Dagblaðið Vísir - DV - 19.02.2016, Síða 27

Helgarblað 19.–22. febrúar 2016 Fólk Viðtal 23
Dvalarleyfi er aðeins veitt til þriggja
mánaða og því fór Björk og hitti
Svein í Mílanó á Ítalíu rétt fyrir jól.
Þar voru þau í nokkra daga með
dóttur sinni sem býr þar og starfar,
en hún var ráðin til eins árs sem
ung söngkona við Teatro alla Scala-
óperuna. Það er óhætt að segja að
miklir fagnaðarfundir hafi átt sér
stað á Ítalíu þegar þau hjónin hitt-
ust. „Ef fólk vantar frekari rök fyr-
ir því að taka „break“ í lífinu, þá er
það líka ótrúlega gott fyrir ástina.
Ég fann það eftir þriggja mánaða
aðskilnað hvað við urðum hræði-
lega ástfangin og það stendur enn
– að mestu,“ segir Björk og skell-
ir upp úr. „Við Sveinn fórum svo
saman á Þorláksmessu til Palest-
ínu og vorum um jólin í Betlehem.
Ég hef alltaf verið kristin og mér
fannst alveg æðislegt að vera þarna
á jólunum. Ekki bara okkar jólum
heldur líka jólum austurkirkjunn-
ar sem eru 7. janúar. Þá fögnuð-
um við jólunum með þúsundum
flóttamanna frá Eritríu, ungu fólki
með lítil börn sem búa ólöglega í
Ísrael. Þau voru öll í sömu stöðu og
Jósef og María á sínum tíma, komu
til borgarinnar og höfðu ekki í nein
hús að venda.“
Þá var Sveinn gerður að heiðurs-
borgara í Palestínu í þessari ferð,
sem þykir mikill heiður. „Hann er
númer 25 í röðinni sem fær þessa
viðurkenningu, með vegabréf
númer 25. Utanríkisráðherra og
aðstoðarutanríkisráðherra Palest-
ínu höfðu talað sig saman um að
það væri kominn tími á að hann
fengi þessa viðurkenningu, en við
vissum ekkert af því fyrr en út var
komið. Sveinn lítur ekki bara á
þetta sem heiður fyrir sig persónu-
lega heldur líka fyrir íslensku þjóð-
ina sem hefur staðið með Palest-
ínumönnum.“
Líkránum mótmælt
Björk fór til Palestínu á vegum sjálf-
boðaliðasamtakanna IWPS og ISM
og sinnti ýmsum krefjandi verk-
efnum. Meðal annars ólífutínslu,
en ólífurækt er undirstöðuatvinnu-
grein í Palestínu. Sjálfboðalið-
ar aðstoða við tínslu á svæðunum
við landnemabyggðirnar þar sem
áreitið frá hermönnum og land-
nemum getur verið mikið. Tínslu-
fólki á þessum svæðum er gert mjög
erfitt fyrir með boðum og bönnum
sem virðast vera sett á eftir hent-
ugleika hverju sinni. Annað verk-
efni var að taka þátt í friðsömum
mótmælum sem fara fram í hverri
viku. Til dæmis í þorpinu Kufr
Qaddum. „Þeirra barátta segir mjög
mikið. Þorpið er úthverfi frá Nablus
en svo var reist landtökubyggð þar
á milli. Í mörg ár reyndu íbúar að
semja um að fá að keyra framhjá
landtökubyggðinni til að þurfa ekki
að fara um langan veg til Nablus,
án árangurs. Eftir margra ára þref
hófust því vikuleg mótmæli og hafa
staðið samfellt í um fimm ár.“
Þá tók Björk þátt í mótmælum
gegn líkránum, sem eru alltaf að
færast í aukana. Ísraelar halda þá
eftir líkum Palestínumanna sem
drepnir hafa verið til að hindra að
greftrun fari fram. En það er mjög
mikilvægt bæði í íslam og gyðing-
dómi að greftrun látinna fari fram
eins fljótt og auðið er. „Fólk vill ekki
gefast upp. Það er ótrúleg seigla í
fólki,“ segir Björk um mótmælend-
urna. „Mótmælin bera ekki alltaf
árangur en það kemur fyrir og með
því að koma saman helst samstað-
an og þrautseigjan. Ekki veitir af
og fólkið finnur þörfina á að halda
áfram.“
Skotnir rétt fyrir framan Björk
Það er þó ekki hættulaust að taka
þátt í friðsamlegum mótmælum,
því ísraelski herinn notar hiklaust
táragas og skotvopn til að halda aft-
ur af mótmælendum. Björk lenti
til að mynda í því að mótmæl-
endur voru skotnir, bæði rétt fyrir
framan hana og rétt við hlið henn-
ar. Í mótmælum í Silwad var hún
að taka myndband upp á símann
sinn og áttaði sig ekki á aðstæð-
um fyrr en hún skoðaði mynd-
bandið síðar. „Maður, rétt fyrir
framan mig, var skotinn þegar ég
var að mynda,“ segir Björk á með-
an hún leitar að myndbandinu
til að sýna blaðamanni. „Auðvit-
að getum við ákveðið hversu ná-
lægt við förum. Það er hættulegt að
vera í fremstu víglínu og að standa
með strákunum sem kasta grjóti.
Það eru þeir sem eru skotmarkið,
þrátt fyrir að margir aðrir verði fyrir
skotum. Maður reynir að vera ekki
í skotlínu, en ég setti mig reynd-
ar kannski í óþarfa hættu þarna,“
viðurkennir hún, á sama tíma og
hún setur myndbandið af stað. Þar
sést glögglega hvar skotin dynja og
lenda á mótmælendum, steinsnar
frá Björk.
„Við erum afæturnar“
Í pólitíkinni á Íslandi barðist Björk
fyrir bættum kjörum þeirra sem
þurfa samfélagslegan stuðning í líf-
inu og jafnari lífskjörum fólks. Hún
telur jafnari lífskjör einu skynsömu
lausnina á þeim vanda sem við
stöndum frammi fyrir í dag.
„Ég hef mikla trú á jöfnuði, ekki
bara innan okkar samfélags, held-
ur líka á milli samfélaga og þjóða.
Núna eru Evrópuþjóðirnar að tak-
ast á við mikinn flóttamanna-
straum og hann mun bara vaxa.
Núna er straumurinn vegna ófriðar
í Mið-Austurlöndum og bágra lífs-
kjara víða í Afríku. Það eru nánast
engin lönd þar sem almenn lífskjör
eru jafn mikil og hér. Og með netinu
sér fólk um allan heim hvernig við
höfum það. Til okkar mun því leita
fólk sem er í leit að betra lífi fyrir
sig og sína fjölskyldu. Það er mjög
eðlilegt. Við eigum ekki endilega að
vera þeir útvöldu einstaklingar sem
eiga að hafa það best í heiminum.
En við megum heldur ekki koma
því þannig í kring að allur heimur-
inn fari að lifa á sömu lífskjörum
og við. Þá verður enginn heim-
ur til,“ segir Björk og á þar meðal
annars við að ef allar þjóðir heims
lifðu sama neyslumynstri og Vest-
urlandabúar væru auðlindir jarðar
fljótar að klárast. „Við erum afæt-
urnar sem kalla á flóðin og fellibyl-
ina á suðurhveli jarðar,“ bætir hún
við.
Hefur lifað í allsnægtum
Eitt það besta við Palestínuferðina
var að sögn Bjarkar að prófa að
búa við önnur lífskjör en hún er
vön. „Ég er manneskja allsnægta.
Ég hef lifað í allsnægtum svo lengi
og hafði svo brjálæðislega gott af
því að fara og lifa eins og stærstur
hluti jarðarbúa lifir, við kröpp kjör.
Þar sem ekki var kjöt eða fiskur á
boðstólum nema einstaka sinnum.
Það er bara lúxus. Vatnsskortur
er meiri í Palestínu en víðast hvar.
Ísraelar hafa tekið allt vatn eignar-
námi, einkavætt það og skammt-
að og selt Palestínumönnum. Töl-
ur frá Sameinuðu þjóðunum sýna
að Palestínumenn nota margfalt
minna vatn en flestar aðrar þjóðir.
Ísraelsmenn nota hins vegar meira
vatn en flestir.“
Þennan mun má glögglega sjá
á myndum sem Björk tók og sýnir
blaðamanni. Þar sést meðal annars
hvar reisulegt hús úr landnema-
byggð Ísraelsmanna, með grænni
grasflöt og frísklegum trjám, sker
sig rækilega úr umhverfinu á hálf-
skrælnuðum ólífuökrum Palest-
ínumanna.
Hættum að kaupa fleiri
nærbuxur
„Ef þessi dvöl mín í Palestínu hef-
ur ekki kennt mér nægjusemi þá
er ekki hægt að kenna nægjusemi,“
segir Björk og hlær. „Ég var þarna
í fjóra mánuði með hlutina mína í
einni ferðatösku og saknaði einskis.
Svo kom ég heim og ætlaði að setja
fötin inn í skáp, þá voru skáparn-
ir bara fullir fyrir. Það er vandinn
okkar. Við erum að lifa allt of dýru
lífi. Mjög margir hafa það allt of
gott. Ég hef verið í þeim hópi sem
hefur haft of mikið. Allt of mikið –
samt er ég langt frá þeim mörkum
sem ætti að greiða auðlegðarskatt.
Mitt líf sýnir hversu fráleitt það var
að taka af þann skatt. Samfélagið í
Bænamótmæli Ísraelski herinn er þarna tilbúinn að takast á við mótmælendur í friðsöm-
um bænamótmælum. Þessi Palestínumaður biður fyrir því að jörðin verði ekki tekin undir
landnemabyggð.
Lík borin til grafar Björk var stundum við útfarir Palestínumanna, líkt og hundruð
annarra. Hún segir herinn stunda það að halda eftir líkum Palestínumanna, sem drepnir
hafa verið, í allt að þrjá mánuði. En bæði í íslam og gyðingdómi er mjög mikilvægt að greftr-
un fari fram eins fljótt og auðið er.
Sjálfboðaliði Björk á leið í ólífutínslu á eldgamalli dráttarvél, en slíkir farkostir þykja góðir
og gildir í Palestínu.
„Maður reynir
að vera ekki í
skotlínu, en ég setti mig
reyndar kannski í óþarfa
hættu þarna.
Elsta vEitingahús REykjavíkuR
staRfandi í 80 áR
Kaffivagninn / Grandagarði 10, 101 Rvk.
Sími: 551 5932 / www.kaffivagninn.is
Opið virka daga frá 07:30–18:00
og um helgar frá 09:30–18:00
gamla
höfnin