Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.11.1996, Síða 19

hefur þegar verið tekið, en hér er annað:
„ A skala 1 til 10, þar sem 10 er mesta trú sem þú hefur Gamli skólinn Nvi skólinn
haft á að unnt sé að leysa þetta vandamál og 1 sú minnsta, hvar 1. Leitast við að breyta Leitast við að breyta
ertu þá í dag?“ „gamla“ persónuleikauum þvf, sem veldur
Ef skjólstæðingur svarar t.d. „5“ í spurningunni hér á truílun ávenjulegum
undan, þá er mælt með að spyrja: „Hvað þarftu að gera til að athöfnum; leitar
komast í 6?“ og svo koll af kolli. Þannig er skjólstæðingurinn ekki „lækninga"
leiddur vonarveginn og hvattur til að koma auga á eigin heldur„leiðréttinga“
styrkleika og nota þá til að ná settu marki.
2. Gerir ráð fyrir að djúpstæðar Gerir ráð fyrir að
• Viðbragðaspurninear b.coping questions“l: sálfræðilegar breytingar séu ólík- maðurinn þróist
Tilgangur þessara spuminga er að hjálpa skjólstæðingnum legar f daglegu lífi samkvæmt ákveðnu
að uppgötva og orða enn frekar sína eigin styrkleika og gera sér lögmáli sem gerir
grein fyrir hvernig hann/hún notar þá. Dæmi um slíkt gæti breytingar
verið: óhjákvæmilegar
„Hvernig hefur þér tekist að koma í veg fyrir, að hlutirnir
yrðu enn verri?“ 3. Gerir ráð fyrir að vandamál endur- Leggur áherslu á
„Hvernig tókst þér að komast fram úr f morgun?“ spegli sjúklegt ástand styrkleika einstakl-
„Hvað er það sem heldur þér gangandi?" ings; vandamál
eru tekin alvarlega
en þurfa ekki
2. Heimaverkefni endilega að
Lausnamiðaðir meðferðaraðilar leggja mikið upp úr endurspegla
svokölluðum heimaverkefnum skjólstæðinganna. Þau em ekki sjúklegt ástand
síður notuð innan sjúkrahúsa við inniliggjandi sjúklinga en utan
þeirra. Verkefnin geta falist í ýmsu, s.s. að halda dagbók um 4. Vilji hjá meðferðaraðila til að vera Gerir ráð fyrir, að
líðan sína ellegar daglegar athafnir, fara í boð án þess að nota „lil taks“ þegar afdrifaríkar breyting- breytingar verði hjá
áfengi, þora að segja skoðun sína í blóra við skoðanir annarra ar eiga sér stað hjá einstaklingi einstaklingi eftir
án þess að verða óömggur, vera einn f lyftu og svo mætti lengi meðferð og veri
telja. ekki greindar
Skjólstæðingurinn gefur síðan meðferðaraðilanum nokkurs af meðferðaraðila
konar skýrslu um framgang sinn og nálgun markmiða. Stundum
þarf að sjálfsögðu að breyta markmiðunum og umfram allt þurfa 5. Gerir ráð fyrir að meðferðin sé utan Viðurkennir ekki
þau að vera raunhæf, eins og fyrr er sagt. Víða í Bandaríkjunum við tíma („timeless quality“), þolin- „tímalausa
em haldin námskeið í dagbókarskrifum. Þar er einnig kennt mæði sé nauðsynleg og bið eftir eiginleika“ ýmissa
hvemig mæla má lífsgæði á einfaldan hátt, eftir markmiðum, breytingum sé óhjákvæmileg hefðbundinna
aðstæðum og lífsskoðunum hvers og eins ( Kay Vaughn, einka- meðferðarleiða
samtal, 1994).
6. Meðferðaraðilar viðurkenna ómeð- Fjárhagslegar hliðar
vitað fjárhagslega kosti við langtíma- meðferðar yfirleitt
3. Hrós meðferð ekki lil umræðu,
Mælt er með því að skjólstæðingnum sé hrósað fyrir að annað hvort vegna
uppgötva og nota styrkleikaþætti sína, þ.e. ef hann hefur notað meðferðarforsendna
þá á uppbyggilegan hátt. Talað er um beint og óbeint hrós. Lögð ellegar eðli
er áhersla á að hrósa fólki fyrir það sem það er að gera til að stofnunar, þar sem
bæta líf sitt og lfðan, en ekki fyrir það sem það er EKKI að gera. meðferð fer fram
7. Gerir ráð lyrir, að geðmeðferð sé Gerir ráð fyrir, að
Samanburður á djúpsálfræðilegri yfirleitt alltaf lil góðs geðmeðferð sé
(„psychodynamic") og lausnamiðaðri nálgun: stundum
Ymsir fræðimenn hafa gert samanburð á fræðilegu gildis- hjálpleg og stundum
mati meðferðaraðila, sem aðhyllast lausnamiðaða meðferð og skaðleg
þeirra, sem aðhyllast djúpsálfræðilegar nálganir. Þetta er
stundum í daglegu tali nefnt nýi og gamli skólinn. Budman & 8. Lítur svo á, að það að vera í meðferð Lítur svo á að
Gurman (1988) hafa sett saman lista með aðalatriðunum í sé einn núkilvægasti þátturinn í lífi daglegt líf
þessum samanburði: einstaklingsins einstaklings sé
það mikilvægasta
fyrir hann
TlMARIT HJÚKRUNARFRÆÐINGA 5. tbl. 72. árg. 1996