Dagblaðið Vísir - DV - 02.12.2016, Blaðsíða 33

Helgarblað 2.–5. desember 2016 Bækur 7
Ljósmyndabók Ragnars Axelssonar, Andlit norð­ursins, hefur nú verið gefin út í sérstakri há­tíðarútgáfu, einkar
glæsilegri. Upprunalega útgáfan
leit dagsins ljós árið 2004. Bókin
vakti strax athygli, enda höfðu ljós­
myndir Raxa þá þegar lifað með
þjóðinni í meira en tuttugu ár, en
hann hóf störf á Morgunblaðinu
árið 1976.
Ný útgáfa bókar­
innar er, utan frá séð,
mikið breytt. Brotið
er stærra, pappír og
prentun eru breytt
og það sem mesta
athygli vekur er að
bókin er nú 412
blaðsíður í stað 152.
Er stærri betri?
Eru 412 blaðsíður
sjálfkrafa betri en
152? Það er auðvitað alls ekki gefið
og þetta vita sjálfsagt bæði Ragnar
og útgefandinn, Crymogea.
Forskot nýju útgáfunnar á þá
gömlu er margvíslegt. Myndir eru
hér í slíku magni að bókin fer sjálf­
sagt langt með
að vera yfirlits­
verk yfir magnað­
an ljósmyndaferil
Ragnars. Löndun­
um Íslandi, Fær­
eyjum og Græn­
landi eru gerð
skil í þremur köfl­
um, rétt eins og í
gömlu bókinni, en
nú hefur hverjum
kafla verið skipt í
tvennt þannig að
fyrst kemur röð mynda og síðan
kemur sérstakur hluti sem heitir
„Bak við andlitin“ þar sem gerð er
grein fyrir völdum myndefnum,
stöðum og fólki, með nokkurs
konar dagbókarfærslum frá ljós­
myndaranum sjálfum.
Í fyrri útgáfunni er gerð slík grein
fyrir myndum á fimm opnum aftast
í bókinni. Eðli málsins samkvæmt
eru þau skrif öllu knappari.
Afburða ljósmyndari
„Rax er afburða ljósmyndari. Hann
tekur svipmiklar svarthvítar myndir
af mönnum, dýrum og landslagi og
veit af innsæi hvernig raða á þessu
þrennu saman þannig að byggingin
sé rétt og fullkomin í fegurð sinni,“
segir Mary Ellen Mark í formála bók­
arinnar.
Við þessi orð er fáu að bæta.
Ragnar er löngu landsþekktur fyrir
stílbragð sitt, enda hafa myndir
hans ratað inn á heimilin í landinu
áratugum saman.
Flestar myndanna hafa
afgerandi dökkan blæ og stundum
eru valin atriði dregin fram í
myrkraherberginu. Þetta er nánast
klassísk vinnuaðferð með svart­
hvítar myndir, en að sama skapi
er á fárra færi að gera þetta vel og
af listfengi. Það er líka áreiðanlega
rétt að Ragnar hefur innsæi til þess
að raða hlutum saman á mynd.
Hann virðist hafa tekið flestar sínar
myndir í gegnum tíðina af hreinni
ástríðu sem ekki er öllum gefin.
„Að ferðast um á norður slóðum á
hundasleðum með veiðimönnum
norðursins er engu líkt. Í umhverf­
inu er yfirnáttúrulegur galdur,“ segir
Ragnar sjálfur í lokaorðum bók­
arinnar. Við getum farið nærri um
ástríðu mannsins.
Aukin dýpt
Fyrsta útgáfa Andlita norðursins
var framúrskarandi bók sem átti
eftir að vísa veginn fyrir þær sem á
eftir komu. Bókin um Veiðimenn
norðursins (2010) virðist vera al­
gjört lykilverk á ferli Ragnars. Fjalla­
land, sem á eftir kom, var frábær
einnig en hin alþjóðlega skírskotun
er mun sterkari í Veiðimönnum
norðursins vegna þess hve nálægt
hún fer hlýnun jarðar.
Hér svo komin endurútgáfa á
bók sem þegar var þekkt. Hún er
ekki sjálfkrafa miklu betri en upp­
runalega útgáfan, jafnvel þótt
dýptin hafi verið aukin til muna. En
fyrsta útgáfan var góð og það er rétt
að gera ráð fyrir því að þessi nýja og
veglega útgáfa eigi eftir að eldast vel
og gefa komandi kynslóðum inn­
sýn í lifnaðarhætti og lífsbaráttu á
norður hjara sem að mestu er horfin
eða gerbreytt. n
Magnaður
ljósmyndaferill
Sigtryggur Ari Jóhannsson
sigtryggur@dv.is
Bækur
Andlit norðursins
Höfundur: Ragnar Axelsson
Formáli: Mary Ellen Mark
Þýðing: María Rán Guðjónsdóttir
Útgefandi: Crymogea
412 bls.
„Hann virðist hafa
tekið flestar sínar
myndir í gegnum tíðina af
hreinni ástríðu sem ekki
er öllum gefin.