Fréttatíminn - 29.07.2016, Blaðsíða 8

8 | FRÉTTATÍMINN | Föstudagur 29. júlí 2016
Alda Lóa Leifsdóttir
aldaloa@frettatiminn.is
Nina Faryna og Yaroslav Krayduba
koma frá Ternopil í Úkraínu, en ekki
Tsjernobyl, en muna auðvitað vel eft-
ir kjarnorkuslysinu sem skelfdi allan
heiminn árið 1986. Þau settust að á
Íslandi fyrir tólf árum og þrátt fyr-
ir stríð og atvinnuóöryggi í heima-
landinu hafa þau gengið í gegnum
sína stærstu þolraun hér á landi.
Anastasía, níu ára dóttir þeirra, er
um þessar mundir að ljúka tveggja
ára meðferð við hvítblæði. Bakgarð-
urinn á Flúðum á þessum sólardegi
ber svip af öðrum heimi og slavnesk-
ari, á dúklagt borðið í garðinum rað-
ar Nina bollastelli og heimabakaðri
eplaköku.
Jólasveinalandið Ísland
En förum aftur um þrettán ár þegar
Yaroslav, tæplega þrítugur, var stadd-
ur á ferðaskrifstofu í Ternopil. „Það
var erfitt í Úkraníu og allir að leita
að vinnu og ég spurði starfsmann-
inn á ferðaskrifstofunni hvert ég ætti
að fara í vinnuleit. Þá ráðlagði hann
mér að fara til Írlands eða Íslands,
þar væri hægt að finna nóga vinnu.
Ég ákvað að athuga fyrst Ísland og
hann lét mig fá nafn og heimilisfang
á úkraínskri konu sem bjó um tíma
hérna á Flúðum. Konan hjálpaði mér
og ég fékk vinnu á bóndabæ fyrir
utan Flúðir og sótti um atvinnueyfi
og flutti hingað með Ninu og Vitaliy,
son okkar,“ segir Yaroslav.
Nina vissi nánast ekkert um Ís-
land. „Í huga okkar í Úkraínu er Ís-
land einskonar jólasveinaland með
hreindýrum en engum íbúum.“ Nina
segir að þetta með fólksfæðina sé
vissulega rétt og hún hafi verið ein-
mana í byrjun, en núna hlær hún að
þessu af því að henni finnst ágangur-
inn á Flúðir um helgar fara fram úr
öllu hófi. Vitaliy unglingurinn á
heimilinu, vinnur í einu búðinni á
Flúðum. Hann gaf sér andartak til
þess að hlaupa heim í myndatöku en
er svo rokinn aftur að sinna túrist-
um helgarinnar.
Ástfangin í Síberíu
„Við kynntumst í Síberíu, 5000 km
frá Úkraínu fyrir tuttugu árum,“
segja þau og brosa. Nina eldaði í
mötuneyti fyrir starfsmenn hjá
byggingarfyrirtæki í olíubænum
Khanty-Mansiysk á árunum 1992-97.
„Ég var í eldhúsinu og Yaroslav var
Hjartað í Úkraínu
en á Flúðum á ég heima
Kokkurinn Nina Faryna og eiginmaður hennar,
Yaroslav Krayduba, smiður frá Ternopil í
Úkraínu, hafa búið á Flúðum í tólf ár og starfað
við gróðurhúsin þar. Þau voru á barnsaldri þegar
kjarnorkuslysið í Tsjernobyl átti sér stað og eftir
skólagöngu sína í Ternopil störfuðu þau bæði um
tíma í Síberíu. Í Donbass héraðinu í Úkraínu geisar
nú stríð og heima hjá þeim í vestur-Úkraínu er
atvinnuóöryggi, en stærstu baráttuna háðu þau
heima á Flúðum þegar þau horfðu á barnið sitt
veikjast af krabbameini.
Vitaliy, Nina, Anastasía
og Jaroslaw. Um helgar
kennir Nina þeim Vitaliy
og Anastasíu úkraínsku
til þess að þau geti talað
við afa og ömmu.
Myndir | Alda Lóa
ungur smiður í sumarafleysingum og
við urðum skotin í hvort öðru.“
Þegar Nina og Yaroslav unnu í
borginni Khanty-Mansiysk var að-
staðan slæm, gömul timburhús með
útiklósettum og rottugangi sem gat
verið hráslagalegt í mínus 50 gráðum
á veturna.
„Við unnum hjá úkraínskum verk-
taka ásamt úkraínsku verkafólki
sem sá um viðhald á þessum húsum.
Þegar við skoðuðum borgina á netinu
fyrir stuttu er þetta allt önnur borg
í dag, mjög nýtískuleg,“ segir Yaros-
law. Þar sem einu sinni voru nokkr-
ir timburkofar í Khanty-Mansiysk
eru núna hallir, háhýsi og listasöfn
og menningarviðburðir haldnir fyr-
ir olíupeningana. Þar á meðal kvik-
myndahátíðin í Khanty-Mansiysk þar
sem íslenskar kvikmyndir hafa unnið
til verðlauna.
Fyrir og eftir Sovét
Þau Nina og Yaroslav giftu sig í rétt-
trúnaðarkirkjunni og bjuggu tvö ár
í Ternopil. En eftir að Úkraína varð
sjálfstæð árið 1991 og ríkiseignir seld-
ar og verksmiðjunum lokað, sat fólk
upp atvinnulaust. Jaroslaw segir að
ekkert atvinnuleysi hafi verið á sovét-
-tímum Úkraínu og „fólk fékk útborg-
að en það var ekkert í búðunum sem
hægt var að kaupa.“
Við sjálfstæðið undan Sovétríkj-
unum fylltust búðirnar hinsvegar af
vörum sem enginn átti síðan pen-
inga til þess að kaupa. „Foreldrar
mínir voru með vinnu, hjúkrunar-
kona og bílstjóri, en fengu kannski
ekki laun í tvo eða þrjá mánuði,“
segir Nina. „Þau voru kannski ekki
að deyja en þetta var erfitt og hef-
ur ekki lagast mikið.“ Yaroslaw vill
meina að ástandið hafi batnað: „Fólk
er með vinnu í dag en launin eru
ennþá lág.“
Lærði íslenku í fjósinu
„Vitaliy okkar var þriggja ára þegar
við komum til Íslands 2003 og planið
var alltaf að fara heim þegar hann
byrjaði í skóla. Við vorum að safna
fyrir húsi í Ternopil. Ég fékk vinnu
í fjósinu á bóndabænum þar sem
Yaroslaw var að smíða. Mig langaði
svo að kynnast einni stúlkunni sem
var að vinna með mér þannig að ég
varð áköf að læra íslensku og fékk
mér vasabók og skrifaði allt niður,
fjós, bóndi, kýr og svo framvegis.
Seinna eignaðist ég rússnesk-íslenska
orðabók,“ segir Nina, sem lærði rúss-
nesku í skóla.
Eftir vinnuna í fjósinu fór ég að
tína tómata og jarðarber í gróð-
urhúsi á Flúðum og vann við
það eins og Yaroslaw í mörg ár. Í
Hrunamannahreppi búa margir
útlendingar og í gróðurhúsunum
hérna vinna eingöngu útlendingar
og flestir frá Póllandi eða Rúmeníu.
Af þeim um það bil 200 Úkraínu-
búum á Íslandi erum við 6 á Flúðum,
ef ég tel börnin mín með. Systir mín,
Halyna, og maður hennar, Valdimar,
fluttu hingað árið 2004 og vinna líka
í gróðurhúsunum. Ég er svo lánsöm
að hafa hana hérna hjá mér en án
systur minnar gæti ég ekki lifað,“
segir Nina og andvarpar.
Tsjernobyl haldið leyndu fyrir okkur
Ternopil, heimaborgin þeirra, er í
600 kílómetra fjarlægð frá Tsjerno-
byl sem er nálægt Kiev í norður-Úkra-
ínu. „Ég man vel eftir Tsjernobylslys-
inu“, segir Nina. „Ég var 9 ára, þetta
var um vor, gott veður í apríl og við
krakkarnir vorum mikið úti að
Jaroslaw fór á ferðaskrifstofu í Ternopil og spurði, hvert er best að fara til þess á
fá vinnu? Starfsmaðurinn svaraði Írland eða Ísland, þar er nóg vinna.
Rannsóknirnar skulu byggja á samstarfi vísinda -
manna norrænu landanna og hafa að markmiði að:

• Auka þekkingu og skilning á krabbameinum
• Aukin skilvirkni forvarna
• Efla árangur í krabbameins meðferðum
og endurhæfingu
• Auka virkni í beitingu krabbameins-
meðferða í norrænu löndunum

Umsóknum skal skilað fyrir kl. 13 þann 1. sept. 2016.
Nánari upplýsingar um umsóknir eru á www.ncu.nu
Norrænu krabbameins-
samtökin (NCU) auglýsa
eftir umsóknum um styrki
til krabbameinsrannsókna
Krabbameinsfélag Íslands hefur verið meðlimur í Samtökum norrænna
krabbameinsfélaga, Nordic Cancer Union (NCU) í yfir 60 ár. Samtökin
leggja áherslu á að styðja vísinda rannsóknir á krabbameinum og nema
árlegir styrkir um 750.000 Evra eða 105 milljónum íslenskra króna.
www.krabb.is