Fréttablaðið - 01.06.2017, Qupperneq 55

Og þegar maður
íhugar hana síðan
sem endurspeglun alls sem
mannlegt er, þá er þar að
finna svO margt um
hverful leik sjálfs lífsins
Og alls sem skiptir máli.
STELLA TRÚIR
EKKI Á LÍF EFTIR
DAUÐANN
Bókabúð Forlagsins | Fiskislóð 39 | Opið alla virka daga 10–18 | laugardaga 11–15 | www.forlagid.is
LANDSINS MESTA ÚRVAL BÓKA
Ómótstæðileg
og djörf spennubók
eftir hina einstöku
Stellu Blómkvist.
Sjónvar
ps-
þættir
væntan
legir
í haust
Ragnar Kjartansson: Byggingalist og siðferði. Birt með leyfi listamannsins og
Luhring Augustine, New York & i8, Reykjavík. FRéttABLAðið/EYþóR
En hver er þá niðurstaðan eða
tilgangur listarinnar og listamanns-
ins? „Já, þetta eru stórar spurning-
ar,“ svarar Markús og heldur áfram:
„List er einhvers konar tungumál
eða angi af mannlegri hegðun sem
snýst um að kafa ofan í mannlega
tilvist, endurspegla hana og máta.
Þetta er einhvers konar hliðarveru-
leiki þar sem hægt er að leika sér og
skoða raunveruleikann. Oft blæðir
þarna á milli en lengst af hafa þetta
verið aðskildir heimar en síðustu
áratugi hefur flæðið orðið meira og
er til að mynda algjört hjá Ragnari.“
Ragnar tekur undir þetta og segir
að listamaðurinn Ragnar búi til
hluti sem eru hans yfirlýsing um
heiminn. „Þetta er það sem lista-
maðurinn gerir. Ég er vissulega
hluti af framleiðslunni en ég lít á
alla listamenn sem hluta af sinni
framleiðslu. Þetta er bara eins og að
vera alinn upp við Kjarval, hann er
einhvers konar stórt menningarlegt
fyrirbæri. Hugmyndir okkar um
manninn og verkið renna saman í
hausnum á okkur. Þetta finnst mér
vera til staðar í gegnum alla lista-
söguna og þess vegna erum við t.d.
alltaf að velta því fyrir okkur hver
skrifaði Íslendingasögurnar, vegna
þess að verk eru yfirlýsingar frá ein-
staklingum. Var Laxdæla skrifuð
af konu? Það breytir öllu,“ segir
Ragnar.
Aumkunarvert ægivald
Markús bendir líka á varðandi
þessa umræðu um hlutverk og
ekki hlutverk listarinnar að þá
komi vel í ljós á þessari sýningu að
verk Ragnars sýni og sanni hversu
áhrifarík listin getur verið. „Sýnir
að hún skiptir miklu máli, getur
verið ægivald en líka snúist við og
orðið algjörlega aumkunarverð.
Þetta er fjöregg sem mannkynið
hefur búið til og er með í hönd-
unum. Ragnar er að skoða hversu
viðkvæmt þetta fjöregg er. Verkið
Stúka Hitlers er gott dæmi um
þetta þar sem er verið að fást við
einræðisherra sem veit nákvæm-
lega hvað hann er með í hönd-
unum þegar listin er annars vegar.
Mann sem lætur smíða fyrir sig sér-
staka stúku inn í leikhúsið þar sem
hann speglar leikhús í leikhúsinu
og notar listina sem ægivald. Svo
fær Ragnar þetta sent frá Helga
Björns í Berlín og hrúgar þessu upp
sem einhverju drasli. Þá er þetta
orðið aumkunarvert. Hver eru
mörkin þarna á milli? Það er þessi
list. Vídd hennar og möguleikar.
Ragnar finnst mér statt og stöðugt
benda á þessar víddir sem liggja á
milli ægivalds og hins aumkunar-
verða og hann gerir það þannig að
fólk tárast undan þessum verkum.
Upplifir þau ákaflega sterkt,“ segir
Markús.
„Eða þá að maður leikur sér
með hið aumkunarverða,“ bætir
Ragnar við. „Eins og til að mynda
Byggingarlist og siðferði. Gegn
risastórum mannlegum harmleik
og stórum nístandi átökum þá eru
bara einhver ræfilsleg málverk,“
segir Ragnar og vísar til nýrra mál-
verka sem eru á sýningunni og sýna
hús ísraelskra landtökumanna í
Palestínu. „Þú skýtur sjálfan þig
í fótinn mjög oft og bersýnilega,“
bætir Markús við og Ragnar tekur
glaðlega undir það. „Já, mér finnst
alltaf mjög áhugavert að skjóta
mig í fótinn og sjá hvað gerist. Það
heillar mig.“
Lofgjörð og afhjúpun
Markús segir að þegar hann skoði
verkin á sýningunni í tímaröð þá
séu mörg eldri verkanna ungæðis-
leg en samt sé þarna skýr þróun.
„Ragnar hefur keyrt áfram á inn-
sæi en eftir á að hyggja sér maður
að þetta hefur verið á ákveðinni
braut. Braut sem er furðulega skýr,“
segir Markús og bætir við að þessi
braut hafi tæpast verið svona skýr
fyrir tíu árum.“ „Nei, alls ekki,“
svarar Ragnar. „Maður bara fylgir
einhverju innsæi og það er mikil-
vægt því það er það eina sem lista-
maðurinn hefur. Ekkert annað. Það
er eina vegferðin sem ég er á. Að
treysta þessu er það eina sem lætur
þennan náunga skapa eitthvað sem
er einhvers virði.“
En hvað vilja Ragnar og Markús
segja með þessari sýningu? „Ég er
mjög forvitinn að vita hvað þú segir,“
segir Ragnar og beinir orðum sínum
til Markúsar sem segir mikilvægt að
það komi fram hvernig verkin virka
bæði sem lofgjörð um listina en um
leið afhjúpun. „Það er tónn sem mér
finnst mikilvægur og spennandi að
fá fram. Hægt er að lesa sig í gegnum
verkin og þar opnast fyrir manni
hverfulleiki listarinnar. Og þegar
maður íhugar hana síðan sem endur-
speglun alls sem mannlegt er, þá er
þar að finna svo margt um hverfulleik
sjálfs lífsins og alls sem skiptir máli.“
m e n n i n g ∙ F R É T T A B L A ð i ð 39F i m m T U D A g U R 1 . j ú n í 2 0 1 7
0
1
-0
6
-2
0
1
7

0
4
:3
3
F
B
0
7
2
s
_
P
0
7
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
5
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
0
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
1
8
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
C
F
C
-5
B
C
8
1
C
F
C
-5
A
8
C
1
C
F
C
-5
9
5
0
1
C
F
C
-5
8
1
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
3
A

F
B
0
7
2
s
_
3
1
_
5
_
2
0
1
7
C
M
Y
K