Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.2001, Side 29

an yfir það sem gera þarf en við aðgerðina er Sigrún
Sigurgeirsdóttir, aðgerðarhjúkrunarfræðingur sem stendur,
og Arnfríður Gísladóttir og Margrét Magnúsdóttir sem eru í
kring. Margir líta svo á að skurð- og svæfingarhjúkrun séu
systurgreinar enda öll samvinna á skurðstofunni mjög náin
og teymin vinna þar saman sem einn maður. Svæfingar-
læknir og svæfingarhjúkrunarfræðingur eru að störfum við
upphaf og lok aðgerðar en síðan fer svæfingarlæknirinn
venjulega og einn svæfingarhjúkrunarfræðingur er við
hverja aðgerð til að vakta sjúklinginn og gefa honum lyf
eftir þörfum. Við aðgerðir á yngstu börnunum eru þó
yfirleitt tveir svæfingarhjúkrunarfræðingar sem og við mjög
stórar aðgerðir. „Helst viidum við geta haft það þannig að
þrír svæfingahjúkrunarfræðingar væru með tvær skurð-
stofur, þá getur einn alltaf leyst af, undirbúið næstu aðgerð
og séð um ýmislegt sem kemur óvænt upp á,“ segir
Hanna.
Kristín fer nú að sækja sjúklinginn á móttökudeild og
fær upplýsingarnar um hann hjá Sólrúnu. Þegar á skurð-
stofuna er komið og sjúklingurinn kominn á skurðarborðið
útskýrir Kristln fyrir honum hvað þær Hjördís séu að fara
að gera. Ekki er annað að sjá og heyra en að sjúklingnum
líði bærilega og að hann beri engan kvíðboga fyrir
aðgerðinni.
Fyrir deyfingu og svæfingu tengir Kristín sjúklinginn við
vaktara og skráir síðan súrefnismettunina og ber saman
upplýsingar um blóðþrýsting og hjartslátt við upplýsingar I
sjúkraskrá hans. Hjördís kemur fyrir epidurallegg og
sjúklingnum er gefinn prufuskammtur af deyfingariyfinu til
að kanna hvort leggurinn virki sem skyldi, síðan er
sjúklingurinn svæfður.
Hjördís, svæfingarlæknir, leggur „epiduraldeyfingu".
Andspænis henni er Sigrún, skurðhjúkrunarfræðingur,
og Kristín stendur hjá höfði sjúklingsins.
Búið er að setja upp æðalegg og vökva í æð. Kristín
gætir þess að æðaleggir séu fastir og bólstrað sé undir
vökvaleiðslur. Sjúklingurinn liggur á bakinu með handleggi
út en Kristín bólstrar þá og festir við armbretti. Oft þarf að
steypa sjúklingi í aðgerð og þetta kemur í veg að hand-
leggirnir renni út af armbrettinu og að sjúklingurinn verði
fyrir taugaskaða og fái blóðrásartruflanir. Yfir handleggina
og brjóstið kemur svo „Bear Hugger", þ.e. hitateppi sem
tengt er við tæki sem heldur hita á sjúklingnum. Einnig er
sett teppi, sem haldið hefur verið heitu í hitaskáp, yfir
höfuð sjúklingsins svo hitatap verði sem minnst.
Margir að störfum og mörg handtök
Hanna hefur verið að fara yfir með blaðamanni hvernig
skráningu á upplýsingum varðandi sjúklinginn er háttað og
meðal þess sem er skráð er að tvær einingar af blóði hafa
verið pantaðar hjá Blóðbankanum. Hanna hringir þangað
til að staðfesta pöntunina en í Ijós kemur að taka þarf nýtt
blóðsýni og senda í bankann því það sem tekið var fyrir
helgi var útrunnið.
„Viltu hringja og panta verkjadælu fyrir „epiduraldreyp-
ið“,“ segir Kristín. Hanna gerir það og útskýrir að dælurnar
séu geymdar í tækjageymslu og séu pantaðar og skráðar
á hvern sjúkling. Ekki líða nema um 3 mínútur þar til dælan
er komin en hún sér um að dæla deyfilyfjunum til sjúklings-
ins í réttum skömmtum.
Nú biður Hjördís um andakt sem þýðir að hafa á hljóð
á meðan hún gefur svæfingarlyfin í æð og sjúklingurinn er
að sofna. Kristín talar við hann á meðan og spyr um líðan.
Örskömmu síðar er hann sofnaður. Kristín heldur þá
maska þétt yfir vitum hans og „handventilerar" súrefni ofan
í hann. Á vaktara svæfingarvélarinnar er fylgst með lífs-
mörkum. Næst kemur Kristín „laryngoskópi" fyrir í munni
hans og barkarennu á réttum stað, þ.e. rétt fyrir neðan
raddbönd. Þegar sjúklingur er barkaþræddur er staðsetn-
ing barkarennunnar staðfest með hlustun, öndunarhljóð
eru metin og hreyfingar brjóstkassa. Nú er hægt að tengja
sjúklinginn við öndunarvélina en áður hefur hún verið stillt
miðað við þyngd hans og Kristín þarf þá ekki að „hand-
ventilera" lengur. Hún setur því næst smyrsl í augu
sjúklingsins, svo þau þorni ekki á meðan á aðgerðinni
stendur, og eyrnatappa í eyrun.
Á barkarennunni er belgur (kuff) sem fylltur er lofti til að
þétta og koma í veg fyrir loftleka. „Kuff“-mælir sýnir þrýst-
inginn á belgnum og fylgjast þarf með honum reglulega því
glaðloftið hefur tilhneigingu til að þrýsta sér inn í belginn
þannig að þrýstingurinn verður of mikill. Slagæðanál er
einnig komið fyrir en með henni eru stöðugar gætur hafðar
á blóðþrýstingnum.
Eiríkur Jónsson, þvagfæraskurðlæknir, kemur nú á
skurðstofuna og gerir sig kláran. Biður m.a. um
„rússnesku, afturbeygðu klemmuna" sem í Ijós kemur að
er brúnn plástur sem notaður er til að líma snúru úr
ennisljósi fasta við bakið á sloppnum. Auk hans eru við
aðgerðina þeir Þórður Bjarnason, deildarlæknir á skurð-
deild, og Óskar Óskarsson, 6. árs læknanemi.
Verður að geta brugðist við því óvænta
Þegar aðgerðin er hafin sér Kristín á vaktaranum að
317
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 5. tbl. 77. árg. 2001