Ráðunautafundur - 13.02.1978, Side 56

250
Erfitt er aÖ sýna fram á áleitrun í súrum jarðvegi, þar
sem hækkaö pH veldur ýmsum breytingum, sem hafa jákvæö áhrif
á vöxt jurta. Litlar rannsóknir hafa veriö gerÖar á álmagni
í plöntum, en upptaka einstakra tegunda viröist misjöfn.
Kalkspenna. Mæling sýrustigs í saltlausn er minna háÖ breyt-
ilegum saltstyrk í jarÖvökvanum, sem stafar af áburöi og árs-
tíðabreytingum. 1 saltlausn má einnig forðast skekkjuvalda í
sjálfri mæliaöferöinni (t.d. vegna flæðispennu milli skaut-
anna). ViÖ mælingu á jarövegi hræröum út í vatni, minnkar
saltmagn jarðvökvans og pH mælist hærra. 1 saltlausn mælist
pH lægra vegna jónskipta súrra jóna (A1 og H) við katjónir x
saltinu. Ástæða er því til aö mæla meÖ mælingu í 0.01M CaCl^
sem er af svipuöum styrk og jarövökvi £ frjósömum jarðvegi
ábornum. Einnig er kalsíumjónin algengasta katjónin í jarö-
vökvanum.
Sé pH mælt í kalsíumklóríð má ennfremur sýna fram á, að
ákveðið hlutfall verður milli vetnisjóna og kalsíumjóna í
vökvanum. Þetta hlutfall ræöst af hlutfallslegri mettun
þessara jóna á jarövegsögnunum. Sýrustig jarðvegsins helst
því óbreytt meðan innbyröis hlutföll jónanna raskast ekki.
Hlutfallið má tákna með svonefndri kalkspennu:
Kalkspenna = pH - 0.5 pCa
Viö venjulegar aðstæður í jarövegi er 0.5 pCa = 1.1-1.2, en
hækkar í um 2 í mjög súrum jarðvegi. Af 3. mynd má ra!Öa, að
stærðin 0.5 pCa sé fasti a.m.k. niður fyrir pH4 og að íslensk
ur jarövegur fylgi lögmálinu um kalkspennu. Rannsókn sú, sem
hér er byggt á, útilokar þó ekki aö mjög súr jarðvegur geti
sýnt frávik. I slíkum tilvikum er mettun súrra jóna svo
mikil, að 0.5 pCa er ekki lengur föst stærö.