Fréttatíminn - 06.01.2017, Blaðsíða 6

6 | FRÉTTATÍMINN | Föstudagur 6. janúar 2017
Iðnaður Útgerðarfélagið Hrað-
frystihúsið Gunnvör í Hnífsdal
gagnrýnir fjölmiðlaumfjöllun
um laxeldi harkalega í skýrslu til
Skipulagsstofnunar um fyrirhug-
aða laxeldisstöð fyrirtækisins.
Formaður veiðifélags Langadalsár
segir að náttúra Íslands sé of
dýrmæt til Ísland lendi í sömu
stöðu og Noregur. Í skýrslunni
segir að umhverfisáhrif laxeldis
Gunnvarar á villta laxastofni séu
ekki óafturkræf.
Ingi F. Vilhjálmsson
ingi@frettatiminn.is
Stærsta útgerðarfélagið á Vestfjörð­
um, Hraðfrystihúsið Gunnvör, telur
að útflutningstekjur af fyrirhuguðu
laxeldi fyrirtækisins í Ísafjarðar­
djúpi muni nema fimm milljörðum
króna og að sjötíu störf muni skap­
ast á norðanverðum Vestfjörðum
ef að eldinu verður. Þessum tölum
er meðal annars stillt upp gegn um
500 milljóna króna tekjum sem
landeigendur í Ísafjarðardjúpi hafa
af leigu á laxveiðiréttindum í þeim
laxveiðiám sem liggja að Ísafjarðar­
djúpi.
Þessar upplýsingar um um­
hverfisleg og samfélags áhrif á
fyrirhuguðu laxeldi dótturfélags
útgerðarfyrirtækisins, Háafelli
ehf., er að finna í frummatsskýr­
slu um laxeldið sem gerð var opin­
ber á vefsíðu á Skipulagsstofnun­
ar í desember. Frestur til að gera
athugasemdir við skýrsluna til
Skipulagsstofnunar rennur út þann
23. janúar. Umhverfisstofnun veitti
Háafelli ehf. leyfi fyrir sjókvíaeldinu
í lok nóvember síðastliðinn. Laxeldi
í sjókvíum hefur ekki áður verið
reynt í Djúpinu fyrir utan tvær litl­
ar kvíar fyrir þrjátíu árum síðan.
Því er um að ræða eðlisbreytingu á
lífríki Ísafjarðardjúps.
Náttúran of dýrmæt
Umræðan um laxeldi í sjó á Íslandi
hefur verið talsverð síðustu ár og
sérstaklega mánuði þar sem fyrir
liggur mikil aukning á þessu eldi.
Gagnrýnendur laxeldisins, meðal
annars Landssamband íslenskra
veiðifélaga, sem hefur hagsmuni af
því að eldislax spilli ekki íslenskum
laxastofnum, hefur meðal annars
gagnrýnt þessa þróun harðlega
vegna hættu á erfðamengun og þar
með eyðileggingu á villta íslenska
laxastofninum.
Ein af niðurstöðum Gunnvarar
er að umhverfisáhrifin af laxeldinu
séu „óveruleg til nokkuð neikvæð“
þar sem einungis sé um afturkræf
og tímabundin áhrif að ræða ef það
gerist að eldislaxinn úr kvíum fyr­
irtækisins sleppi og blandist saman
við villta laxastofna.
Formaður veiðifélags Langa­
dals ár, Þorleifur Pálsson, segir að
hann sé ósammála þessu mati og
að norsk fyrirtæki í laxeldi séu að
koma til Íslands með starfsemi sem
búið sé að banna í Noregi, meðal
annars vegna erfðamengunar. „Mér
finnst þetta vera skammsýni. Í stór­
um hluta laxeldis á Vestfjörðum er
notast við erlent fjármagn. Það er
búið að banna opið sjókvíaeldi í
Noregi. Þeir eru bara að koma hing­
að að okkur bakdyramegin. Náttúr­
an okkar er mikið dýrmætari en svo
að við viljum lenda í sömu sporum
og Norðmenn.“
Þá segir Gunnvör í skýrslunni að
umfjöllun fjölmiðla á Íslandi um lax­
eldi hafi verið „tilfinningaþrungin“
og „ófagleg“ í gegnum tíðina og að
þessu þurfi að breyta: „Við leggjum
áhersla á að faglega verði unnið að
umhverfismati fyrir laxeldi og að
skoðanir eða ákvarðanir stjórnsýslu­
stofnana og annarra mótist ekki af
óvönduðum fréttaflutningi sem því
miður er oft á tíðum einkennandi
fyrir fjölmiðla hér á landi.“
Ný störf og milljarðatekjur
Í kýrslunni, sem er 230 blaðsíður að
lengd og mjög ítarleg, kemur fram
sú sýn Hraðfrystihúss Gunnvarar
að laxeldi í sjó geti í framtíðinni
orðið jafn fjárhagslega mikilvægt
fyrir atvinnulíf Vestfjarða og hefð­
bundinn sjávarútvegur er í dag og
að þessi iðnaður geti orðið stærri
og mikilvægari en aðrar atvinnu­
greinar sem byggja beint eða óbeint
á nýtingu náttúrunnar í Ísafjarðar­
djúpi, til dæmis ferðaþjónusta og
nýting á laxveiðiréttindum. „Það
getur orðið jafnstór stoð í hagkerf­
inu og hefðbundinn sjávarútvegur
á Vestfjörðum er í dag. Atvinnuá­
hrifin, verðmætasköpunin og marg­
feldisáhrifin af uppbyggingu í lax­
eldi getur snúið við þeirri neikvæðu
þróun sem hefur verið viðvarandi
á Vestfjörðum. […] Miðað við 7.000
tonna sjókvíaeldi Háafells þá má
gera ráð fyrir að útflutningstekjur
verði um 5 milljarðar á ári. Þetta
eru mun meiri tekjur en hjá öðrum
atvinnugreinum sem nýta auðlindir
í innanverðu Ísafjarðardjúpi eins og
rækjuveiðar og laxveiði.“
Þannig má sjá þá hugmynd í skýr­
slu Gunnvarar að laxeldi geti með
öðrum orðum bjargað byggðinni
á norðanverðum Vestfjörðum eða
snúið þeirri byggðaþróun sem ver­
ið hefur á svæðinu síðastliðna ára­
tugi. Laxeldið er því ekki aðeins
stórt atvinnuþróunarlegt atriði
heldur einnig stór og mikilvæg sam­
félagsleg spurning þar sem vitnað
er í skýrslu Atvinnuþróunarfélags
Vestfjarða þess efnis að 10 þúsund
tonna framleiðsla geti skapað 132 ný
störf og að 30 þúsund tonna laxeld­
isframleiðsla geti aukið íbúafjölda á
svæðinu um 1000.
Laxeldissvæði Gunnvarar
Myndin sýnir þau svæði í Ísafjarðar­
djúpi þar sem Hraðfrystihúsið
Gunnvör hyggst vera með laxeld­
iskvíar sínar, auk seiðaeldisstöðv­
ar á Nauteyri og slátrunarstöðvar á
Súðavík. Myndin er tekin úr skýrsl­
unni sem fyrirtækið hefur skilað til
Skipulagsstofnunar.
Útgerðarfélag telur
laxeldi geta bjargað
byggð á Vestfjörðum
Skýringarmyndin sýnir hvar sjókvíar Háafells munu
verða staðsettar í Ísafjarðardjúpi.
Hraðfrystihúsið Gunn-
vör gagnrýnir frétta-
flutning um laxeldi
á Íslandi og nefnir
RÚV sérstaklega til
sögunnar en hælir
Morgunblaðinu. Einar
Valur Kristjánsson er
framkvæmdastjóri
Gunnvarar sem
jafnframt er hluthafi í
Morgunblaðinu.
Laxalús er ekki vandamál hér á landi, ólíkt Skotlandi.
Laxeldi sögð töpuð barátta í Skotlandi
Fiskeldi - Skoskir fjölmiðlar
greina frá því að áframhaldandi
laxeldi þar í landi sé töpuð bar-
átta vegna skæðrar laxalúsar sem
hefur þróað með sér lyfjaónæmi.
Notkun Skota á slíkum lyfjum
hefur tífaldast á tíu árum. Dýra-
læknir hjá MAST segir að engin
slík lyf þurfi á Íslandi vegna hita
sjávar og því mikil tækifæri fyrir
Íslendinga í laxeldi.
Hjálmar Friðriksson
hjalmar@frettatiminn.is
Skoska dagblaðið The Press and Jo­
urnal greindi frá því á dögunum að
árleg notkun á ýmsum eiturefnum
sem eru notuð til að drepa laxa­
lús hafi margfaldast á síðustu tíu
árum. Framleiðsla á eldislaxi hef­
ur einungis aukist um þriðjung á
sama tíma. Í fyrra notuðu Skotar
tæpt hálft tonn af eiturefnum, sem
mörg hver eru skaðleg lífríki hafs­
ins. Laxalús er síst minna vanda­
mál í Noregi og Síle sem framleiða
samtals um tvo þriðju alls eldislax
í heimi. Líkt og Fréttatíminn hef­
ur greint frá hafa norsk eldisfyrir­
æki fjármagnað íslenskt laxeldi að
miklu leyti.
Gísli Jónsson, dýralæknir fisk­
sjúkdóma hjá Matvælastofn­
un, segir að engin eiturefni séu
nauðsynleg á Íslandi. Hann segir
að laxalús sé fylgifiskur laxins alls
staðar en sé ekki alvarlegt vanda­
mál hér á landi. „Við höfum aldrei,
aldrei meðhöndlað gegn laxalús
hér á landi. Það hefur ekki einu
sinni komið til álita. Þetta er meira
vandamál þegar þú ferð sunnar í
Atlantshafinu. Strax við Færeyj­
ar fer sjávarhiti aldrei undir sex
og hálfa gráðu yfir háveturinn og
þetta er kjörhitasvið laxalúsarinn­
ar. Þannig að þar getur hún fjölgað
sér allt árið. Þar koma nýjar og nýj­
ar bylgjur og kynslóðir sem eru að
byggja sig upp gegn eiturefnum,“
segir Gísli.
REYKJAVÍK | AKUREYRI | ÍSAFJÖRÐUR
www.husgagnahollin.is
558 1100
afsláttur
60%
Allt að
ÚTSALA
RISA