Fréttatíminn - 29.07.2016, Blaðsíða 25

| 25FRÉTTATÍMINN | Föstudagur 29. júlí 2016
aðir harkis og enn í dag er þeim
og afkomendum þeirra bannað
að flytja til Alsír og mega jafnvel
þola útskúfun í heimi innflytjenda
í Frakklandi, þar sem margir sem
börðust með uppreisnarmönn-
um líta niður á þá sem hálfgerða
svikara, jafnvel nokkrum kyn-
slóðum seinna. Alsírskir hermenn
höfðu líka barist með Frökkum í
heimsstyrjöldunum tveimur – þeir
fengu þó verri mat en frönsku
hermennirnir, minna frí og voru
ólíklegri til að fá stöðuhækkun –
og löngu eftir stríð voru þeir svo
sviknir um eftirlaunin sem hvítir
kollegar þeirra fengu.
Alsírskættaði franski leikstjórinn
Rachid Bouchareb gerði um þetta
kvikmyndina Heimamenn (Indigè-
nes) fyrir áratug síðan – og þá fengu
nokkrir eftirlifandi norður-afrískir
hermenn loksins hluta þeirra eft-
irlauna sem þeir höfðu sannarlega
unnið fyrir. Aðalleikarar myndar-
innar, sem nánast allir voru ættað-
ir úr norður-afrísku nýlendunum
gömlu, komu hins vegar af fjöllum
þegar þeir heyrðu hvernig forfeðr-
um þeirra hafði verið mismunað;
saga minnihlutahópa gleymist oft
fyrst, jafnvel meðal þeirra sjálfra.
Frakkland fær raflost
Árið áður en myndin var frumsýnd
voru þeir Muhittin, Zyed og Bouna
á leiðinni heim af fótboltaæfingu.
Muhittin og Zyed voru sautján ára
og Bouna fimmtán. Þeir vildu kom-
ast heim tímanlega fyrir kvöldmat,
áður en Ramadan skylli á. En þá
beygir lögregubíll í veg fyrir þá.
Þeir höfðu ekkert gert af sér en
það er líklega til marks um djúp-
stætt vantraust milli múslímskra
ungmenna í úthverfunum og lög-
reglunnar að þeirra fyrsta við-
bragð var að flýja, enda sýna tölur
að lögreglan er sexfalt líklegri til
að stöðva múslima en aðra Frakka.
Þeir földu sig í spennustöð – og
fengu raflost sem kostaði þá Zyed
og Bouna lífið, Muhittin lifði af
þrátt fyrir alvarleg brunasár.
Í kjölfarið brutust út verstu
óeirðir sem höfðu átt sér stað í
Frakklandi í um 40 ár. Ungt fólk,
sem mátti þola fátækt, kerfis-
bundið atvinnuleysi og ítrekaða
mismunun, hafði loksins fengið
nóg. Þeim tókst að beina augum
heimspressunar tímabundið frá
gliti Eifell-turnsins og yfir mal-
biksskrímslið á útjaðrinum, þang-
að sem engir túristar koma.
Vorið eftir var svo Heimamenn
frumsýnd á Cannes – og aðalleik-
ararnir deildu með sér verðlaunum
fyrir bestan leik. Þegar Roschdy
Zem, einn aðalleikarana, var
spurður út í óeirðirnar árið áður
svaraði hann: „Mér fannst sérstak-
lega andstyggilegt hvernig óeirðir
voru útmálaðar sem kynþátta- og
trúarmótmæli. Þegar lestarstarfs-
menn stöðva umferð í Frakklandi
þá spyr engin um annað en kröfur
þeirra, ekki litarhaft eða trú. Taktu
hvaða Norðmann eða Svía sem er,
láttu þá búa í úthverfunum í ein-
hver ár og láttu þá þola þau lífs-
skilyrði sem þar bjóðast, þá get ég
ábyrgst að þeir myndu enda á að
kveikja í bílum líka.“
Fátækt, trúfrelsi og kynslóðastríð
Zem orðar þarna ágætlega hvern-
ig barátta franskra múslima er oft
frekar stéttarbarátta en trúará-
tök. Trúin hefur þó sannarlega átt
undir högg að sækja frá upphafi.
Það má vitaskuld leita allt aftur til
bardagans við Tours fyrir nærri
1300 árum en látum okkur duga
að fara aftur um rúma öld eða svo,
árið 1905 nánar tiltekið, þegar
hugtakið Laïcité var fest í lög.
Þetta er illþýðanlegt hugtak sem
snýst um aðskilnað ríkis og trúar-
bragða, upphaflega ætlað til þess
að tryggja aðskilnað ríkis og kirkju
og þá grundvallarreglu að engin
eiginleg ríkistrú væri í Frakklandi;
með öðrum orðum til að tryggja
trúfrelsi.
Menn voru ekki mikið að hugsa
um múslima í þessu samhengi þá,
enda voru múslimar ættaðir frá
Norður-Afríku þá þegnar Frakk-
lands en ekki fullgildir borgarar.
Undanfarna áratugi hefur þó hug-
takinu hins vegar ítrekað verið
misbeitt til þess að berja á múslim-
um. Misbeitt því upphaflega var
trúfrelsi innifalið í hugtakinu, en
nú er því ítrekað beitt til þess að
skerða frelsi múslima til að iðka trú
sína, reglur sem eru aðeins ætlaðar
ríkisreknum skólum eru teygðar
yfir í allt opinbert líf – þótt sömu
meðölum sé sjaldnar beitt til að
berja á kristnum trúartáknum.
Þetta hefur mest áhrif á múslim-
skar konur, enda hefur þetta ver-
ið notað til að banna ákveðnar
tegundir af slæðum og fatnaði í al-
mannarými – og menn hafa deilt
hart um hvort þetta geri múslim-
um auðveldara að aðlagast frönsku
samfélagi eða hvort þetta auki að-
eins á jaðarsetningu þeirra.
Oft er það raunar fyrst og fremst
jaðarsetningin og upprunin sem
gerir franska múslima að múslim-
um; margir þeirra iðka trúna lítið
eða jafnvel alls ekki. Það var ekki
spurt um hversu heittrúaðir þeir
voru þegar lögreglan gerði tilefn-
islausar húsleitir hjá múslimskum
fjölskyldum og fyrirtækjum í kjöl-
far hryðjuverkaárásanna í nóvem-
ber í fyrra sem og í kjölfar morð-
anna á teiknurum Charlie Hebdo
árið áður. Neyðarlög og harðlínu-
stefna stjórnvalda gagnvart hryðju-
verkum var einfaldlega notuð til að
gefa lögreglunni frítt spil til þess að
niðurlægja saklausa borgara.
Þetta náði alla leið niður í barna-
skólana. Átta ára piltur var dreg-
inn niður á lögreglustöð og tekin
af honum skýrsla. Glæpurinn? Að
neita
að segja „Je suis Charlie.“ Þegar
hann var spurður hvort hann vissi
hvað hryðjuverkamaður var þá var
svarið nei. Nemandinn var átta ára
gamall. Þetta mál rataði í heims-
fréttirnar en það átti ekki við um
fjöldan allan af svipuðum tilfell-
um þar sem kennarar og skóla-
stjórnendur niðurlægðu börn af
múslimaættum í kjölfar bæði
hryðjuverkaárásanna og morð-
anna á skopmyndateiknurunum á
Charlie Hebdo.
Þegar bakgrunnur franskra jí-
hadista og hryðjuverkamanna síð-
ustu tuttugu ár er skoðaður kem-
ur svo í ljós að fæstir þeirra voru
sérstaklega trúaðir, þeir eru þvert
á móti flestir mjög vestrænir í hátt-
um og höfðu drukkið áfengi, reykt
gras og farið á kvennafar á nætur-
klúbbum rétt eins og aðrir fransk-
ir unglingar. Stærstur hluti þeirra
hafði dvalið í fangelsi. Sumir þeirra
voru af múslimaættum en gáfu ekk-
ert fyrir trúna og aðrir voru hvítir
íbúar sömu úthverfanna sem snér-
ust til múhameðstrúar rétt áður en
þeir gerðust jíhadistar. Þeir voru
ýmist annarrar kynslóðar innflytj-
endur eða af frönskum uppruna og
höfðu snúist til múslimatrúar.
Blaðamaðurinn Olivier Roy hjá
Foreign Policy telur þetta til marks
um að þetta sé fyrst og fremst of-
beldisfull kynslóðauppreisn, upp-
reisn kynslóðar sem telur Frakk-
land hafa hafnað sér og leitar
farvegs fyrir alla sína heift í Isis
eða Al-Kaída eða hverjum þeim far-
vegi sem er til staðar hverju sinni.
Þannig sé trúin aðeins hækja fyrir
uppreisnargirni jaðarsettra og fá-
tækra hópa þjóðfélagsins, eða öllu
heldur þeirra áhrifagjörnustu og
ofbeldisfyllstu í þeim stóra hópi.
Þannig er hin íslamska trú not-
uð sem hækja, bæði til að berja á
milljónum múslima í Frakklandi
sem og af þeim örlitla minnihluta
múslimskra ungmenna sem nota
hana í uppreisn sinni gegn sam-
félaginu sem hafnaði þeim. Svar
þjóðfélagsins er því miður oftast
að hafna þeim meira, færa þá enn
lengra út á jaðarinn. Á meðan fær-
ist hjartað enn fjær útlimunum
og bílarnir æða framhjá og dýpka
gjána á milli útópíunnar um Frakk-
land og þeirra sem Frakkland hef-
ur hafnað.
Heimamenn, frönsk verðlaunamynd
um norður-afríska hermenn í heim-
styrjöldinni síðari hafði víðtæk áhrif.
Márarnir hörfa Charles
Martel hrakti múslima frá
Frakklandi árið 732.
Í kjölfarið brutust út
verstu óeirðir sem höfðu
átt sér stað í Frakklandi
í um 40 ár. Ungt fólk,
sem mátti þola fátækt,
kerfisbundið atvinnuleysi
og ítrekaða mismunun,
hafði loksins fengið nóg.
Þeim tókst að beina
augum heimspressunar
tímabundið frá gliti
Eifell-turnsins og yfir
malbiksskrímslið á
útjaðrinum, þangað sem
engir túristar koma.
Hin fagra og forna Albanía.
Albanía hefur nú loksins opnast fyrir erlendum
ferðamönnum. Enn hefur alþjóðavæðingin ekki
náð að festa þar rætur og er lítt sjáanleg. Þar má
sjá ævaforna menningu, söguna á hverju horni,
gríðarfallega náttúru og fagrar strendur og
kynnast einstakri gestrisni heimamanna þar sem
gömul gildi eru í hávegum höfð.
Verð 344.900 per mann i 2ja manna herbergi
Innifalið. Flug hótel í London, hótel m/hálfu fæði
í Albaníu, allar skoðunarferðir, ísl. fararstjóri, skattar
og aðgangur þar sem við á.
Upplýsingar í síma 588 8900
Albanía
4. - 15. október