Dagblaðið Vísir - DV - 02.12.2016, Blaðsíða 34

Helgarblað 2.–5. desember 20168 Bækur
Það er sjálf-sagt að velta því fyrir sér hvaða for-merki eru
sett þegar saga er sögð
og hvaða forsendur
þarf að samþykkja til
að framvinda sögu nái
máli. Rýmið er nokkuð
gott þegar höfundur
setur viðeigandi
merkimiða á vöruna, en lesandinn
hefur styttri þráð þegar það læðist
hægt og bítandi að honum að hér
sé um Brúnegg að ræða í hrærunni.
Að minnsta kosti er Eyland Sigríð-
ar Hagalín hvorki ástar- né spennu-
saga að mínu viti þótt hún sé
áhugaverð atlaga að íslenskum vís-
indaskáldskap fyrir fullorðna. Eins
má segja að káputexti, hvar segir að
einbúi í eyðifirði skrifi „annál þess
sem á undan er gengið“ sé villandi
því framvinda sögunnar er nánast
línuleg og skiptir um sjónarhorn á
milli nokkurra aðalpersóna.
Sú sem opnar bókina er lang-
samlega áhugaverðust og stíllinn
sem höfundur notar í þeim köfl-
um ber þess merki að hún getur vel
tekist á við að finna hugsun sinni
farveg á sviði fagurbókmennta,
en þó nokkuð vantar upp á að
persónusköpun Hjalta, Maríu og
annarra meginpersóna nái á dýpt-
ina. Ef til vill er ástæða þess sú
að hin eiginlega framvinda stór-
sögunnar í verkinu tekur mikið
pláss og rekur höfundinn áfram í
að útlista allar þær hörmungar sem
á landi og þjóð dynja
vegna forsendunnar;
að Ísland lokist af frá
umheiminum. Í raun og
veru má segja að sam-
úðin með aðalpersón-
unum, að mann langi til
að þær nái aftur saman,
bjargist úr erfiðum að-
stæðum, nái frama eða
haldi lífi, hafi ekki verið
undirbyggð áður en
ótrúlegustu atburðir fara
að eiga sér stað.
Framan af er nokk-
uð áhugavert hvaða svið mannlífs-
ins höfundurinn skoðar og kannski
með góðum vilja hægt að lesa inn
í söguna hliðstæður við stríðshrjáð
lönd og hörmungar sem við fylgju-
mst með úr fjarlægð. En hin alvitra
sögumannsrödd – sem minnir sí-
fellt á borgaralega rétthugsun og
sjónarhorn fréttamannsins – af-
greiðir í raun allt of mörg element
í mannlegu samfélagi með ein-
feldningslegum hætti. Hinir illu
eru illir og í illum aðstæðum eru
allir einstaklingshyggjufólk, nema
kannski listafólkið sem þráir að lifa
einföldu lífi í sveitinni. Þeir sem
hafa vald spillast af því og þegar
fasisminn ræður ríkjum þá byggir
hann alltaf á lygum sem misnota
þjóðernishugtakið og trúarbrögðin.
Það virðist skorta á áhuga til
að rannsaka áhugaverða þræði í
því samfélagi sem Sigríður skapar
af meira fordómaleysi, og áhersla
höfundar liggur því á að „klára
söguþráð“ sem gangi upp. Því
verður ekki til „heildstæð“ mynd
af hinu dystópíska Íslandi þar sem
Fylking kjósenda er einhvers konar
andspyrnuhreyfing í helvíti Björg-
unarsveitanna og löggunnar og því
ófullnægjandi fyrir lesandann að
taka afstöðu til þess hvort það sé
raunhæft – innan ramma verksins
– að láta allt fara jafn hratt til fjand-
ans og raun ber vitni.
Að því sögðu er margt áhuga-
vert í fróðlegum smáatriðum sem
höfundur hefur nostrað við og ekki
skortir á ímyndunaraflið; Sigríður
er glögg í að rekja hvað „gæti gerst“.
Það vantar aftur á móti svolítið upp
á að hún leyfi sér að fara alla leið í
fantasíu skáldskaparins þar sem hið
ótrúlega gerist, hið fagra verður satt
þótt því sé logið, og svo framveg-
is. Það býr greinilega skáld í frétta-
konunni góðu og þessi frumraun
sýnir nokkrar hliðar á hæfileikum
hennar. Í Eylandi virðist hún þó
ekki nægilega ákveðin í hverjum
þessara stíla styrkleiki hennar
felst og nokkur fljótfærnisbrag-
ur á heildarmyndinni er ljóður
á útfærslu annars áhugaverðrar
hugmyndar. n
Vísindaskáldskapur
í dulargervi
Arnaldur Máni Finnsson
skrifar
Bækur
Eyland
Höfundur: Sigríður Hagalín Björnsdóttir
Útgefandi: Benedikt
252 bls.
„Það býr greinilega
skáld í fréttakonunni
góðu og þessi frumraun
sýnir nokkrar hliðar á
hæfileikum hennar.
Þegar ég fékk Ofur Kalla í hendurnar rifjuðust upp fyrir mér notalegar minningar úr fæðingar-orlofinu sem ég fór í
árið 2011, en þá uppgötvaði ég
fyrst Camillu Läckberg og hina
æsispennandi en mannlegu Fjäll-
backa-seríu. Dag eftir dag sat ég á
stofugólfinu umkringd smábörn-
um gaf brjóst og sussaði á þau til
skiptist þar sem ég gat með engu
móti slitið mig frá söguþræðinum.
Þess vegna var
ákveðin nostalgía fólgin
í því að komast yfir
bók eftir sama höfund
og bjargaði geðheilsu
minni ítrekað á þessu
súrsæta tímabili, til að
lesa fyrir barnahópinn
minn nokkrum árum
síðar. Og að sjálfsögðu
voru væntingarnar
heilmiklar.
Bókin fjallar um
Ofur Kalla sem er
langt frá því að vera
venjulegt smábarn.
Ástæðan er sú að nóttina sem
hann kom í heiminn gerðist svo-
lítið stórkostlegt. Ryk úr tveimur
stjörnum sem sprungu barst
alla leið til jarðarinnar og lenti á
steinsofandi krílinu. Það gerði að
verkum að Kalli litli fékk ofurmátt
og getur bókstaflega allt sem önn-
ur börn geta ekki. Af því leiðir að
Kalla drepleiðist ungbarnalífið.
Kalli gerir sér nefnilega grein fyrir
því að hann þarf að hjala, kúka í
bleyju og borða vondan smábarna-
mat til að vekja
ekki grunsemdir
annarra í fjöl-
skyldunni. En í stað
þess að brasa við
að vera smábarn
myndi hann miklu
frekar vilja borða
almennilegan mat,
spjalla við systkini
sín og æfa flugtækn-
ina.
Amma Kalla sem
passar hann á daginn tekur þó fljót-
lega eftir því að Kalli er allt öðru-
vísi en önnur börn á hans aldri. En
í stað þess að bregðast illa við líkt
og Kalli var alveg viss um að hún
myndi gera þá umvefur hún hann
enn meiri ást og hvetur hann áfram
til að vera hann sjálfur.
Þá er Kalli mjög hrifinn af systk-
inum sínum og tekur það mjög inn
á sig þegar bróðir hans kvartar sár-
an undan skólafélaga sem legg-
ur hann í einelti. Líkt og sannri
ungbarna-ofurhetju sæmir þá tekur
Kalli til sinna ráða til að vernda
bróður sinn fyrir hrekkjusvíninu.
Höfundur bókarinnar, Camilla
Läckberg, er einn þekktasti glæpa-
sagnahöfundur Svía. Konur (og
karlmenn) um alla Skandinavíu og
víðar eru forfallnir aðdáendur bóka
hennar og því óvitlaust af Camillu
að reyna við barnabók. En líkt
og með önnur verk Camillu
þá negldi hún þetta verk-
efni algjörlega. Sagan um
Ofur Kalla er stútfull af
húmor en er á sama
tíma mannleg. Sögu-
þráðurinn er þéttur og
grípandi. Millis Sarri
málar myndirnar í
bókinni alveg í takt
við persónurnar
og litagleðin gefur
bókinni nokkur
auka sjarma-stig.
Heilt á litið
er þetta hin
skemmtilegasta
barnabók. Því bind
ég miklar vonir við
að við Íslendingar
fáum að sjá þýð-
ingar á fleiri bókum
í seríunni um hann
Ofur Kalla í nánustu
framtíð. n
Stútfull af húmor
Kristín Clausen
kristin@dv.is
Bækur
Ofur Kalli
Höfundur: Camilla Läckberg
Myndskreyting: Millis Sarri
Þýðing: Sigurður Þór Salvarsson
Útgefandi: Sögur
32 bls.
„Söguþráðurinn er
þéttur og grípandi.