða engar áhyggjur og
hefur sá hópur tvöfaldast að stærð
frá könnun 2014.
Heildarlaun karla eru að meðaltali
119 þúsund kr. hærri en heildarlaun
kvenna fyrir fullt starf og fram kem-
ur að starfsmenn á leikskólum eru
með lægstu heildarlaunin að með-
altali fyrir fullt starf eða 330.000 kr.
Bjartsýnni og færri án vinnu
 Félagar í Flóafélögunum segja svigrúm til launahækkana skv. nýrri launakönnun
 60% þeirra sem fóru í launaviðtal fengu launahækkun umfram kjarasamninga
„Afkoma ríkissjóðs hefur batnað ár
frá ári eftir að sjálfvirk skuldasöfn-
un var stöðvuð með fjárlögum árs-
ins 2014,“ sagði Bjarni Benedikts-
son, fjármála- og efnahagsráðherra,
er hann mælti fyrir fjárlagafrum-
varpi ársins 2017 við 1. umræðu um
það á Alþingi í gær. Bætti hann við
að þetta væri fjórða árið í röð sem
gert væri ráð fyrir hallalausum
rekstri ríkissjóðs.
„Leiðarstef ríkisstjórnarinnar
hefur verið að viðhalda efnahags-
legum stöðugleika og treysta um-
gjörð opinberra fjármála,“ sagði
Bjarni og tók fram að stefnan hefði
verið að einfalda skattkerfið, draga
úr undanþágum og auka jafnræði.
„Það sem við höfum í höndunum
er fjárlagafrumvarp sem lagt er
fram þegar vel árar hjá Íslend-
ingum. Tekjur eru að vaxa og við
erum að fá aukið svigrúm til að
gera betur á flestum stigum.“
Katrín Jakobsdóttir, formaður
Vinstri grænna, spurði Bjarna
hvort skynsamlegt væri að ráðast í
skattalækkanir á sama tíma og
uppsöfnuð þörf væri á auknum
framlögum til rekstrar og opin-
berrar fjárfestingar. Jafnframt
væru merki um vaxandi þenslu í
hagkerfinu.
Bjarni sagði að ákveðið hefði
verið að hafa skattabreytingar
þrepaskiptar til að áhrifin kæmu
ekki fram öll í einu. „Ég tel að það
hafi verið ábyrg nálgun,“ sagði
hann.
Nefndi hann að lækkun neðsta
þreps væri mikilvæg kjarabót,
einnig brottfall miðþrepsins. Hann
sagði ráðstafanirnar hafa 3,8 millj-
arða áhrif á fjárlögin og það væru
„algjör lágmarksáhrif í stóra sam-
hengi hlutanna“.
Katrín greindi frá því að sam-
gönguáætlun væri ekki hluti af
fjárlögunum og spurði hvernig ætti
að afla tekna fyrir þeirri fjárfest-
ingu.
„Við erum að leggja til að krónu-
tölugjöld hækki á næsta ári um-
fram verðlag. Í því felst mótvægis-
aðgerð. Við verðum að kunna okkur
magamál í útgjöldum. Við getum
ekki gert allt í einu,“ sagði Bjarni.
Fjölmargir þingmenn tóku til
máls við fjárlagaumræðurnar, sem
voru eina málið á þingfundi Al-
þingis í gær. »6
Stöðugleiki er leiðarstefið
Morgunblaðið/Golli
Þingstörfin í gang Nýkjörnir al-
þingismenn ræddu fjárlög næsta árs.
 Miklar umræður
um fjárlagafrum-
varpið á Alþingi
Þak er sett á kostnað fólks við heil-
brigðisþjónustu, samkvæmt drögum
að reglugerð sem velferðarráðu-
neytið hefur birt. Almennir not-
endur munu greiða að hámarki 50 til
70 þúsund krónur á ári og börn,
aldraðir og öryrkjar á bilinu 33 til 46
þúsund.
Í reglugerðinni, sem sett er sam-
kvæmt lögum sem samþykkt voru í
júní sl., er nákvæmlega kveðið á um
gjaldskrár fyrir veitta heilbrigð-
isþjónustu.
Við innleiðingu á nýju kerfi munu
greiðslur fólks fyrir heilbrigðisþjón-
ustu mánuðina á undan reiknast til
afsláttar. Kostnaðarþök í greiðslu-
þátttökukerfi sem reiknað er með að
taki gildi 1. febrúar verða því 49.200
fyrir almennan notanda með fullan
afslátt og 32.800 fyrir börn, aldraða
og öryrkja með fullan afslátt. Al-
mennur notandi þarf að greiða að
hámarki 69.700 kr. á ári, fyrir heil-
brigðisþjónustu sem lögin ná til, hafi
hann ekki öðlast fullan afslátt og ör-
yrkjar, aldraðir og börn 46.467 kr.
að hámarki.
Alþingi tryggi heimildir
Aukin útgjöld ríkisins hafa ekki
verið fjármögnuð að fullu. Í tilkynn-
ingu ráðuneytisins er vísað til skýr-
inga í frumvarpi til fjárlaga næsta
árs þar sem fram kemur að það
muni koma til kasta Alþingis að
tryggja nauðsynlegar útgjaldaheim-
ildir. Haft er eftir Kristjáni Þór Júl-
íussyni heilbrigðisráðherra að þeir
sem mest þurfi á heilbrigðisþjónustu
að halda séu varðir fyrir miklum út-
gjöldum, eins og lengi hafi verið
rætt um að gera. helgi@mbl.is
Þakið við
70 þúsund
kr. á ári
 Hámark útgjalda
til heilbrigðisþjónustu
Morgunblaðið/Ómar
Landspítali Hámark er sett á út-
gjöld fólks til heilbrigðisþjónustu.