Tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.12.1969, Page 21

Ölafur Örn Arnarson.
sjúklingsins, er fyrst tekið blóð
til flokkunar. Að sjálfsögðu
þurfa aðalblóðflokkarnir að
vera þeir sömu og gilda um það
sömu reglur og um blóðgjafir.
En einnig eru hvítu blóðkornin
flokkuð og er það allflókin að-
ferð, sem kennd við við Tera-
zaki. Ekki þykir réttlætanlegt
að taka nýra úr lifandi fólki,
nema þessi flokkun sé hagstæð,
þannig að góða von sé um ár-
angur.
Um val nýrnagjafans gilda að
öðru leyti mjög strangar regl-
ur. Hann verður að gangast
undir nákvæma rannsókn, sem
tekur nokkra daga á sjúkra-
húsi. Er meðal annars gerð
nýrna-angiografia til að ganga
úr skugga um ástand nýrnanna
og nýrnaæða, svo og til að
ákveða hvort hægra eða vinstra
nýrað skuli notað. Einnig er
tekið mikið tillit til þjóðfélags-
legra aðstæðna, svo og sálarlegs
ástands væntanlegs gjafa.
Ganga verður vandlega úr
skugga um að hann gangi út í
þetta af algeriega fúsum vilja.
Þá er hafinn undirbúningur
sjúklingsins undir sjálfan
nýrnaflutninginn. Er þá fyrst
S'engið úr skugga um að þvag-
blaðran og þvagrásin séu í lagi.
Næst eru bæði nýrun tekin. Er
það gert til að fjarlægja hugs-
anlegan infektions fókus, svo og
til þess að öruggt sé að allt þvag-
ið, sem kemur eftir nýrnaflutn-
inginn komi frá hinu aðflutta
nýra, en það er mjög mikilvægt
við eftirmeðferð. Nýrun eru
bæði tekin í einu gegnum mið-
línuskurð. Er miltað þá oftast
tekið um leið. Er það síðan not-
að til framleiðslu á hestablóð-
vatni, sem síðan er gefið sjúkl-
ingnum til að draga úr hættunni
á að hann hrindi frá sér hinu
aðflutta líffæri.
Ef nota á nýra úr lifandi
gjafa er sjúklingurinn látinn
jafna sig í 3—4 vikur eftir að
nýrun eru fjarlægð. Þá er sjálf-
ur nýrnaflutningurinn gerður
og fer hann fram á tveimur
skurðstofum samtímis og eru
tveir hópar skurðlækna að verki.
Taka aðgerðirnar venjulega 3—
4 klst.
Ef nota á nýra úr líki, verða
sjúklingarnir oft að bíða í
marga mánuði eftir nýra, sem
þeim hæfir. Fram að þessu hef-
ur einungis unnizt tíma til að
ganga úr skugga um að aðal-
blóðflokkarnir væru þeir sömu,
því að ekki er hægt að bíða
nema 3—4 klst. frá því að sj úkl-
ingur deyr og þar til búið er
að tengja nýrað við blóðrás við-
takandans. Nú er hins vegar
verið að fullkomna aðferðir við
geymslu á þessum nýrum í
nokkrar klst. á meðan tækifæri
gefst til að beita flokkun Tera-
zaki’s, þannig að hægt sé úr
þeim hópi, sem bíður eftir nýra,
að velja þann sem líklegast er
að komi að beztu gagni. Jafn-
framt gefzt þá tækifæri til að
athuga hvort von sé til að nýr-
að geti náð sér við endurnýjun
á blóðrás þess. Hingað til hefur
oft komið fyrir að f jarlægja hef-
ur þurft ígrædd nýru vegna þess
að þau hafa aldrei náð sér, þar
sem blóðleysistími þeirra hefur
verið orðinn of langur.
Val á nýrum úr líkum er tals-
vert strangt. Oftast er um að
ræða sjúklinga, sem deyja af
slysförum eða heilasjúkdómum.
Ekki er hægt að nota nýru úr
sjúklingum, sem deyja úr ill-
kynja sjúkdómum eða infek-
tionssjúkdómum.
Eftir nýrnaflutning úr lif-
andi gjafa byrjar nýrað oftast
að framleiða þvag strax. Ef nýr-
að er úr líki, líða hins vegar oft
margir dagar, þar til þvagmynd-
un hefst. Þarf því oft að dia-
lysera þessa sjúklinga nokkrum
sinnum eftir aðgerð.
Eftir aðgerðina er strax byrj-
að að gefa þau lyf, sem eiga að
draga úr hættunni á fráhrind-
ingu (rejection). Er hér um að
ræða „immunosuppresive" lyf,
stera og svonefnt „antilympho-
cytic“ serum. Er lyfjagjöf þessi
vandmeðfarin, því að of stórir
eða of litlir skammtar geta vald-
ið miklum vandræðum. Auka-
kvillar í sambandi við aðgerðina
eru líka allmargir, einkum þvag-
leki. Að öllu jöfnu má þó segja,
að ef sjúklingur kemst klakk-
laust yfir fyrstu þrjá mánuðina,
eru horfur hans allgóðar. Sjúkl-
Framh. á bls. 115.
TÍMAHIT H.IÚKRUNARFÉLAGS ÍSLANDS 111