Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.11.1980, Blaðsíða 6

borið og ástand sjúklingsins allan
tímann.
Þessi þáttagreining á h júkrunarferl-
inu hefur enn í dag ekki verið hrak-
in. en þar sem h júkrunarferlið hefur
verið tekið upp sem starfsháttur. er
nokkuð breytilegt hvernig og
hversu ítarlega hver þessara fjög-
urra þátta er útfærður.
Þegar hjúkrunarferlið hafði verið
greint. ásamt hinum sameiginlegu
þáttum þess. varð hjúkrunarfræð-
ingum smám saman Ijóst að þeir
höfðu. án þess að vera það svo með-
vitað. fylgt þessu hugsana- og
vinnuferli við hjúkrunarstörfin.
Starfshátturinn eða vinnutækið
hjúkrunarferli má segja að sé mark-
viss og kerfisbundin skrifleg út-
færsla á því hugsana- og vinnuferli
sem greint var og áður er getið. Hér
á eftir ætla ég að gera tilraun til að
lýsa meginþáttum ferlisins svolítið
nánar og þeirri vinnu sem fólgin er í
hverjum þætti.
A. Upplýsingasöfnun
og hjúkrunargreining
Hjúkrunarfræðingurinn safnar og
skráir upplýsingar um sjúklinginn
sem hann svo byggir hjúkrunar-
greiningu sína á. hliðstætt því sem
læknir vinnur að sjúkdómsgrein-
ingu.
Upplýsingasöfnun þessara tveggja
aðila hefur þó ólíkan tilgang:
1) Læknirinn safnar upplýsingum
til að komast fyrir um orsakir og
greina sjúkdóminn, til þess
síðan að geta beint læknisað-
gerðum gegn honum.
2) Hjúkrunarfræðingurinn safnar
upplýsingum til greiningar á
4 HJÚKRUN 3 "4/so - 5ft. árgangur
þeim einkennum eða hjúkrun-
arþörfum sem sjúklingurinn
hefur.
Sjúkdómsgreining læknis kann t.d.
að vera spondilotithesis, sem er
sjúkdómur sem gjarnan leiðir til
hryggspengingar og margra mán-
aða rúmlegu í gipsbeði. Sennileg
hjúkrunarvandamál sjúklingsins
gætu verið:
1. Streita vegna fvrirsjáanlegrar
langrar rúmlegu án þess að geta
hrevft sig í rúminu.
2. Þvagteppa vegna óeðlilegrar
stellingar við þvaglát.
3. Hægðatregða vegna rúmleg-
unnar.
4. Félagsleg einangrun vegna rúm-
legunnar.
Svona mætti sjálfsagt lengi telja.
Það má Ijóst vera að gæði hjúkrun-
argreiningarinnar velta öll á fag-
legri þekkingu og hæfni hjúkrunar-
fræðingsins sem hana gerir. Hann
þarf að geta dregið faglegar og rétt-
ar ályktanir af fengnum upplýs-
ingum og kunna að afla þeirra. sem
gildi hafa fvrir hjúkrun og meðferð.
Hér reynir ekki síður á mannskiln-
ing og tjáskiptahæfni hjúkrunar-
fræðingsins en aðra faglega þekk-
ingu.
Hæfnin til að vekja traust. öryggis-
kennd og samvinnuvilja sjúklings-
ins ræður t.d. miklu um hvaða upp-
Iýsingar koma fram og hvaða hjúkr-
unarþarfir eru greindar.
B. Hjúkrunarácetlanagerð
Þegar hjúkrunarþarfir og vandamál
hafa verið greind, þarf að ákveða
leiðir og aðgerðir til lausnar á þeim.
Áætlanagerðin felur í sér mark-
miðssetningu. ákvörðun og for-
gangsröðun hjúkrunaraðgerða. Um
markmiðin er það að segja að þau
eru mikilvægt leiðarljós, því allar
hjúkrunaraðgerðir verða markviss-
ari þegar hjúkrunarliðið gerir sér
strax skýra grein fvrir hvert stefna
skal til að árangur náist.
En lokatakmarkið getur oft verið
langt undan og erfitt að átta sig á
hvernig því skuli náð. Fvrir rúm-
liggjandi sjúkling. sem um flest er
ósjálfbjarga og hjálparþurfi. verkar
það markmið næsta fjarlægt og
óraunhæft að hann verði sjálfbjarga
á ný um allar venjulegar athafnir
daglegs lífs.
Það kann þó að vera að það sé alls
ekki óraunhæft lokamarkmið. en
það þarf að varða fvrir hann leiðina
að því marki, setja fram áfanga-
markmið. þar sem markmið nr. 2 er
sett fram jafnskjótt og markmiði nr.
1 er náð. og svo koll af kolli. Mark-
miðin þurfa alltaf að vera þannig
fram sett að þau lýsi því atferli
sjúklingsins sem óskað er eftir að fá
fram. Markmiðin þurfa að vera
mælanleg. þ.e. auðvelt að meta
hvort markinu hefur verið náð.
Tökum nú rúmfasta sjúklinginn frá
því áðan sem dæmi. Fyrsta áfanga-
markmið hans gæti hljóðað eitt-
hvað á þessa leið:
1. Snýr sér án aðstoðar í rúminu.
2. Situr í stól I klst. í senn.
3. Þvær sér um andlit og hendur.
4. Borðar án aðstoðar.
Hjúkrunarfræðingurinn þarf að
hafa þekkingu og skilning á hvernig
hann nær mestri og bestri samvinnu
við sjúklinginn um hjúkrunaráætl-