Fréttatíminn - 26.11.2016, Side 8

8 | FRÉTTATÍMINN | Laugardagur 26. nóvember 2016
Borgin og Bessastaðagengið
Hún segist ekki hafa komist í hann
verulega krappan úti á sjó og á
þann hátt henti brimskíðin henni
betur því hún hafi ekki átt gott
með aðstæður þar sem hún lenti
á hvolfi í kajaknum og þurfti að
velta sér við. „Ef ég er í mjög erfið-
um aðstæðum þá bíð ég bara uppi á
bátnum, dreg andann djúpt og kem
mér svo rólega fyrir aftur. En eins
og með veðrið hér á landi þá get-
ur hafið líka breyst á svipstundu.
Ég lenti einu sinni í vandræðum á
kajak þegar ég réri út fyrir Gróttu
en þar mætast mjög margir straum-
ar. Ég man líka eftir einu atviki þar
sem ég varð mjög skelkuð þegar ég
lenti í miðri þvögu af úthafsselum.
Þeir eru svo hrikalega stórir og sjór-
inn varð bara svartur, þeir voru svo
margir. En þetta er líka það sem ég
sæki í, þess mikla nánd við náttúr-
una og kyrrðin sem ég fæ við það
að vera úti að róa. Það er eitthvað
við taktinn í hafinu sem gerir það
að verkum að ég breytist bara í ein-
hvern jóga. Að fara svona snemma
út á morgnana, finna hvernig haf-
ið er þann daginn og njóta félags-
skaparins við fuglana og náttúr-
una á meðan maður fylgist með
borginni vakna.
Þegar ég fer út við Bessastaði
hitti ég líka fyrir þá sem ég kalla
Bessastaðagengið, hóp af forvitn-
um, gæfum selskópum, sem synda
í kringum okkur og hafa stundum
nartað í bátinn. Það er erfitt að
lýsa þessari tilfinningu en á erf-
iðum degi vel ég mér annaðhvort
að fara út að hlaupa eða róa. Bara
ekki sófann. En ég get líka verið al-
gjör letihaugur og ég næ þessu ekki
alltaf. En þetta er besta leiðin sem
ég hef notað til að komast í gegnum
þær áskoranir sem ég hef þurft að
takast á við.“
Alltaf gott að fá nei
„Ef þetta er fimmtugs-krísan mín
þá er það bara frábært og gott að ég
skuli spila út úr henni svona,“ seg-
ir hún og hlær. Hún segist samt oft
verða vör við það viðhorf í samfé-
laginu að við ákveðinn aldur sé fólk
nánast útilokað frá því að gera til-
tekna hluti. „Við höfum ekki ótak-
markaðan tíma. Fólk með ung börn
á oft erfitt með að finna tíma aflögu
og þegar börnin eldast sökkvir fólk
sér oft niður í vinnu. Aldurinn
verður svo oft takmarkandi fyr-
ir okkur í bland við einhverskon-
ar lífshræðslu sem við glímum svo
mörg við. Nú er ég alls ekki að mæla
með því að fólk leggi sig í hættu en
við erum stundum svo dugleg að
langa til þess að gera eitthvað en
gera ekkert í því. Ég segi við börnin
mín að það sé alltaf gott að fá nei í
lífinu, að komast á þann stað þar
sem þú færð nei. Þá veistu hvert
þú kemst og þaðan getur þú farið
að snúa þér að einhverju öðru. Ég
hef lent í þeim aðstæðum á hafinu
að ætla mér eitthvert sem ég ekki
kemst og breyti þá um stefnu og vel
mér aðra leið. En ef ég reyni ekki
þá fæ ég ekki þessa áskorun, mað-
ur verður allavega að reyna þó svo
að það endi á því að fá nei. Nei-ið
er stundum það mikilvægasta sem
maður fær því það opnar á að geta
snúið sér að nýjum hlutum.
Lélegt heilbrigðiskerfi
Líkt og úti á hafi hefur Björg tekist
á við djúpa öldudali í lífinu sjálfu.
Elsti sonur hennar glímdi við kvíða
á menntaskólaárunum sem varð á
endanum til þess að hann leiddist
út í kannabisreykingar. Í dag býr
hann í búsetukjarna fyrir geðfatl-
aða eftir að hafa átt í erfiðum veik-
indum um árabil. Björg bendir á að
úrræðum fyrir þennan hóp ungs
fólks sé stórlega ábótavant svo vægt
sé til orða tekið. Heilbrigðisstefnan
í landinu líkist helst illa gerðu búta-
saumsteppi og hún vill að þeir sem
eitthvað hafa með fjárlög ríkisins
að gera byrji á því að kynna sér að-
stæður inni á heilbrigðisstofnunum
áður en þeir geri nokkuð annað.
„Sonur minn er frábær eins og
hann er og ég vil líka þakka fyr-
ir lífið eins og það er. En þetta er
viðkvæmur málaflokkur. Ég fann
það um leið og ég fór að tjá mig
um þetta opinberlega að það er
svo mikið af fólki sem er að kljást
við erfiða hluti í þessum málum.
Fyrst um sinn fylgdi þessu mikil
persónuleg sorg og margar áleitn-
ar spurningar um hvað hefði klikk-
að. Hvar ég hefði klikkað. En það
sem varð kveikjan að því að því að
ég fór að tala um þetta opinberlega
er að það gengur gjörsamlega fram
„Sonur minn er frábær
eins og hann er og ég
vil líka þakka fyrir lífið
eins og það er ... Fyrst
um sinn fylgdi þessu
mikil persónuleg sorg og
margar áleitnar spurn-
ingar um hvað hefði
klikkað. Hvar ég hefði
klikkað.“
af mér hvernig hlutum er háttað í
þessum málaflokki hér á landi. Ég
skil mætavel að það séu fáir að-
standendur sem rísa upp og láta
í sér heyra því það er svo margt
búið að ganga í á lífi fólks. Þessi
hópur á sér ekki marga málsvara.
Í tilfellum eins og þessum er við-
komandi það lasinn að hann getur
ekki svarað fyrir sig sjálfur og að-
standendurnir eru oft svo brotnir
að þeir treysta sér ekki til þess. Við
hugsum með okkur að við búum
í velferðarsamfélagi með funker-
andi heilbrigðiskerfi. En því miður
er það ekki raunin. Þetta er einhver
bútasaumur þar sem einhver ger-
ir eitthvað smá hér og annar tekur
einhver snúning þar.
Ég er móðir, skattgreiðandi
og hef starfað hjá velferðarráðu-
neytinu, þar áður í Evrópuráðinu,
Reykjavíkurborg og hjá ríkisend-
urskoðanda við að frammistöðu-
meta málefni fatlaðra. Ég veit hvað
ég er að tala um. Ég ætla að halda
áfram að gera það sem ég get til
að stjórnvöld opni eyru og augu
fyrir ástandinu og fari að grípa til
aðgerða. Mér er mjög minnistætt
þegar ég kom og heimsótti hann
á erfiðustu deildina sem hann fór
á þegar hann var á Kleppsspít-
ala. Gömul menntaskólasystir
sem starfaði þarna tók á móti mér
og það fyrsta sem hún sagði við
mig var: „Æ, Björg er þetta strák-
urinn þinn? Við erum öll búin að
fá áfallahjálp, hann er svo veikur.“
Ég hugsaði með mér: Ég er mamma
hans, hef ég fengið áfallahjálp?
Yngri bræðrum hans, sem biðu úti
í bíl og máttu ekki koma og heim-
sækja hann, hafði heldur aldrei ver-
ið boðin áfallahjálp. Það er það sem
mér finnst svo merkilegt í þessu að
stjórnvöld virðast vera gjörsam-
lega úti að aka þegar kemur að fjöl-
skyldum fólks. Við erum að missa
50 stráka á hverju einasta ári inn
í þetta svartnætti. Ef hver þeirra á
kannski fimm nána aðstandendur
þá er kominn stór hópur fólks, með
allskonar bakgrunn úr allskonar
aðstæðum sem á um verulega sárt
að binda.“
Dýrast að taka engar ákvarðanir
„Í raun finnst mér flugvallarmálið
vera svo dæmalaust lýsandi fyrir
íslensk stjórnmál og stjórnmála-
menn. Fram og til baka, árum
saman, endalaust. Einhver sagði
að það væri ódýrast að taka engar
ákvarðanir en í heilbrigðismálum
er dýrast að taka engar ákvarðanir.
Og á meðan brennur skipið stafn-
anna á milli og allir í því. Það þarf
inngrip inn í líf fjölskyldna sem
eru að glíma við þetta, teymi sem
kemur inn á fyrstu stigum og tekur
utan um fjölskylduna eins og hún
leggur sig.
Í Finnlandi er teymi læknis, iðju-
þjálfa, sálfræðings, félagsráðgjafa,
námsráðgjafa sem er virkjað og í
yfir 80% tilfella næst að snúa við
vegferð þessara einstaklinga sem
eru komnir út á ranga braut. Ég
talaði við svo marga aðila, félaga-
samtök og heilbrigðisstarfsfólk
þegar ég var gjörsamlega ráðþrota
yfir því að vera að missa strákinn
minn. Þau höfðu engin ráð að gefa
mér annað en það að á einum stað
var mér ráðlagt að ef ég ætlaði ekki
líka að búa til fíkla úr yngri sonum
mínum yrði ég að vísa þeim elsta út
af heimilinu. Ég get eiginlega ekki
lýst því hvernig það er að fá þetta
ráð. Eins og staða hans er í dag er
engin leið að vita hvort að þetta
sé varanlegt ástand eða hvort það
komi einhvern tímann til með að
lagast á næstu árum.
Það eru mannréttindi að fá að
hafa von og ég ætla mér að halda
í hana. Það er svolítið magnað að
þegar þú ert að læra róðrartækn-
ina lærir þú að árin er jafnvægið
þitt og það sem heldur þér stöð-
ugum. Ég myndi áreiðanlega ekki
vera funkerandi, útivinnandi og
gerandi það sem ég er að gera í líf-
inu í dag ef ég hefði ekki þá hugarró
og jafnvægi sem róðurinn og hafið
færir mér. Þarna finn ég frið á með-
an ég tekst á við straumana og finn
leiðir til að takast á við öldurnar á
móti mér.“
„Nei-ið er stundum það mikilvægasta sem maður fær því það opnar á að geta
snúið sér að nýjum hlutum.“
„Ég myndi áreiðanlega ekki vera funkerandi, útivinnandi og gerandi það sem ég
er að gera í lífinu í dag ef ég hefði ekki þá hugarró og jafnvægi sem róðurinn og
hafið færir mér.“
„Það er erfitt að
lýsa þessari tilfinn-
ingu en á erfiðum
degi vel ég mér ann-
aðhvort að fara út
að hlaupa eða róa.
Bara ekki sófann.“
Öll glerin koma með rispu-, glampa- og móðuvörn
Gildir til 28. nóvember
* Miðast við 1,5 index
Verð áður: 95.800 kr.
*Tilboðsverð: 47.400 kr.
KRINGLUNNI 2. HÆÐ |
HAGKAUPSHÚSINU, SKEIFUNNI | SPÖNGINNI, GRAFARVOGI